ناراحتی اشتباه نفر دوم انسانی

خراسان/وقتی مجری صداوسیما با رتبه ۲ رشته انسانی کنکور امسال تماس میگیرد تا این خبر خوش را به او بدهد، او ابراز ناراحتی میکند که چرا اول نشده؛ آیا این طرز فکر درست است؟
هیچ کس از چیز خوب بدش نمیآید. یعنی قطعا اول شدن، برنده شدن، پولدار شدن و ... برای همه لذت بخش است اما آیا همیشه باید اول یا بهترین باشیم؟ در همین بین و بعد از اعلام نتایج کنکور و زمانی که «حسینیبای» با نفرات برتر تماس میگرفت، اتفاق جالبی افتاد. رتبه ۲ انسانی، زمانی که از پشت خط تلفن متوجه شد که نفر دوم شده است، گفت: «من دوست داشتم رتبه یک بشوم و حالا که متوجه شدم رتبه ۲ شدم، ناراحت شدم». در ادامه، این طرز فکر را از منظر روانشناسی بررسی کردیم.
ارزشمندبودن یک نتیجه بهاندازه کافی خوب
یکی از نشانههای بلوغ عاطفی این است که از نتایج و راهحلهای «به اندازه کافی خوب» راضی باشیم. بهترین، برترین، کاملترین و ... تقریبا هیچوقت به دست نمیآید. قطعا هدفگذاری باید برای بهترین نتیجه باشد اما یک نتیجه به اندازه کافی خوب هم همان قدر ارزشمند است. در واقعیت زندگی، معمولا دسته بندی بهترینها، خوبها و بدها داریم و هیچکدام از این دستهها تک نفره نیستند؛ دقیقا مانند کنکور. هیچ رشتهای نیست که فقط یک نفر پذیرش داشته باشد که مثلا رتبه ۲ یا ۱۰ در آن راه نیابند. وقتی فردی در دسته بهترینها قرار گرفت، چه نفر اول چه دهم چه حتی صدم، همه آن دسته یک پاداش نسبتا مشابه دریافت خواهند کرد. زندگی واقعی مثل مسابقات المپیک نیست که فقط یک نفر طلا بگیرد، دسته برتر پاداش برتر را هم دریافت میکند. در زندگی واقعی باید سعی کرد جزو بهترینها بود، این بهترین هم برای هر فردی تعریفی دارد، یک نفر جزو بهترین نقاشها، یکی جزو بهترین والدین، بهترین پزشکان و ... اما هیچ نقطه برتری مطلق وجود ندارد.
فقط تلاشمان دست ماست
نکته بعدی این است که فقط تلاش خودمان، تحت کنترل ماست. باقی شرایط دست ما نیست. مثلا چند نفر شرکت کننده وجود دارد، چند نفر آدم نخبه در میان آنهاست و ... . ممکن است فردی که امسال رتبه ۱۰ را آورده در یک سال دیگر، رتبه یک را میآورد. این که چند رقیب واقعی در میان شرکت کنندگان باشد بستگی به شانس دارد و تحت کنترل ما نیست. این که تلاش کنیم و به اندازه کافی هم نتیجه بگیریم از همه چیز مهم تر است. عوامل بیرونی در اختیار و کنترل ما نیستند.
مراحل بعدی و حتی مهم تر باقی است
در انتها هم عوامل دیگری باعث موفقیت انسان میشود. حتی در ورزش هم بسیاری طلای المپیک را دریافت کردند، اما فراموش شدند، برخی دیگر با مرام پهلوانی ماندگار شدند. در زندگی واقعی هم رتبه و ردهبندی در نهایت ارزشی ندارد، تلاش، پشتکار، انعطاف پذیری روانی و ... است که باعث موفقیت نهایی میشود. کنکور یا امثال آن، فقط بخشی از فرایند است. هدف از تحصیل، قاعدتا ایجاد شغل و درآمد و کمک به توسعه دانش بشری است، باید حداقل ۲۰ سال صبر کرد تا دید کدام یک از رتبههای برتر کنکور امسال، به هدف نهایی دست پیدا خواهند کرد. فعلا مرحله اول از یک چالش بزرگ چند مرحلهای را با موفقیت پشت سر گذاشتهاند اما هنوز مراحل بعدی و حتی مهم تر باقی است. حتی هنوز فرصت برای تمام شرکت کنندهها هست، شاید کسی که امروز رتبه چند هزار دارد، در مراحل بعدی مثل کارشناسی ارشد، دکتری، بازار کار، تحقیقات علمی و ... بتواند بهتر از رتبههای برتر عمل کند. هنوز تا انتهای بازی خیلی باقی مانده است. امیدواریم تمام دانش آموزان و دانشجوهای بعدی کشور موفق باشند و برای توسعه و پیشرفت کشور و خودشان تلاش کرده و تاثیرگذار باشند.