برگزیده

فضاسازی جدید تندروها؛ پاسخ «هم‌میهن» به «کیهان»

هم ميهن

بروزرسانی 1404/04/09 - 19:10

فضاسازی جدید تندروها؛ پاسخ «هم‌میهن» به «کیهان»

هم میهن/متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

ادعاها و فضاسازی‌ رسانه‌های تندرو علیه روزنامه‌های اصلاح‌طلب و به‌ویژه «هم‌میهن» در شرایطی صورت می‌گیرد که در میانه جنگ ۱۲روزه اسرائیل و ایران، خبرنگاران روزنامه هم‌میهن روزهای پرخطر و شلوغی را پشت سر گذاشتند تا بتوانند آنچه در میدان اتفاق می‌افتد را برای مخاطبان روایت کنند. به گفته محمدجواد روح، سردبیر روزنامه هم‌میهن، دغدغه پیچیده و مهم آنها در این روزهای سخت، حرکت کردن روی مرزی بود که ازیک‌سو، مسئولیت‌های حرفه‌ای و از سوی دیگر، مسئولیت‌های انسانی و ملی‌شان را خدشه‌دار نمی‌کرد.

در روزهایی که جنگ تحمیلی اسرائیل به ایران و حمایت علنی و ورود مستقیم رئیس‌جمهور آمریکا به این نبرد، آحاد مختلف جامعه و قریب به اتفاق نیروهای سیاسی و فکری مواضعی مشترک در دفاع از میهن و علیه تجاوز و تهدید خارجی اتخاذ کرده‌اند، رسانه‌ها و سخنگویان طیف اقلیت تندرو که منافع خود را در دوقطبی بودن فضای سیاسی و ستیز و تعارض با منتقدان و نیروهای مستقل می‌بینند، دور جدیدی از فضاسازی را علیه نیروها و رسانه‌های رقیب آغاز کرده‌اند.

در این چارچوب، پس از آنکه برخی چهره‌های تندرو حاکم بر صداوسیما به تخفیف و توهین علیه موج همبستگی ملی روی آوردند و فضای همدلی هم‌میهنان را با عباراتی چون «آغل» توصیف کردند، دیروز نیز ارگان‌های اصلی جریان تندرو خالص‌ساز به روزنامه‌های اصلاح‌طلب حمله کردند و آنها را به «دستور گرفتن از اسرائیل» متهم کردند.

در چارچوب این فضاسازی‌ها، روزنامه کیهان و سایت رجانیوز (ارگان جبهه پایداری) با انتشار متن مشترکی در کانال‌های تلگرامی خود با عنوان «دستور سانسور از اسرائیل رسید؛ رسانه‌های زنجیره‌ای به خط شدند!»، نوشتند: «طی ۱۲روز نبرد ایران با اسرائیل رسانه‌های زنجیره‌ای غرب‌گرا در ایران بیش از آنکه تصویر حملات ویرانگر موشکی ایران به اسرائیل و ویرانی‌های گسترده در تل‌آویو، حیفا، بئرالسبع و دیگر نقاط اراضی اشغالی را در صفحه اول خود به نمایش بگذارند؛ تصویر حملات اسرائیل به ایران را روی صفحات اول خود آوردند. ظاهراً دستورالعمل اداره سانسور ارتش رژیم صهیونیستی مبنی بر عدم انتشار تصاویر اصابت موشک‌های ایران؛ توسط روزنامه‌های زنجیره‌ای مو به مو اجرا شده است.

در این ۱۲روز سرپنجه‌های رژیم جنایتکار صهیونیستی در رسانه‌های داخلی ایران بیش از پیش عیان شد. آنها همسو با تبلیغات رژیم صهیونیستی مشغول هراس‌افکنی، مأیوس‌سازی و ماتم‌زده کردن افکار عمومی ایران بودند.» این دو رسانه تندرو در کنار این خبر، تصاویری از صفحات اول روزنامه‌های اصلاح‌طلب از جمله چهار شماره «هم‌میهن» در ایام جنگ را منعکس کردند تا به‌زعم خود، ادعای خود را مستند سازند.

نکته قابل‌تأمل اینکه در این فضاسازی، هیچ اشاره‌ای به سایر صفحات اول «هم‌میهن» و تیترهای درشتی از قبیل «متجاوز را متوقف کنید»، «پاسخ به تجاوز»، «حمله به حیفا»، «تحرک دیپلماسی و میدان»، «نه جنگ تحمیلی، نه صلح تحمیلی» و «دیپلماسی زور» و نیز عکس‌های منتشرشده از حملات ایران به اسرائیل و تظاهرات ضدجنگ در آمریکا که طی این ۱۲روز منتشر شده بود، نشده است.

