خونریزی مغزی چه نشانههایی دارد؟
ايسنا/ خونريزي در مغز به نام هموراژ شناخته مي شود که نوعي سکته مغزي است. نوع خونريزي به مکان وقوع آن در مغز بستگي دارد. به عنوان مثال، اگر ضربه اي به سر فرد وارد شده باشد، ممکن است يک هماتوم سابدورال (زير سختشامه) را تجربه کند. در اين شرايط، خون از رگ هاي آسيب ديده به غشائي که مغز را پوشش مي دهد، نشت کرده و موجب افزايش فشار مي شود.
اگرچه خونريزي مغزي مي تواند مرگبار باشد اما امکان بهبودي نيز وجود دارد. فرد ممکن است عوارض بلندمدتي مانند صرع يا مشکلات حافظه را تجربه کند.
علائم
ممکن است هيچ نشانه هشداردهنده اي از خونريزي در مغز وجود نداشته باشد. به عنوان مثال، اين شرايط مي تواند پس از زمين خوردن يا وارد شدن ضربه به سر رخ دهد.
اگر ضعفي در ديواره رگ خوني وجود داشته باشد مي تواند دچار برآمدگي يا تورم شده که به نام آنوريسم شناخته مي شود. آنوريسم ها مي توانند به طور ناگهاني و بدون هشدار قبلي پاره شده و موجب خونريزي در مغز شوند.
فعاليت بدني يا فشار مي تواند موجب پارگي يک آنوريسم شود. بر همين اساس است که بلند کردن جسمي سنگين يا در زمان تجربه احساسي شديد مانند خشم که موجب افزايش فشار خون مي شوند، امکان خونريزي در مغز وجود دارد.
علائم مي توانند متفاوت باشند و به مکاني که خونريزي رخ داده است، بستگي دارند. بخش هاي مختلف مغز مسئول عملکردهاي مختلفي مانند گفتار، حافظه يا حرکت هستند.
فرد مبتلا به خونريزي مغزي ممکن است موارد زير را تجربه کند:
- سردرد شديد ناگهاني
- سفتي گردن
- احساس بيماري يا بيمار شدن
- سردرگمي
- حساسيت به نور
- دشواري در حرکت و راه رفتن
- لرزيدن
- تشنج
- غش کردن
فرد مي تواند داراي علائم سکته مغزي نيز باشد. افراد بايد نشانه هاي اين شرايط و اين که بايد چه کاري انجام دهند را به خاطر داشته باشند:
- افتادگي صورت
- ضعف دست
- گفتار مبهم
- زمان تماس با اورژانس
سکته مغزي يک وضعيت اضطراري پزشکي است. اگر فردي علائم خونريزي مغزي يا سکته مغزي را تجربه مي کند بايد همواره با اورژانس تماس بگيريد.
خونريزي مغزي ناشي از زمين خوردن
يک آسيب ديدگي جدي سر مي تواند موجب خونريزي مغزي شود. تمام تروماهاي جدي سر نيازمند توجه پزشکي فوري هستند. افرادي با اين نوع از آسيب ديدگي ممکن است موارد زير را تجربه کنند:
- غش کردن
- سردرگمي
- دشواري در تکلم
- بيمار بودن
- خروج خون يا مايع از گوش ها
- دشواري در بيدار ماندن
آنوريسم پاره شده
پارگي آنوريسم مي تواند موجب خونريزي در مغز شود. تشخيص آنوريسم ها تا پيش از اين که پاره شوند مي تواند دشوار باشد، اما از علائم شايع آنها مي توان به سردرد و دوبيني اشاره کرد. آنوريسم مي تواند به واسطه يک آسيب سر يا افزايش سطوح فشار خون پاره شود.
عوامل خطر
هر چيزي که به رگ هاي خوني آسيب برساند مي تواند خطر آنوريسم را افزايش دهد. از عوامل خطر مي توان به موارد زير اشاره کرد:
- چاقي
- سيگار کشيدن
- مصرف الکل
- فشار خون بالا
- سن
- جنسيت
- نژاد
- سابقه خانوادگي سکته مغزي
افراد مسن در معرض خطر بيشتري براي سکته مغزي قرار دارند، اما اين شرايط مي تواند بسياري از افراد زير ۶۵ سال را نيز تحت تاثير قرار دهد.
بارداري، استفاده از داروهاي ضد بارداري، و روش درمان جايگزيني هورمون ممکن است همگي در افزايش خطر سکته مغزي نقش داشته باشند.
در آمريکا، خطر تجربه نخستين سکته مغزي براي افراد سياه پوست دو برابر بيشتر از افراد سفيد پوست است. اين ممکن است به دليل خطر ديابت و چاقي بيشتر در جمعيت سياه پوستان باشد.
فردي که قبلا سکته مغزي را تجربه کرده است در معرض خطر بيشتري براي تجربه يک سکته مغزي ديگر قرار دارد. فردي که قبلا يک سکته قلبي را تجربه کرده است نيز در معرض خطر بيشتري براي تجربه سکته مغزي قرار دارد.
بيماري کبد يکي ديگر از عواملي است که مي تواند خطر سکته مغزي را افزايش دهد. فردي با کبد آسيب ديده ممکن است با خطر بيشتر خونريزي در بدن مواجه باشد.
