جذاب ترین ها

چرا به سمت برقی شدن می‌رویم؟

آخرین خودرو

بروزرسانی 1404/08/11 - 12:27

آخرین خودرو/اگر بخواهیم صادق باشیم، داستان خودروهای برقی نه از نمایشگاه‌های پرنور و تست‌های شتاب آغاز شد و نه از هشتگ‌های شبکه‌های اجتماعی.

نقطه شروع، هوای شهرها بود؛ آسمانی که در بسیاری از کلان‌شهرها هر صبح خاکستری‌تر می‌شد و سرفه‌هایی که کم‌کم به بخشی از روزمره تبدیل شد. کنار آن، صورتحسابی قرار داشت که کره‌زمین برای قرن‌ها مصرف بی‌محابای سوخت‌های فسیلی صادر کرده بود: گرمایش اقلیم. وقتی سیاست‌گذار، صنعت و مصرف‌کننده همزمان با این دو واقعیت روبه‌رو شدند، راه‌حلِ عملی که هم «اینجا و اکنون» اثر بگذارد و هم با آینده همساز باشد، از درِ گاراژ وارد شد: برقی‌سازی حمل‌ونقل.
خودرو برقی، قبل از هر چیز، پاسخی شهری است. اگزوزی ندارد و آلودگی را از خیابان به جایی منتقل می‌کند که می‌توان بهتر کنترلش کرد: نیروگاه‌ها و شبکه برق که امکان فیلتر، پایش و تنوع‌بخشی به منبع انرژی را دارند. همین جابه‌جایی ساده، کیفیت هوای معابر را تغییر می‌دهد و برای مدیران شهری که سال‌هاست بین توسعه و سلامت عمومی گیر کرده‌اند، یک فرصت واقعی است. از زاویه اقتصاد هم داستان روشن است: موتور الکتریکی قطعات متحرک کمتری دارد، به سرویس‌های دوره‌ای پیچیده نیازمند نیست، و با انرژی ارزان‌ترِ برق حرکت می‌کند. آن‌سوی فرمان هم جذابیت خودش را دارد: گشتاور آنی، سکوت کابین و پاسخ پدال که رانندگی روزمره را از خستگی‌های معمول خالی می‌کند.

اما این فقط قصه خیابان نیست؛ ماجرا به ژئوپلیتیک هم سرک می‌کشد. وقتی سوخت شما برق است، می‌توانید آن را از ترکیبی از منابع گاز، باد، خورشید، حتی واردات و تبادل منطقه‌ای فراهم کنید. این تنوع، وابستگی به یک منبع یا یک مسیر را کاهش می‌دهد و دست سیاست‌گذار را در روزهای پرنوسان بازتر می‌گذارد. صنعت هم بیکار ننشسته: ساختار خودروها نرم‌افزارمحور شده و ارزش‌افزوده از آهن و پیچ‌ومهره آرام‌آرام به سمت کُد، مدیریت انرژی و به‌روزرسانی‌های بی‌سیم حرکت می‌کند. این یعنی میدان بازی تازه‌ای که در آن، ارگونومی دیجیتال، سیستم‌عامل خودرو و اکوسیستم خدمات پس از فروش، به‌اندازه شاسی و موتور تعیین‌کننده‌اند.

پیشرفت باتری‌ها در یک دهه اخیر کلید دیگر این قفل بود. ظرفیت‌ها بالا رفت، دوام بهتر شد و هزینه به‌صورت پیوسته پایین آمد. نتیجه، مسافت‌های پیمایش قابل اتکاتر و شارژ سریع‌تر است؛ دو نقطه حساسی که تا همین چند سال پیش پاشنه‌آشیل خودروی برقی محسوب می‌شدند. همزمان شبکه برق نیز در حال عوض شدن نقش است: خودروها فقط «مصرف‌کننده» نیستند؛ در آینده نزدیک می‌توانند به‌عنوان ذخیره سیار انرژی عمل کنند، در ساعات اوج به شبکه کمک بدهند یا برق خانه را در خاموشی‌های کوتاه تامین کنند. این رفت‌وبرگشت، مفهوم مالکیت خودرو را از وسیله‌ای منفعل به بازیگری فعال در اقتصاد انرژی ارتقا می‌دهد.

