باورهای اشتباه اما رایج درباره غذاخوردن عصبی

خراسان/ بخش زیادی از آنچه درباره پرخوری ناشی از استرس میدانیم، برآمده از کلیشههایی فرهنگی مانند صحنههایی از سریالهای تلویزیونی، فیلمها یا مطالب شبکههای اجتماعی است. پژوهشهایی هم که درباره این رفتار انجام شده، بیشتر بر پایه نظرسنجیهاییاند که از خود فرد میخواهند به یاد بیاورد در زمانهای پراسترس چه خورده است. در حالی که به گفته دکتر کریستین جاواراس، این نوع نظرسنجیها یک مشکل اساسی دارند؛ این که در شرایط استرس، ادراک انسانها تغییر میکند و به همین دلیل، توصیف دقیق این که رفتار غذاییشان چگونه تحت تاثیر قرار گرفته است، بسیار دشوار میشود.
آیا واقعا بیشتر میخوریم یا فقط این طور فکر میکنیم؟
انبیسی به نقل از دکتر کریستین جاواراس، روان شناس بیمارستان مکلین ماساچوست و استاد دانشگاه هاروارد، مینویسد: «در واقع، شما بیشتر غذا نمیخورید؛ وقتی تحت استرساید، فکر میکنید بیشتر خوردهاید، احتمالا به این دلیل که مقدار غذا در ذهنتان بیشتر به نظر میرسد». به گفته او، افراد معمولا لحظه آن مشکل استرسآفرین مثلا یک جدایی عاطفی را به یاد میآورند و سپس صحنه بستنی خوردنشان پیش چشم آنها میآید و این دو تصویر را بهعنوان نمونهای از «پرخوری ناشی از استرس» در ذهن خود ثبت میکنند، حتی اگر مقدار واقعی آنچه خوردهاند، زیاد نبوده باشد. در حالی که تمام دفعات دیگری که مثلا در محل کار واقعا تحت استرس بودند و کمتر غذا خوردند، در ذهنشان نقش نمیبندد. واقعیت این است که بسیاری از افراد هنگام «استرس حاد»، حتی کمتر غذا میخورند. تحقیقات گذشته هم نشان دادهاند که تقریبا ۴۰ درصد افراد هنگام استرس بیشتر و ۴۰ درصد کمتر غذا میخورند و ۲۰ درصد افراد هم عادات غذایی خود را تغییری نمیدهند.
استرس مزمن اشتها را تحریک میکند
دکتر کریستوفر مکگوان، متخصص گوارش و چاقی، خاطرنشان میکند که وقتی بدن تحت «استرس مزمن» قرار بگیرد، سطح کورتیزول افزایش مییابد که این نهتنها اشتها را تحریک میکند، بلکه میتواند باعث افزایش ذخیره چربی، بهویژه در ناحیه شکم شود. او میافزاید که استرس مزمن خواب را هم مختل میکند و این خود باعث تشدید هوسهای غذایی و اختلال در عملکرد متابولیک میشود و در این مرحله است که افراد معمولا به غذاهای آرامبخش که سرشار از چربی و قند است، پناه میبرند؛ غذاهایی که مرکز لذت در مغز را تحریک میکند و باعث ترشح دوپامین میشود که یک حس تسکین موقتی ایجاد میکند، اما این تسکین کوتاهمدت است و اغلب با احساس گناه یا پشیمانی همراه میشود.