بازماندگان از تحصیل؛ قربانیان فقر فرهنگی و اقتصادی

ایرنا/ سنندج- ایرنا- تحصیل و بهره‌مندی از آموزش مناسب و با کیفیت، حق طبیعی تمام فرزندان این مرز و بوم است اما در این میان، کودکانی هستند که بدلایل مختلف فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی، از این حق طبیعی محروم شده و با عنوان تارک و بازمانده از تحصیل شناخته می‌شوند.

به گزارش ایرنا، در قرن حاضر که عصر پیشرفت و تکنولوژی است، فراگیری علم و دانش یکی از نکات کلیدی به شمار می‌رود و ترک تحصیل به ویژه در سنین پایین به هیچ عنوان در هیچ جامعه ای پذیرفتنی نیست و باید زمینه برای تحصیل همه افراد از سن ۶ سال به بالا فراهم شود.

با وجود اهمیت تحصیل و فراگیری علم و دانش در جامعه، کودکان و نوجوانانی هستند که بدلایل مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و نبود امکانات، ترک تحصیل کرده و از چرخه آموزش بازمانده اند.

بسیاری از این افرادی که به عنوان تارک و بازمانده از تحصیل شناخته می شوند علی رغم میل باطنی خود و بنا به شرایط خانوادگی و از روی اجبار از نعمت تحصیل محروم می مانند و آسیب‌های جبران ناپذیری می‌بینند.

بی شک جدایی کودکان و نوجوانان در سن تحصیل از درس و مدرسه و وقت گذراندن در کوچه‌ها و خیابان‌ها حتی به قصد کارکردن می‌تواند زمینه افزایش آسیب‌های اجتماعی را در جامعه فراهم کند؛ بنابراین باید مسئولان و متولیان امر و البته خانواده ها تلاش کنند که دانش آموزان به هیچ عنوان از چرخه آموزش باز نمانند.

شواهد نشان می دهد که ترک تحصیل دانش‌آموزان بیشتر در مناطق روستایی و حاشیه اتفاق می افتد و تعدادی از خانواده ها نیز نداشتن مدرسه و امکانات در این مناطق را بهانه کرده و زندگی فرزندانشان را به سمت و سوی دیگری سوق می دهند و حسرت درس و تحصیل را برای همیشه به دلشان می گذارند.

بیشتر بخوانید

۶۰ هزار ترک تحصیل به چرخه آموزش بازگشتند

براساس اعلام آموزش و پرورش، استان کردستان با ۳۰۰ هزار نفر جمعیت دانش آموزی، حدود ۱۲ هزار و ۵۰۰ دانش آموز تارک و بازمانده از تحصیل دارد که حدود ۲ هزار نفر از این تعداد در متوسطه اول، ۱۰ هزار و ۴۰۰ نفر در متوسطه دوم و مابقی در دوره ابتدایی تحصیل می‌کنند.

براساس اعلام آموزش و پرورش، استان کردستان با ۳۰۰ هزار نفر جمعیت دانش آموزی، حدود ۱۲ هزار و ۵۰۰ دانش آموز تارک و بازمانده از تحصیل دارد که حدود ۲ هزار نفر از این تعداد در متوسطه اول، ۱۰ هزار و ۴۰۰ نفر در متوسطه دوم و مابقی در دوره ابتدایی تحصیل می‌کنند.

تلاش برای بازگرداندن تارکان تحصیل به چرخه آموزش

معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش کردستان در رابطه با دانش آموزان تارک و بازمانده از تحصیل استان به خبرنگار ایرنا گفت: آموزش و پرورش با تمام توان تلاش می کند از ترک تحصیل دانش آموزان جلوگیری کرده و بازماندگان و تارکان از تحصیل را نیز به چرخه آموزش برگرداند.

حجت الله موسوی افزود: دلیل ترک تحصیل دانش آموزان صرفا امکانات آموزشی نیست و عواملی همانند ازدواج دختران، عوامل فرهنگی در میان برخی از خانواده‌ها، عوامل اقتصادی و بی انگیزگی که از بحث شغل و بیکاری تاثیر می‌پذیرد و گاهی مهاجرت، در این مساله دخیل هستند.

