آیا خودروسازان چینی، شرکای قابل اعتمادی برای صنعت خودروی ایران هستند؟

دنیای اقتصاد/ در شرایطی که بسیاری از کشورهای در حال توسعه، از حضور چینیها برای ارتقای فناوری، بومیسازی تولید و انتقال دانش استفاده کردهاند، ایران هنوز درگیر واردات قطعه و مونتاژ خودروهای چینی با برندهای متعدد اما فاقد عمق تولید است.
نمایشگاه خودروی شانگهای ۲۰۲۵ در حالی به صحنه قدرتنمایی چینیها در صنعت خودروی جهان تبدیل شد که حضور آنها در ایران، چهرهای کاملاً متفاوت دارد. طی دو دهه گذشته، خودروسازان چینی عمدتاً از مسیر واردات یا مونتاژ بدون انتقال فناوری و سرمایهگذاری مستقیم وارد بازار ایران شدهاند؛ حضوری که نه به توسعه زیرساختهای تولید منجر شده و نه موجب ارتقای دانش فنی داخلی شده است. با این حال، سیاستگذاران صنعت خودرو در ایران نهتنها محدودیتی برای این نوع حضور قائل نشدهاند، بلکه در بسیاری از موارد، از آن حمایت نیز کردهاند.
در حالی که شرکتهای چینی در بازارهای بینالمللی با ارائه محصولات پیشرفتهتر، سرمایهگذاری در تحقیق و توسعه، و مشارکت در پروژههای فناورانه شناخته میشوند، در ایران به فروش محصول و توسعه برند خود از طریق مونتاژ اکتفا کردهاند. همکاریهای محدود به مونتاژ، با حاشیه سود بالا و ریسک پایین برای طرف چینی، سبب شده ایران برای آنها به یک بازار مصرفی صرف بدل شود، نه شریک صنعتی بلندمدت.
در شرایطی که بسیاری از کشورهای در حال توسعه، از حضور چینیها برای ارتقای فناوری، بومیسازی تولید و انتقال دانش استفاده کردهاند، ایران هنوز درگیر واردات قطعه و مونتاژ خودروهای چینی با برندهای متعدد اما فاقد عمق تولید است. تداوم این الگو، نه تنها مزیت رقابتی برای صنعت خودروی کشور ایجاد نمیکند، بلکه آن را به یک بازار وابسته و شکننده تبدیل خواهد کرد. اکنون این سؤال بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد که آیا زمان بازنگری در نحوه همکاری با شرکای چینی فرا نرسیده است؟