خشکه‌کاری؛ ناجی شالیزارهای گلستان در بحران خشکسالی

ایرنا/ استان گلستان، یکی از قطب‌های کشاورزی ایران، در دو دهه اخیر با چالش جدی خشکسالی دست‌وپنجه نرم کرده و کاهش بارندگی‌ها و افت منابع آبی، زراعت سنتی شالی به روش غرقابی را با تهدید می‌کند که این شرایط، کارشناسان را به جست‌وجوی راهکارهای نوین واداشته است.

خشکسالی‌های پیاپی در گلستان، با کاهش ۴۰ درصدی بارش‌ها، منابع آبی سدها و آب‌های زیرزمینی را به‌شدت تحت فشار قرار داده و این شرایط، جهاد کشاورزی استان را بر آن داشته تا سطح زیرکشت شالی به روش غرقابی را کاهش داده و به سمت روش‌های کم‌آب‌بر حرکت کند. از سوی دیگر، معرفی محصولات جایگزین مانند پنبه نیز در دستور کار قرار گرفته است.

---

بازار

---

گلستان با ۱۵ هزار هکتار زمین نسق‌دار برای کشت شالی و ۶۰ تا ۷۰ هزار هکتار کشت غرقابی سالانه، به‌شدت به منابع آبی وابسته است و بخش عمده آب موردنیاز این زمین‌های غیرنسق از چاه‌ها تأمین می‌شود که با افت سطح آب‌های زیرزمینی، این روش دیگر پایدار نیست.

روش خشکه‌کاری، جایگزینی هوشمندانه برای زراعت سنتی غرقابی، با بذرپاشی مستقیم در زمین اصلی، تا ۴۰ درصد در مصرف آب صرفه‌جویی می‌کند.

این روش نه‌تنها به حفظ منابع آبی کمک می‌کند، بلکه مزایای دیگری مانند کاهش آلودگی خاک و آب با بهبود تهویه زمین و کاهش استفاده از سموم شیمیایی، مکانیزاسیون آسان با امکان استفاده از ماشین‌آلات در کاشت و برداشت، بهینه‌سازی منابع با کاهش مصرف بذر و یکنواختی در سبز شدن مزرعه و صرفه‌جویی چشمگیر در هزینه و منابع دارد.

به گفته معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گلستان، خشکه‌کاری نه‌تنها مصرف آب را از ۱۳ هزار مترمکعب در هکتار (روش غرقابی) به هشت هزار مترمکعب کاهش می‌دهد، بلکه هزینه‌های تولید را نیز به‌طور قابل‌توجهی پایین می‌آورد.

خشکه‌کاری شالی؛ انقلابی در زراعت کم‌آب

علی‌اکبر مهقانی افزود: کاهش مصرف بذر، کم شدن هزینه آماده‌سازی زمین از جمله مزایای خشکه کاری است.

وی ادامه داد: در روش غرقابی ۲۰۰ کیلوگرم بذر برای هر هکتار لازم است، اما در خشکه‌کاری تنها ۴۰ کیلوگرم کافی است و همچینین در روش غرقابی بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون ریال هزینه آماده‌سازی زمین می‌شود که این رقم در خشکه‌کاری تنها ۲۰ میلیون ریال است.

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گلستان بیان کرد: علاوه بر این، خشکه‌کاری امکان کشت محصول بعدی را بلافاصله پس از برداشت فراهم می‌کند، درحالی‌که روش غرقابی نیازمند شخم و دیسک‌زنی است.

مدیر زراعت جهاد کشاورزی گلستان هم تأکید کرد: ارقام رایج شالی در گلستان قابلیت خشکه‌کاری را دارند اما ارقام مقاوم به خشکی مانند گیلانه و تیسا نتایج بهتری ارائه می‌دهند.

محمد ناظری افزود: این ارقام، با دوره رشد کوتاه‌تر و سازگاری با شرایط هوازی، هم به صرفه‌جویی در آب کمک می‌کنند و هم با ذائقه بازار همخوانی دارند.

محقق مرکز تحقیقات کشاورزی گلستان، ویژگی‌های این ارقام را توصیف کرد و گفت: رقم گیلانه، زودرس، با دوره رشد ۱۰۷ روزه، عملکرد ۶.۵ تن شلتوک در هکتار و مناسب برای هر دو روش سنتی و خشکه‌کاری است . همچنین رقم تیسا، مقاوم به آفت ساقه‌خوار و بیماری‌ها بوده و ظرفیت تولید ۱۱ تن شلتوک در هکتار را دارد.

به گفته علیرضا صابری این ارقام در مراکز تحقیقاتی عراقی‌محله و کردکوی با موفقیت آزمایش شده‌اند.

جهاد کشاورزی گلستان با بهره‌گیری از ظرفیت کشاورزان پیشرو و اجرای طرح‌های الگویی، در حال ترویج خشکه‌کاری است.

در سال کشاورزی گذشته، ۳۱۰ هکتار از شالیزارهای استان به این روش کشت شد. با توجه به الگوی کشت سال جاری، سطح زیرکشت شالی به 48 هزار و ۵۰۰ هکتار محدود شده و کشاورزان تشویق به کاهش کشت غرقابی شده‌اند.

خشکه‌کاری شالی، نه‌تنها راهکاری برای مقابله با خشکسالی و حفظ منابع آبی گلستان است، بلکه با کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری، درآمد کشاورزان را نیز بهبود می‌بخشد.

با برنامه‌ریزی دقیق، سرمایه‌گذاری هدفمند و همراهی کشاورزان پیشرو، گلستان می‌تواند به الگویی موفق در زراعت پایدار شالی تبدیل شود. آینده شالیزارهای این خطه سبز، در گرو پذیرش این روش نوین و هوشمندانه است.

آخرین خبر گلستان در اینستاگرام : Instagram.com/golestan_today

آخرین خبر گلستان در اینستاگرام :
Instagram.com/golestan_today