وی اضافه کرد: بسیاری از خانواده‌ها به ویژه در روستاها فرزندانشان را وادار می کنند که در کار کشاورزی و منزل کمک حالشان باشند اما از طرف دیگر نبود مدرسه و معلم را بهانه می کنند در حالیکه با روستا مرکزها فاصله ۱۰ کیلومتری دارند.

معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش کردستان گفت: آموزش و پرورش نیز ضوابط، قوانین و مقرراتی دارد و براساس آن میانگین تشکیل کلاس در متوسطه اول و دوم در مناطق روستایی باید ۱۰ نفر باشد اما با این اوصاف در سال تحصیلی جاری حدود ۱۲۶ کلاس درس زیر متوسط ۱۰ نفر در مناطق مختلف استان دایر شده است.

وی افزود: تمام تلاش ما جلوگیری از ترک تحصیل دانش‌آموزان است و بر این اساس در سال تحصیلی جاری در دوره دوم متوسطه ۹۴ کلاس درس در ۷۴ مدرسه زیر میانگین تشکیل شده است.

موسوی یادآور شد: اگر در جاهایی نیز این کلاس‌ها ایجاد نشده است دانش آموزان بین سه، چهار و پنج نفر بوده اند که این مساله نیز خود چالش‌هایی دارد؛ چرا که از لحاظ ساختار و چارت سازمانی نیروی کامل به کلاس زیر نرمال تعلق نمی گیرد.

وی اضافه کرد: براین اساس باید نیروی نیمه مرتبط به کلاس های زیر نرمال فرستاده شود که این مساله بر روی کیفیت تحصیلی تاثیرگذار خواهد بود و در آینده منجر به ضعف تحصیلی شده و درنهایت این دانش آموز مجبور به ترک تحصیل می‌شود.

معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش کردستان افزود: اگر دانش‌آموز از همان ابتدای ورود فرزندش به متوسطه اول همکاری لازم را داشته باشد و از مدارس روستا مرکز و یا خوابگاه‌هایی که ایجاد شده، استفاده کند، دچار این مشکلات نیز نخواهند شد.

فعالیت ۱۲۶ مدرسه شبانه روزی در کردستان

وی در ادامه اظهار کرد: در حال حاضر ۱۳ خوابگاه مرکزی در استان وجود دارد که در روستاهای مرکز یا داخل شهرها ایجاد شده است و حدود ۱۲۶ مدرسه شبانه روزی نیز فعال است و هفت هزار و ۵۰۰ دانش آموز در این مدارس تحصیل می کنند.

موسوی با بیان اینکه از ابتدای سال تحصیلی تاکنون چندین مرحله سرانه غذایی به این خوابگاه ها داده شده است، افزود: در بحث هزینه‌های ایاب و ذهاب نیز سال گذشته بیش از ۷۰ میلیارد ریال هزینه سرویس ایاب و ذهاب به دانش آموزانی که توانایی مالی ندارند، پرداخت شده است.

وی با اشاره به اینکه در دوره ابتدایی در برخی مناطق معلم برای آموزش یک نفر راهی می شود، یادآور شد: تمام این اقداماتی که در حوزه آموزش و پرورش انجام می شود در راستای جلوگیری از ترک تحصیل دانش آموزان است.

معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش کردستان، اظهار کرد: در حوزه آموزش و پرورش تمام تلاش ما این است که آمار تارکان تحصیل که معمولا از متوسطه اول یعنی پایه هفتم به بعد افزایشی شده و در متوسطه دوم خود را نشان می دهد، به حداقل برسد.

جلوگیری از ترک تحصیل با تقویت بنیه علمی دانش‌آموزان

آموزش و پرورش در راستای ترک تحصیل دانش آموزان و همچنین تقویت بنیه علمی دانش آموزانی که به علت ضعف علمی ترک تحصیل می‌کنند اقدام به اجرای طرحی تقویتی با همکاری بنیاد علوی کرده است.

موسوی در این رابطه اظهار کرد: در سال تحصیلی جاری سه هزار و ۳۰۰ دانش آموز پوشش "طرح تقویت بنیه علمی زیرنظر بنیاد علوی قرار گرفته اند و در قالب آن کلاس‌های فوق‌برنامه به صورت آنلاین، برخط و آفلاین دایر شده است تا بتوانیم ارتقای تحصیلی آنان را شاهد بوده و از ترک تحصیل دانش آموزان جلوگیری کنیم.

