بازار تاریخی ساوه نفس تازه می‌کند

ایرنا/ ساوه - ایرنا - بازار تاریخی ساوه، یکی از مهم‌ترین یادگارهای دوره صفویه در قلب استان مرکزی، قرار است بار دیگر جان تازه‌ای بگیرد و به گفته رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ساوه، طرحی جامع برای بازآفرینی این اثر ملی تهیه شده و مقرر شده با تخصیص ۳۰۰ میلیارد ریال اعتبار، عملیات گسترده مرمتی، اصلاح زیرساخت‌ و بدنه‌سازی در این مجموعه آغاز شود.

به گزارش ایرنا، بازارها، همیشه قلب تپنده‌ی زندگی شهری در ایران کهن بوده‌اند؛ جایی که تجارت، فرهنگ، معماری و تعاملات اجتماعی در هم تنیده‌اند و هویت شهرها را شکل داده‌اند و بازار تاریخی ساوه نیز از همین جنس است؛ بازاری با قدمت چند صد ساله، ساخته‌شده در دوران صفوی، که هنوز هم در میان دالان‌ها و حجره‌هایش، ردپای تاریخ به‌وضوح دیده می‌شود.

---

بازار

---

این بازار نه‌تنها محلی برای داد و ستد، بلکه تبلور فرهنگ بومی، معماری اصیل ایرانی و زیست اجتماعی یک شهر کهن است؛ اما گذر زمان، چهره‌ی این بنای ارزشمند را مکدر کرده است؛ طاق‌ها ترک برداشته‌اند، جداره‌ها رنگ باخته‌اند و زیرساخت‌های حیاتی آن چون سیستم آب و فاضلاب و برق نیازمند بازنگری اساسی‌اند.

طرح جامع با هدف بازآفرینی کارکردی این بافت ارزشمند، با مشارکت نهادهای مختلف و با اعتباری بالغ بر ۳۰۰ میلیارد ریال در دستور کار قرار گرفته است
اکنون اما، نقطه‌ی عطفی در راه است؛ طرحی جامع برای احیا، بازآفرینی و نوسازی بازار تاریخی ساوه با مشارکت نهادهای متولی و تأمین اعتباری کم‌سابقه، نوید جان‌بخشی دوباره به این میراث ملی را می‌دهد.

رییس اداره میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری ساوه، روز پنجشنبه در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا اعلام کرد که طرح جامع با هدف بازآفرینی کارکردی این بافت ارزشمند، با مشارکت نهادهای مختلف و با اعتباری بالغ بر ۳۰۰ میلیارد ریال در دستور کار قرار گرفته است.

به گفته رضا ایاز، مجموعه اقدامات احیایی در بازار تاریخی این شهر، با اعتبارات دولتی همانند سال های گذشته در بازسازی طاق ها و سقف ها در سال جاری با جدیت بیشتری دنبال می‌شود و هم‌اکنون برنامه‌ریزی برای آغاز یک پروژه جامع بازآفرینی در حال نهایی شدن است.

وی گفت: این طرح در پی نشست تخصصی اخیر در شرکت بازآفرینی شهری کشور، با محوریت بررسی الزامات فنی، حقوقی و اعتباری برای مداخله در بافت تاریخی ساوه کلید خورده است.

ایاز افزود: در این نشست، تصمیم گرفته شد که تهیه ضوابط اختصاصی محدوده تاریخی توسط اداره‌کل میراث‌فرهنگی استان مرکزی انجام شود و پس از آن، اداره‌کل راه و شهرسازی استان طرح ویژه‌ای را برای احیای این بافت تاریخی تدوین کند و شرکت بازآفرینی شهری کشور و شهرداری نیز متعهد به تأمین منابع مالی اجرای طرح شده است.

این مسئول تأکید کرد که مرمت بازار ساوه، اقدامی صرفاً کالبدی نیست، بلکه بستری برای حفاظت از ارزش‌های تاریخی و بهره‌برداری از ظرفیت گردشگری این مجموعه ملی خواهد بود.