ژن ها نيز ممکن است در اين زمينه نقش داشته باشند. آنژيوپاتي آميلوئيد سربرال يک بيماري ژنتيکي است که مي تواند موجب از دست رفتن عملکرد مغز با افزايش سن شود. انباشت پروتئين ها اطراف ديواره سرخرگ مغز ممکن است خطر زوال عقل، سکته مغزي و صرع را افزايش دهد.
تشخيص و آزمايش
با توجه به علائمي که فرد دارد، ممکن است اين که با خونريزي مغزي مواجه شده است، مشهود باشد. دلايل و عوامل خطر واضح مانند آسيب ديدگي سر يا سکته مغزي پيشين نيز مي توانند به تشخيص يک خونريزي مغزي کمک کنند.
فرد به طور معمول نيازمند انجام آزمايشات در بيمارستان براي تشخيص خونريزي مغزي است. رايجترين روش تصويربرداري سيتي اسکن است.
در مورد آنوريسم، پزشک مي تواند يک ماده رنگي را درون رگ هاي خوني تزريق کند که به تعيين موقعيت اين شرايط در تصويربرداري پرتو اکس کمک مي کند.
پونکسيون نخاعي نيز مي تواند به بررسي نشانه هاي خونريزي کمک کند. در اين روش نمونه گيري از مايع مغزي نخاعي انجام مي شود.
اگر اين آزمايشات نشان دهند که فرد خونريزي مغزي دارد، آزمايش هايي که در ادامه صورت مي گيرند مي توانند اطلاعات بيشتري را براي کمک به طراحي برنامه درمان در اختيار پزشک قرار دهند.
درمان
گزينه هاي درمان مي توانند متفاوت باشند. در ادامه با برخي روش هاي درمان با توجه به دليل خونريزي مغزي بيشتر آشنا مي شويم.
آنوريسم پاره نشده
اگر فردي با آنوريسم پاره نشده مواجه باشد، جراح از روش قرار دادن کويل استفاده مي کند. وي از يک کاتتر براي هدايت کويل هاي فلزي کوچک به سمت آنوريسم استفاده مي کند. اين وسيله از ورود خون به رگ جلوگيري کرده و اتصال آن به سرخرگ اصلي را مسدود مي کند تا از تورم و ترکيدن آنوريسم در آينده جلوگيري شود. اين روش در طول زندگي فرد چندين بار قابل انجام است.
جراح مي تواند از روش قرار دادن کليپ نيز استفاده کند که در آن يک کليپ فلزي براي پيشگيري از ورود خون به آنوريسم در پايه آن قرار داده مي شود.
خونريزي هاي مغزي
درمان فوري پس از خونريزي مغزي استفاده از دارو است. اين ممکن است درد را تسکين داده و از تشنج مرتبط با پارگي آنوريسم پيشگيري کند.
اگر يک آنوريسم دليل خونريزي مغزي باشد، فرد ممکن است نيازمند عمل جراحي براي ترميم رگ خوني پاره شده باشد.
انواع خونريزي در مغز
دو نوع خونريزي در مغز وجود دارند که شامل هموراژ درون مغزي، خونريزي در بافت مغز رخ مي دهد و هموراژ زير عنکبوتيه، خونريزي در سطح مغز رخ مي دهد، مي شوند.
آسيب ديدگي هاي سر که به خونريزي مغزي منجر مي شوند معمولا از نوع هموراژ زير عنکبوتيه هستند در شرايطي که فشار خون بالا از دلايل شايع هموراژ درون مغزي است. هر دو نوع خونريزي مغزي داراي علائم مشابه هستند.
عوارض
خونريزي مغزي مي تواند موجب عوارض مختلفي شود و برخي طولانيتر از موارد ديگر هستند.
عوارض اوليه
يک آنوريسم ممکن است دوباره پاره شود و موجب خونريزي ديگري شود. خطر در روزهاي نخست پس از نخستين خونريزي بالاتر است. علائم مشابه با خونريزي مغزي اوليه هستند، اما اغلب از شدت بيشتري برخوردار هستند.
پس از يک خونريزي مغزي، رگ خوني مي تواند دچار اسپاسم شده و باريک شود. اين شرايط جريان خون به مغز را کاهش مي دهد و مي تواند موجب آسيب مغزي شود. علائم شامل خواب آلودگي، و نشانه هاي مشابه با سکته مغزي مي شوند.
پس از يک خونريزي مغزي، مايع مي تواند در مغز جمع شود. اين مي تواند فشار بر مغز را افزايش داده و موجب تجربه علائمي مانند سردرد، استفراغ و تاري ديد شود.
عوارض بعدي
عوارض ديگر ممکن است مدت زماني بيشتري طول بکشد تا ظاهر شوند که از آن جمله مي توان به موارد زير اشاره کرد:
- مشکلات حافظه
- تمرکز
- اختلالات خلق و خو
- تغييرات رفتاري
پيشگيري
برخي اقدامات را مي توانيد براي پيشگيري از تجربه خونريزي مغزي انجام دهيد. با اين وجود برخي عوامل از جمله ژنتيک زير کنترل ما قرار ندارند.
از جمله اقداماتي که مي توانيد براي پيشگيري از خونريزي مغزي انجام دهيد مي توان به موارد زير اشاره کرد:
- ورزش
- مصرف يک رژيم غذايي سالم
- کاهش استرس
- محدود کردن مصرف نمک و چربي
- ترک سيگار
- پرهيز از مصرف الکل