این درحالی است که همزمان با این فضاسازی‌ها، روزنامه کیهان با انتشار مطلبی مغایر با امنیت‌ملی خواستار اعدام رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، شد؛ رویکردی که در شرایط کنونی که مدیرکل آژانس در موضع دفاعی قرار داشت و به خاطر گزارش‌ها و موضع‌گیری‌های اخیرش، متهم به فضاسازی برای حملات اسرائیل به ایران بود؛ بار دیگر، در جایگاه مظلوم و مدعی قرار گرفت و مقامات آمریکا و اروپا بهانه و بستری برای دفاع از وی پیدا کردند.

عملکرد هم‌میهن در روزهای جنگ
ادعاها و فضاسازی‌ رسانه‌های تندرو علیه روزنامه‌های اصلاح‌طلب و به‌ویژه «هم‌میهن» در شرایطی صورت می‌گیرد که در میانه جنگ ۱۲روزه اسرائیل و ایران، خبرنگاران روزنامه هم‌میهن روزهای پرخطر و شلوغی را پشت سر گذاشتند تا بتوانند آنچه در میدان اتفاق می‌افتد را برای مخاطبان روایت کنند. به گفته محمدجواد روح، سردبیر روزنامه هم‌میهن، دغدغه پیچیده و مهم آنها در این روزهای سخت، حرکت کردن روی مرزی بود که ازیک‌سو، مسئولیت‌های حرفه‌ای و از سوی دیگر، مسئولیت‌های انسانی و ملی‌شان را خدشه‌دار نمی‌کرد.

سردبیر «هم‌میهن» روز گذشته در گفت‌و‌گویی با سایت تخصصی «فردارسانه» به تشریح عملکرد و رویکردهای این روزنامه در ایام جنگ پرداخت. محمدجواد روح درباره خبررسانی در شرایط جنگی اظهار داشت: «وقتی سطح تنش به اوج می‌رسد و به جنگ تبدیل می‌شود، طبیعتاً انتظاراتی که برای فعالیت آزاد رسانه‌ای داریم، باید متناسب با امنیت ملی و شرایط کلی کشور باشد. از منظر خبری، هر رسانه‌ای، خبرنگاری و عکاسی، علاقمند است در هر مکانی که اتفاقی می‌افتد به طور طبیعی حضور داشته باشد و اخبار و تصاویر را منعکس کند. اما در شرایط جنگی، عملاً بخشی از اخبار به شکل رسمی منتشر نمی‌شود یا مواردی که به‌عنوان شایعه شنیده می‌شود یا در فضای مجازی و رسانه‌های غیرمعتبر منتشر می‌شود، قابل راستی‌آزمایی و انعکاس رسمی نیست.

این درحالی است که خبرنگار و رسانه از نظر مسئولیت حرفه‌ای خود علاقمند است و مسئولیت خود می‌داند که این شایعات و اخبار غیررسمی را پیگیری کند و بالاخره واقعیت خبر را بتواند منعکس کند. اما درعین‌حال، در کنار این مسئولیت حرفه‌ای که درست هم هست، ما یک مسئولیت ملی هم داریم؛ یعنی اطلاع‌رسانی دقیق یا انتشار عکس‌های حوادثی که پیش می‌آید، پوشش مناطقی که احتمال حمله به آنها بیشتر است و مناطق نظامی، امنیتی یا ساختمان‌هایی که احتمال می‌دهیم در آنها افرادی حضور دارند که ممکن است هدف حملات باشند، حساسیت امنیتی دارد و انتشار آن عکس‌ها، ممکن است اطلاعات دقیق‌تری را در اختیار دشمن قرار دهد.

در این شرایط، آیا انجام مسئولیت حرفه‌ای از نظر منافع و امنیت ملی هم درست است یا نه؟ آیا صرف اینکه ما داریم مسئولیت حرفه‌‌‌مان را انجام می‌دهیم، با مسئولیت ملی‌مان در تعارض قرار می‌گیرد یا نه؟ این امر موضوع پیچیده‌ای است و فارغ از اینکه نهادهای مسئول و امنیتی، همچنین دستگاه‌های سیاستگذاری مداخله بکنند - که طبیعتاً مداخله می‌کنند و یکسری دستورالعمل‌ها را در اختیار رسانه‌ها قرار می‌دهند - اما حتی اگر آن نهادها هم این کار را انجام نمی‌دادند، باز این مسئولیت ملی و انسانی که خبرنگار و رسانه دارد، در برخی مواقع با مسئولیت حرفه‌ای‌اش در تعارض قرار می‌گیرد و این کار را پیچیده می‌کند. در چنین فضایی، تک تک خبرنگاران، عکاسان و تهیه‌کنندگان محتوا و هم کلیت روزنامه هم‌میهن به عنوان یک نهاد رسانه‌ای، سعی کردیم که این خط باریک را رعایت کنیم.»

