برگزیده

گردنه غنی‌سازی

روزنامه سازندگي

بروزرسانی 1404/02/22 - 19:49

روزنامه سازندگی/متن پیش رو در سازندگی منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

“سیدعباس عراقچی”، وزیر امور خارجه پس از پایان دور چهارم مذاکرات اعلام کرد: از نظر ما غنی‌سازی حتماً باید ادامه پیدا کند. البته ممکن است برای اعتمادسازی، به مدت کوتاهی در سطح آن محدودیت ایجاد شود

دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم میان جمهوری اسلامی ایران و ایالات‌متحده آمریکا (یک‌شنبه) ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۴ (۱۱ می ۲۰۲۵) در شهر مسقط، پایتخت عمان، آغاز شد. بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان، پیش‌تر در شبکه اجتماعی ایکس تایید کرده بود که پس از هماهنگی‌های لازم با طرفین، این دور از مذاکرات روز یک‌شنبه برگزار خواهد شد. سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران و استیو ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه، ریاست هیات‌های مذاکره‌کننده را بر عهده دارند. ترکیب هیات جمهوری اسلامی ایران همانند ادوار گذشته بر اساس موضوعات در دستور کار مذاکرات شامل کارشناسان فنی حوزه‌های حقوقی، هسته‌ای و اقتصادی است. وزیر خارجه ایران پیش از عزیمت به عمان تاکید کرد که «تیم کارشناسی ایران از قبل در مسقط مستقر شده تا در صورت لزوم از آنها بهره‌برداری شود. طرف مقابل نیز هر تیمی را که صلاح بدانند حتماً همراه خواهند داشت». با تمام این تفاسیر عراقچی پس از پایان دور چهارم مذاکرات گفت: «نسبت به سه دور گذشته مذاکرات بسیار جدی‌تر و صریح‌تری بود. ما مقدار زیادی از فضاهای کلی فاصله گرفتیم و وارد موارد جزیی‌تری شدیم. در این شرایط مذاکرات دشوارتر می‌شود اما به‌ رغم دشواری و صراحتی که در مذاکرات بود، بحث‌های بسیار مفیدی انجام شد و می‌توانیم بگوییم که دو طرف درک بهتری از مواضع همدیگر دارند و درباره مقدار زیادی از موضوعات اصلی مورد اختلاف، الان بیشتر در مورد آن بحث شده، ابعاد آن بیشتر باز شده، درک بهتری وجود دارد و مواضع مقداری به هم نزدیک‌تر شده است؛ در نهایت می‌توان گفت‌وگوها را رو به جلو ارزیابی کرد».

او با بیان اینکه «ما تصمیم گرفتیم که این مذاکرات ادامه پیدا کند»، گفت: هر دو طرف مصمم هستند و برای جلسه بعدی توافق شده اما روز و محل آن با توجه به برنامه‌هایی که هر دو طرف دارند و تنظیم آن مقداری سخت است را به عهده وزیر خارجه عمان گذاشتیم ولی فکر می‌کنم مثلاً با فاصله تقریباً یک هفته، یکی دو روز کم‌وزیاد برگزار خواهد شد».

برداشت‌های متناقض رسانه‌ای مورد پذیرش ما نیست
عراقچی درباره مواضع ضدونقیض طرف آمریکایی در رسانه‌ها گفت: متاسفانه مواضع ضدونقیضی از طرف‌های آمریکایی به‌خصوص در عرصه رسانه‌ای و عمومی می‌شنویم که این اصلاً کمکی به حال مذاکره نمی‌کند. امروز یکی از موضوعات مورد بحث ما هم همین بود که این روش به نفع مذاکره نیست و باید اصلاح شود. همان‌طور که جمهوری اسلامی ایران روی مواضع خود ثابت‌قدم است، همان‌طور که در بیان مواضع خود دقت لازم را دارد و مواضع متفاوت و ضدونقیضی را ابراز نمی‌کند، همین انتظار از طرف آمریکایی هم می‌رود. دیپلمات عالی‌رتبه کشورمان تصریح کرد: بحث‌ها خیلی مفید بود اما امیدوار هستیم که کمتر شاهد چنین رفتاری باشیم ولی مشخصاً این نکته از طرف ما مورد تاکید قرار گرفت که برداشت‌های متناقض رسانه‌ای اصلاً مورد پذیرش ما نیست و این باعث خدشه به مذاکرات خواهد شد و اگر تکرار شود، ما هم ناچاراً به همان ترتیب رفتار می‌کنیم که به نظرم یک مقداری ما در این مواضع و در این مشکلات به هم نزدیک‌تر شدیم.