در سال تحصیلی جاری سه هزار و ۳۰۰ دانش آموز پوشش "طرح تقویت بنیه علمی زیرنظر بنیاد علوی قرار گرفته اند و در قالب آن کلاس‌های فوق‌برنامه به صورت آنلاین، برخط و آفلاین دایر شده است.

وی افزود: همچنین طرح محبت یکی دیگر از طرح هایی است که از سوی بنیاد خیریه حامیان برای دانش آموزانی که در دوره متوسطه اول و دوم نظری می خواهند ترک تحصیل کنند اجرا می شود و درسال تحصیلی جاری ۴۵۰ میلیون تومان برای این طرح اعتبار جذب شده است.

به گفته وی دانش‌آموزانی که از لحاظ علمی ضعیف هستند درهمان مدرسه ای که تحصیل می کنند بصورت کاملا حضوری تحت پوشش آموزش‌های این طرح قرار می گیرند.

معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش کردستان ادامه داد: طرح "پویش جهادعلمی" ویژه مدارس شبانه روزی یکی دیگر از طرح ها است که با توجه به شرایط ویژه استان کردستان قراراست کل مدارس استان تحت پوشش قرار گیرند.

شناسایی تارکان از تحصیل با اجرای طرح "شهید محمودوند"

وی در ادامه گفت: یکی از معضلاتی که در بحث دانش آموزان تارک تحصیل وجود دارد بحث شناسایی این دانش آموزان است و در این راستا طرح "شهید محمودوند" (از شهدای تفحص جنگ تحمیلی) اجرا می شود وودر قالب این طرح سامانه ای طراحی شده که کل دانش آموزان دارای کد ملی استان که در سامانه‌های آموزش و پرورش ثبت نشده‌اند شناسایی شوند.

موسوی افزود: اخیرا نیز ۵۰۰ نفر از دانش آموزان تارک تحصیلی که بنیه مالی ضعیف دارند شناسایی شده و به استانداری معرفی شده اند که مورد حمایت قرار گرفته و یا تحت پوشش نهادهای حمایتی ادامه تحصیل دهند.

وی اظهار کرد: یکی دیگر از اقداماتی که در زمینه تارکان از تحصیل در استان انجام می شود، آموزش مدیران و عوامل اجرایی در زمینه جذب و نگهداشت این دانش آموزان بعد از شناسایی و بازگشت آنان به چرخه آموزش است.

معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش کردستان افزود: اقداماتی که تاکنون انجام شده بازخورد خوبی داشته است و سال تحصیلی گذشته ۴۱۴ نفر از دانش آموزان متوسطه اول و دوم در استان جذب مدارس شدند.

وی یادآور شد: مریوان و بانه جزو شهرستان‌هایی است که بیشترین آمار تارکان و بازماندگان از تحصیل را دارند و مساله مرز و بازارچه‌های کاذب در این شهرستان‌ها نیز مزید بر علت شده است و دانش آموز بدلیل منبع درآمدی که بدست می آورد ترک تحصیل می کند.

اشتغال و تحصیل درکنار هم با مهارت آموزی

موسوی ادامه داد: یکی دیگر از کارهایی که برای برنامه هفتم پیشرفتت در نظر گرفته شده است مهارت آموزی است و در این برنامه نیز تاکید شده که با مهارت آموزی تا پایان برنامه از آمار تارکان و بازماندگان از تحصیل کاسته شود.

وی افزود: یکی از مسائلی که در دوره متوسطه دوم منجر به ترک تحصیل دانش آموزان می شود موضوع اشتغال است؛ براین اساس طرحی در حال برنامه‌ریزی برای اجرا است که تجارب دانش‌آموزان زیر ۱۸ سالی که کار می کنند ارزیابی شده و با گذراندن چند درس عمومی مدرک تحصیلی گرفته فارغ التحصیل می شوند.

معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش کردستان با بیان اینکه این طرح احتمالا تا سال تحصیلی آینده برای اجرا ابلاغ شود، گفت: تمام تلاش ما این است که همه دانش آموزان زیر چتر آموزشی باشند و در حال حاضر شاخص ها نشان می دهد پوشش متوسطه اول ۹۳.۶۳ درصد و دوره دوم متوسطه ۸۱درصد است.