البته این مسیر بی‌هزینه نیست و نباید هم چنین به تصویر کشیده شود. زیرساخت شارژ باید با سرعت واقعی زندگی هماهنگ شود: از شارژرهای سریع بین‌شهری تا دسترسی عادلانه در محلات مسکونی. زنجیره تامین مواد معدنیِ باتری نیازمند استانداردهای محیط‌زیستی و اجتماعی سخت‌گیرانه‌تر است و بازیافت باید از حاشیه به متن بیاید. شبکه برق هم باید هوشمندتر و تاب‌آورتر شود تا اوج‌بارهای جدید را مدیریت کند. اما نکته مهم این‌جاست: برخلاف بسیاری از «طرح‌های بزرگ» که روی کاغذ می‌مانند، برای این چالش‌ها راه‌حل‌های مشخص و اجرایی وجود دارد و همین است که موتور تغییر را روشن نگه می‌دارد.

از منظر مصرف‌کننده، تردیدها طبیعی است. هر فناوری نو با پرسش وارد می‌شود: اگر سفر طولانی داشتم چه؟ عمر باتری چه می‌شود؟ در زمستان یا گرمای شدید چه اتفاقی می‌افتد؟ پاسخِ صادقانه این است که خودرو برقی قرار نیست یک‌شبه جای همه چیز را بگیرد؛ این گذار مرحله‌به‌مرحله پیش می‌رود. امروز بسیاری از الگوهای استفاده رفت‌وآمدهای روزانه، ناوگان‌های درون‌شهری، تاکسی‌ها و خودروهای تشریفات به‌راحتی با برقی‌سازی همخوان‌اند. هرچه شبکه شارژ گسترده‌تر و فناوری باتری پخته‌تر شود، حلقه استفاده‌ها هم بزرگ‌تر خواهد شد.

چرا دنیا به این سمت رفته؟ چون مزیت‌ها ملموس‌اند و از سطح شعار عبور کرده‌اند: هوای پاک‌تر، هزینه نگهداری پایین‌تر، تجربه رانندگی بهتر، انعطاف در تامین انرژی و هم‌راستایی با اهداف اقلیمی. و چرا «الان»؟ چون بلوغ فناوری و فشار واقعیت‌های اقتصادی و زیست‌محیطی در یک نقطه به هم رسیده‌اند. «فصل صفر» دقیقاً همین را روایت می‌کند: آغاز فصلی که در آن خودرو فقط وسیله‌ای برای جابه‌جایی نیست، بلکه گره‌گاهی است میان شهر، انرژی، صنعت و زندگی روزمره. فصلی که در آن سرعت تغییر را نه در سالن‌های نمایش، که در سکوت یک کوچه مسکونی می‌شنوید؛ جایی که خودرو برقی از کنار پنجره‌تان عبور می‌کند و جز ردّ نور چراغ‌هایش چیزی به جا نمی‌گذارد.

پس به عنوان دلایل اصلی این انقلاب و حرکت میتوان موارد زیر را ذکر کرد :

۱- حذف اگزوز و گاز های سمی از محیط شهری و انتقال آن به خارج شهر ها

۲- وجود راه های متنوع تر برای تامین انرژی برق از جمله آب و خورشید و باد و …

۳- راندمان بالاتر و اتلاف انرژی کمتر در نیروگاه ها نسبت به موتور ماشین ها برای بدست آوردن انرژی حرکتی از سوخت فسیلی

۴- سرویس های ساده تر و ارزان تر خودروها ،در صورت همه گیر شدن فناوری، خودروهای برقی پیچیدگی های مکانیکی موتور های کلاسیک را نخواهند و باتری درون خودش بسیاری از امور را انجام خواهد داد .

۵- شتاب بیشتر و بازدهی بیشتر خود ماشین ، خودروهای برقی حتی اقتصادی هم کاملا پرشتاب و چالاک هستند.

۶- سکوت بیشتر، خودرو های برقی بی صدا هستند و هم کابین کم صدایی داریم برای سرنشینان هم میشود آلودگی های صوتی آزار دهنده شهری را کم کم حذف کرد.

در نهایت و برای جمع بندی در جواب سوال “چرا خودروی برقی ؟” پاسخ میدهیم به همان دلیل که (بجای چراغ نفتی ،لامپ آمد). به همان دلیل که (بجای اتوی ذغالی ، اتوی برقی آمد )( بجای بخاری هیزمی ، هیتر برقی آمد ) و هزاران هزار مثال قابل لمس دیگر که استفاده مستقیم از سوخت فسیلی منسوخ و جایگزین شد. در حوزه خودرو هم دیر یا زود استفاده مستقیم از سوخت های فسیلی ، بنا بر دلایلی که گفته شد،منسوخ خواهد شد و خودروها هم ، شبیه بسیاری از فناوری های دیگر ساخت انسان ، به نوعی برقی خواهند شد.