اصل موضوع غنی‌سازی قابل مذاکره نیست
او درباره موضوعات مورد مذاکره نیز گفت: موضوعات رفع تحریم و موضوع غنی‌سازی دو موضوع اصلی مذاکره هستند. از نظر ما غنی‌سازی یک موضوعی است که حتماً باید ادامه پیدا کند و هیچ جای مصالحه درخصوص آن وجود ندارد. به گزارش ایسنا ممکن است مواردی مانند ابعاد، اندازه‌، سطح و میزان آن به جهت اعتمادسازی مثلاً در یک دوره‌ای محدودیت‌هایی برای آن قائل شویم ولی اصل موضوعِ غنی‌سازی اصلاً قابل مذاکره نیست؛ همین‌طور بحث تحریم‌ها. منظور و مقصود ما از مذاکره طبیعی است که رفع تحریم‌هاست. رفع تحریم‌ها در هر شرایطی یکی از پایه‌های مذاکره ماست و این مورد توافق دو طرف قرار دارد. عراقچی در پایان گفت: ما در موضوعات اختلافی هم‌اکنون خیلی به هم نزدیک‌تر شدیم حداقل همدیگر را بهتر درک می‌کنیم. به نظرم مواضع ما که کاملاً روشن است و حالا دقیقاً برای طرف مقابل ما ابعاد آن شناخته شده و من امیدوار هستم که در ادامه پیشرفت بهتری داشته باشیم.

هشدار عراقچی درباره مکانیسم ماشه
این اظهارات درحالی بیان می‌شود که وزیر امور خارجه کشورمان در یادداشتی در روزنامه فرانسوی لوپوئن نسبت به اقدامات کشورهای اروپایی در خصوص فعال‌سازی مکانیسم ماشه به آنها هشدار داد. او در این یادداشت خود نوشته است: «ایران موضع خود در برابر احتمال استفاده اروپایی‌ها از مکانیسم ماشه را به صورت شفاف اعلام کرده است. ما به صورت رسمی به تمامی امضاکنندگان برجام هشدار داده‌ایم که سوءاستفاده از سازوکار ماشه عواقبی همراه خواهد داشت؛ ازجمله اینکه نه ‌تنها به نقش اروپا در این توافق پایان می‌دهد بلکه این اقدام به صورت بالقوه به افزایش تنش‌هایی غیرقابل ترمیم نیز منجر خواهد شد». عراقچی همچنین افزود: «سه کشور اروپایی باید از خود بپرسند که چرا به چنین بن‌بستی گرفتار شده‌اند. در دوران دولت قبلی آمریکا، سه کشور اروپایی به ‌عنوان واسطه کلیدی گفت‌وگوهای غیرمستقیم بین تهران و واشنگتن در این گفت‌وگوها نقش داشتند و ایران هم به طور سازنده‌ای با آنان همکاری کرد. اما زمانی که اراده سیاسی در واشنگتن برای رسیدن به یک توافق از بین رفت، اروپایی‌ها نیز به تدریج تلاش‌های خود در این زمینه را قطع کردند. آنها به‌ جای تطبیق خود با شرایط جدید، موضع تقابلی گرفتند و از بهانه‌هایی مانند حقوق بشر و روابط مشروع ایران با روسیه استفاده کرده و از تحرکات دیپلماتیک برای احیای توافق هسته‌ای دست کشیدند».

به دیپلماسی با اروپا متعهدیم
عراقچی در این یادداشت همچنین درباره دیپلماسی با کشورهای قاره سبز نوشت: «اینجانب با توجه به چنین سابقه‌ای در چندین نوبت دعوت کرده‌ام تا گفت‌وگوی معنی‌دار با اروپا از سر گرفته شود. در پاییز گذشته در مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک، پیشنهاد تعامل و همکاری نه ‌تنها در خصوص پرونده هسته‌ای بلکه در خصوص تمامی موضوعات مورد نگرانی طرفین همچون اوکراین را ارائه داده‌ام. این حرکات مثبت با سکوت و انفعال اروپا روبه‌رو شد اما با این وجود، من هنوز هم به دیپلماسی متعهد هستم». وی تاکید کرد: به دنبال رایزنی‌های اخیر در روسیه و چین، اینجانب آمادگی خود برای سفر به پاریس، برلین و لندن با هدف شروع فصلی جدید در روابط را اعلام کرده‌ام. این ابتکار به شکل‌گیری گفت‌وگوهایی مقدماتی در سطح معاونان وزرای امور خارجه منجر شده است. این گفت‌وگوها اگرچه شکننده اما امیدوارکننده است.