وی اظهار کرد: پوشش تحصیلی هر سال افزایشی است و امسال در پوشش متوسطه دوم ۲ درصد و اول هم نیم درصد افزایش داشته است اما اگر حتی یک دانش آموز از سیستم آموزشی خارج شود برای ما نگران کننده است.

موسوی تاکید کرد: باید تلاش کنیم همه دانش آموزان جذب نظام تعیلم و تربیت شوند چرا که ترک تحصیل زمینه ساز افزایش آسیب های اجتماعی هم می شود و در حال حاضر نیز چتر آموزشی پهن است و آمادگی داریم تمام دانش آموزان را زیر این چتر قرار دهیم.

بیشترین آمار تارکان و بازماندگان از تحصیل مربوط به دوره های اول و دوم متوسطه است اما تعدادی از دانش آموزان نیز هستند که به دلایلی از همان دوران ابتدایی اقدام به ترک تحصل کرده و یا به نوعی از تحصیل باز می مانند.بیشترین آمار تارکان و بازماندگان از تحصیل مربوط به دوره های اول و دوم متوسطه است اما تعدادی از دانش آموزان نیز هستند که به دلایلی از همان دوران ابتدایی اقدام به ترک تحصل کرده و یا به نوعی از تحصیل باز می مانند.

شناسایی ۱۵۰ دانش آموز بازمانده از تحصیل در دوره ابتدایی

معاون آموزش ابتدایی آموزش و پرورش کردستان در این رابطه اظهار کرد: کودکانی که در استان کردستان متولد و در ثبت احوال ثبت شده و به عنوان متولد استان شناسایی می شوند،با سامانه دانش آموزی سیدا تطبیق داده خواهند شد و هر دانش آموزی که در سن مدرسه بوده و در سامانه ثبت نشود به عنوان تارک و بازمانده شناسایی می شوند.

فرهاد کسنزانی با بیان اینکه در سال تحصیلی جاری ۱۵۰ دانش آموز بازمانده از تحصیل در دوره ابتدایی شناسایی شده اند، گفت: این آمار کلی است و آمار واقعی بدلایل مختلف خیلی کمتر است و تعدادی از دانش آموزان بدلیل معلولیت های شدید جسمی و ذهنی آموزش‌پذیر نیستند و خود بخود از آمار حذف می شوند چرا که آمار ما شامل دانش آموزان واجد شرایط است.

وی اضافه کرد: بخش عمده ای از دانش آموزانی که شناسایی نمی شوند افراد دارای معلولیت‌های شدید جسمی و ذهنی هستند و بانک اطلاعاتی مناسبی در این زمینه در اختیار نداریم و لازم است بهزیستی و بهداشت کمک کنند که این افراد شناسایی شده و جمع کلی خارج شوند.

معاون آموزش ابتدایی آموزش و پرورش کردستان یادآور شد: بحث بعدی مهاجرت اولیا بدلیل مسائل شغلی، خارج از کشور و یا خارج از استان است و با توجه به اینکه آمار مهاجرت در جایی ثبت نمی شود فرزندان این خانواده ها به عنوان بازمانده از تحصیل شناخته می شوند.

وی افزود: بخشی از موضوع تارکان و بازماندگان به مشکلات اقتصادی و فرهنگی خانواده‌ها بر می گردد در مناطق مرزی و حاشیه از بچه ها به عنوان نیروی کار بهره برده می شود، به نوعی شغل های کاذب در مناطق مرزی باعث می شود کودکان و نوجوانان انگیزه ای برای تحصیل نداشته و دنبال شغل بروند.

بخشی از موضوع تارکان و بازماندگان به مشکلات اقتصادی و فرهنگی خانواده‌ها بر می گردد در مناطق مرزی و حاشیه از بچه ها به عنوان نیروی کار بهره برده می شود، به نوعی شغل های کاذب در مناطق مرزی باعث می شود کودکان و نوجوانان انگیزه ای برای تحصیل نداشته و دنبال شغل بروند.