سردبیر روزنامه هم‌میهن افزود: «در این مدت گزارش‌های میدانی زیادی همکاران ما به‌ویژه گروه اجتماعی داشتند که در کانال و صفحات روزنامه و در صفحه یک منعکس شد؛ درباره عزیزانی که به شهادت رسیده بودند، با بستگانشان در مورد نحوه وقوع حادثه صحبت کردیم و از زندگی‌شان و شرایطی که داشتند داستان‌هایی را روایت کردیم. اگر نگوییم هم‌میهن فعال‌ترین رسانه در این حوزه بوده، در این ۱۲روز قطعاً یکی از فعال‌ترین رسانه‌ها بوده‌است. هم‌میهن در این ۱۲روز از بسیاری از رسانه‌های مدعی که خبرنگاران و پرسنل بسیار بیشتری از ما دارند خیلی فعال‌تر و موثرتر عمل کرد. در حوزه عکس نیز ما در این مدت بیشترین تعداد عکس تولیدی صفحه یک را داشتیم. دبیر عکس روزنامه ما در تمام طول شبانه‌روز در محل‌هایی بود که حادثه رخ می‌داد. البته با نظارت کامل و هماهنگی وزارت ارشاد و سایر نهادهای مسئول، در مناطقی که مشکل امنیتی نداشت‌، عکاسی را انجام می‌داد که خیلی از آنها را در صفحه اول منعکس کردیم.»

محمدجواد روح ادامه داد: «در واقع ما تلاش کردیم هم مسئولیت ملی‌مان را انجام دهیم و هم مسئولیت حرفه‌ای‌مان. از منظر انسانی و منافع ملی کشور موضوعی جا داشت این موضوع پررنگ شود که برخلاف ادعای اسرائیل، صرفاً این حمله به مراکز هسته‌ای یا نظامی ایران نبود؛ بلکه قربانیان غیرنظامی خیلی زیادی هم داشت. حتی به مراکز درمانی مانند اورژانس حمله صورت گرفت و ما سعی کردیم در مصاحبه‌هایی که انجام می‌شود - چه در تهران و تا جایی که مقدور بود در برخی از شهرستان‌ها - با برخی از نزدیکان، مسئولان یا کادرهای درمانی ارتباط بگیریم. نهادهای دیگری هم در این مدت مانند آتش‌نشانی یا هلال احمر فعال بودند که فعالیت آنها را منعکس کردیم. به این شکل مسئولیت‌مان را انجام و نشان دادیم در این جنگ برخلاف ادعاهایی که اسرائیل داشته، به اهداف غیرنظامی زیادی با ریزپرنده، موشک، راکت و غیره حمله کرده‌است و همین غیرانسانی بودن، خارج شدن از اصول بشردوستانه و قواعد جنگی بود که باعث شد واکنش ملی هم به متجاوزان شکل بگیرد.»

وی در ادامه گفت: «در این ۱۲روز دیدیم که آحاد مختلف ملت، علی‌رغم اختلاف سلایق، حتی مخالفت‌هایی که با نظام سیاسی کشور دارند، علیه اسرائیل یک‌صدا شدند و در این زمینه دیدیم _جز جریانات خیلی معدود_ همه موضع واحدی داشتند. چنانکه ما از روز اول هم تیتر زدیم و از ابتدا، این جنگ را یک «نبرد ملی» دانستیم و سعی کردیم همراهی آحاد ملت را فراتر از همه دسته‌بندی‌های قومی، دینی، سیاسی و جنسیتی منعکس کنیم که به این موضوع در سرمقاله‌ها، یادداشت‌ها، مصاحبه‌ها و گزارش‌های تحلیلی پرداخته شد.»

سردبیر هم‌میهن افزود: «برخلاف برخی مقامات ارشد صداوسیما که این همبستگی ملی را با عبارات مبتذلی مانند «آغل» توصیف کردند، ما آن را «نبرد ملی» دانستیم و همچنان در تحلیل‌ها، در ادامه خط مشی‌ای که روزنامه دارد، این رویکرد را خواهیم داشت».

وی در پایان ابراز امیدواری کرد: «این آتش‌بسی که شکل گرفته، تداوم داشته باشد و دوباره این خشونت‌ها و خونریزی‌ها شکل نگیرد.»