مقام آمریکایی: از نتیجه مذاکرات، دلگرم شده‌ایم
در این راستا آکسیوس (یک‌شنبه) به وقت محلی پس از پایان چهارمین دور مذاکرات ایران و آمریکا در عمان به نقل از یک مقام آمریکایی که نامش را بیان نکرده است، گفت: توافق برای پیشبرد گفت‌وگوها از طریق عناصر فنی حاصل شده است. آکسیوس به نقل از این مقام آمریکایی افزود:«ما از نتیجه امروز مذاکرات، دلگرم شده‌ایم و مشتاقانه منتظر نشست بعدی هستیم که در آینده نزدیک برگزار خواهد شد».
بلر: هر دور از مذاکره با جزئیات بیشتر جلو رفته است
از سوی دیگر جیمز بلر، جانشین منابع انسانی کاخ سفید، عصر یک‌شنبه در گفت‌وگو با فاکس‌نیوز با اشاره به مذاکرات جاری بین ایران و آمریکا گفت: «امیدواریم شاهد پیشرفت در این مذاکرات باشیم. استیو ویتکاف، انتظارات خود از خروجی این مذاکرات را به خوبی بیان کرده و رئیس‌جمهور ترامپ تاکید کرده که ایران هرگز نباید توانایی تولید سلاح هسته‌ای یا این سلاح را داشته باشد. او خواستار تسلیحات‌زدایی برنامه غنی‌سازی اورانیوم ایران است». بلر همچنین تصریح کرده که «ویتکاف در روزهای اخیر درباره احتمال برخورداری ایران از برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز صحبت کرده و این یکی از گزینه‌هاست که باید بررسی شود». او با اشاره به برگزاری چندین دور گفت‌وگو بین ایران و آمریکا تصریح کرد: «هر دوره از گفت‌وگو با جزئیات بیشتری جلو رفته است. امیدواریم دور چهارم نیز با پیشرفت‌هایی روبه‌رو شود».

زمان و مکان دور بعدی مذاکرات
از سوی دیگر سیدبدر البوسعیدی، وزیر امور خارجه عمان پس از اتمام دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در مسقط در حساب رسمی خود در برنامه ایکس نوشت: «ما دور دیگری از مذاکرات بین ایران و ایالات‌متحده را در مسقط به پایان رساندیم. این مذاکرات شامل ایده‌های مفید و بدیعی بود که منعکس‌کننده خواست مشترک برای دستیابی به یک توافق شرافتمندانه بود». وزیر خارجه عمان همچنین نوشت: دور پنجم مذاکرات پس از مشورت هر دو طرف با رهبرانشان برگزار خواهد شد.
همچنین اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه هم در پیامی در شبکه ایکس ضمن اعلام پایان دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا نوشت: «مذاکراتی دشوار اما مفید برای درک بهتر از مواضع یکدیگر و یافتن راه‌هایی معقول و واقع‌بینانه برای حل مسائل مورد اختلاف انجام شد». او همچنین اعلام کرد که زمان و مکان دور بعدی گفت‌وگوها توسط هماهنگ‌کننده عمانی اعلام خواهد شد. سخنگوی دستگاه دیپلماسی پیش از این و در جریان برگزاری دور چهارهم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در شبکه ایکس نوشت: «دور دیگری از گفت‌وگوهای غیرمستقیم ایران-آمریکا در مسقط در جریان است. جمهوری اسلامی ایران قاطعانه مصمم به پیگیری حقوق قانونی خود برای استفاده‌ صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای وفق معاهده عدم اشاعه است، همچنانکه آمادگی کامل دارد تا تعاملات دیپلماتیک خود را برای اطمینان‌دهی در مورد ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای خود ادامه دهد». بقایی خاطرنشان کرد «ما همزمان مصمم به تداوم تلاش‌ها جهت خاتمه دادن به تحریم‌های غیرقانونی و ضد بشری که مدت‌هاست علیه مردم ایران تحمیل شده است، هستیم».