نهادهای حمایتی وارد عمل شوند

کسنزانی با بیان اینکه در زمینه شناسایی و جذب دانش آموزان گاهی خانواده ها همکاری نکرده و بخاطر مشکلات اقتصادی مانع تحصیل فرزندانشان می شوند، گفت: در این زمینه نیاز است نهادهای حمایتی وارد عمل شوند، البته هیچ دانش آموزی بدلیل نبود نوشت افزار، پوشاک مدرسه و یا نبود مدرسه معلم در استان از تحصیل محروم نیست اما این مهم نیازمند همت جمعی است.

وی مشکلات فرهنگی خانوادگی همانند جدایی والدین را یکی دیگر از موانع تحصیل دانش آموزان اعلام کرد و افزود: براساس بررسی‌های صورت گرفته، در دوره ابتدایی ۱۲۲ نفر مشکلات اقتصادی و خانوادگی دارند و واجد شرایط تحصیل هستند که تحصیل نمی‌کنند، ضمن اینکه در مدارس زیر نرمال روستایی هیچ دانش آموزی بدلیل عدم دسترسی به مدرسه ترک تحصیل نکرده است.

معاون آموزش ابتدایی آموزش و پرورش کردستان یادآور شد: ترک تحصیل درگاه ورود دانش آموزان به آسیب‌های اجتماعی است و با توجه به مطالعاتی که در دنیا انجام شده است، سرمایه گذاری برای تحصیل در پایه‌های پایین تر و سنین کمتر بازدهی بیشتر و بهتری خواهد داشت.

وی افزود: در دوره ابتدایی و حتی پیش دبستانی پوشش تحصیلی خوبی داریم و بالاتر از میانگین کشوری هستیم اما بازهم نیاز است بیشترکار کنیم تا حتی یک دانش آموز نیز از فضای آموزشی و تحصیل دور نماند.

مشکل بازماندگان و تارکان از تحصیل ریشه‌ای حل شود

دبیر استانی کودکان کار و بازمانده از تحصیل وزارت امور اجتماعی کشور در کردستان نیز با بیان اینکه بیشترین آمار بازماندگان و تارکان از تحصیل در استان مربوط به مناطق حاشیه و روستایی است، گفت: در تعدادی از روستاها، دانش‌آموزان پس از پایان ابتدایی و بدلیل نبود مدارس متوسطه در روستا ترک تحصیل می‌کنند.

فرهاد زارعی افزود: در این روستاها تعدادی از خانواده‌ها بدلیل بُعد مسافتی اجازه نمی دهند فرزندانشان به مدارس روستا مرکز یا داخل شهر بروند و یا در خوابگاه و مدارس شبانه روزی بمانند و به جای تحصیل از آنان به عنوان نیروی کار در داخل یا بیرون از منزل استفاده می کنند.

وی اضافه کرد: یکی از اقداماتی که ما در زمینه جذب این دانش‌آموزان به مدارس انجام می دهیم، شناسایی آنان و در مرحله بعدی صحبت با خانواده‌ها و راضی کردن والدین برای بازگشت فرزندانشان به چرخه آموزش است.

دبیراستانی کودکان کار و بازمانده از تحصیل وزارت امور اجتماعی کشور در کردستان ادامه داد: اقداماتی که در زمینه بازگشت کودکان بازمانده و تارک تحصیل به مدرسه انجام می شود، باید اصولی بوده و این مشکل ریشه ای حل شود نه اینکه فقط صورت مساله را پاک کنیم و بعد از مدتی بازهم این روند تکرار شود.

وی با بیان اینکه ما در حال حاضر از مدارس حاشیه شروع به شناسایی کرده و در این زمینه به کمک گروههای مردمی و سمن‌ها نیاز داریم،‌ ابراز امیدواری کرد با همت جمعی بتوان گام های مثبتی برای این دانش آموزان برداشت که حتی اگر از آمار موجود کم نشد اجازه نداد به تعداد آنان افزوده شود.

بی شک ترک تحصیل و بازماندن از تحصیل تبعات جبران ناپذیری را برای آینده کشور به دنبال دارد بنابراین این مساله باید به حساسیت عمومی در جامعه تبدیل شود و دستگاهها، سازمان‌ها و خانواده‌ها به کمک آموزش و پرورش بیایند تا این افراد شناسایی شده و زمینه بازگرداندن آنان به چرخه آموزش فراهم شود.

آخرین خبر کردستان در اینستاگرام : https://instagram.com/kurdistan.online