بر اساس اظهارات رییس اداره میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ساوه، مهم‌ترین اولویت‌های اجرایی در بازار، شامل کف‌سازی اصولی، اصلاح کامل سیستم‌های آب و فاضلاب، برق‌رسانی، جداره‌سازی و حذف المان‌های مزاحم بصری مانند تابلوهای غیرمتناسب خواهد بود و مرمت و سامان‌دهی ورودی‌های اصلی بازار و طاق‌های تاریخی آن در دستور کار قرار دارد.

در سال جاری حدود ۳۶ میلیارد ریال اعتبار برای مرمت آثار تاریخی شهرستان ساوه مصوب شده که بخشی از آن به پروژه بازار تاریخی اختصاص خواهد یافت
ایاز اظهار داشت: شهرداری ساوه، ستاد بازآفرینی شهری، ادارات خدمات‌رسان، میراث‌فرهنگی و حتی کسبه بازار در این طرح مشارکت دارند و اجرای این پروژه بدون همکاری و اجماع دستگاه‌ها ممکن نیست و به همین دلیل، یک هم‌افزایی در سطح استانی شکل گرفته است تا شاهد نتیجه ملموس باشیم.

وی افزود: علاوه بر اعتباری که از سوی شرکت بازآفرینی شهری کشور در حال پیگیری است، در سال جاری حدود ۳۶ میلیارد ریال اعتبار برای مرمت آثار تاریخی شهرستان ساوه مصوب شده که بخشی از آن به پروژه بازار تاریخی اختصاص خواهد یافت.

ایاز با تأکید بر جایگاه بازار ساوه در هویت شهری گفت: بازار تاریخی ساوه فقط یک بنای قدیمی نیست و اینجا تاریخ زنده شهر، محل شکل‌گیری ارتباطات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در طول قرن‌هاست و اگر این بازار نوسازی نشود، تنها یک اثر تاریخی را از دست نمی‌دهیم، بلکه بخشی از حافظه جمعی مردم این منطقه نیز به فراموشی سپرده خواهد شد.

او افزود: کسبه بازار نیز در جریان طرح قرار گرفته‌اند و اعلام آمادگی کرده‌اند تا در محدوده اختیارات خود با مجریان طرح همکاری کنندچراکه این هم‌افزایی می‌تواند الگویی برای سایر شهرهای دارای بافت تاریخی باشد.

بازار تاریخی ساوه یکی از نمونه‌های منحصر به‌فرد معماری بازارهای سنتی ایران است که ریشه در دوره صفویه دارد.

این بازار از خیابان امام خمینی(ره) آغاز شده و تا میدان انقلاب امتداد دارد و درون آن انواع حجره‌ها و مشاغل سنتی در حال فعالیت هستند و اجزایی چون دالان‌ها، تیمچه‌ها، مسجدها و طاق‌ها ساختار آن را شکل داده‌اند.

یکی از مهم‌ترین فضاهای این بازار، مسجد بزرگ و تاریخی انقلاب در انتهای جنوبی بازار است که نه‌تنها مکانی مذهبی بلکه عنصری هویتی در ساختار بازار محسوب می‌شود. این بازار در ۱۵ آذر ۱۳۷۸ با شماره ثبت ۲۵۲۶ به عنوان اثر ملی در فهرست آثار کشور قرار گرفته است.

در سال‌های اخیر، برخی اقدامات محدود مرمتی توسط میراث‌فرهنگی انجام شده اما به دلیل محدودیت‌های اعتباری و فقدان یک طرح منسجم، این اقدامات نتوانسته‌اند احیای کامل بازار را محقق سازند.
حالا با تدوین طرح ویژه مداخله و تأمین اعتبارات قابل‌توجه، امید آن می‌رود که این گنجینه تاریخی، بار دیگر جایگاه شایسته خود را در سیمای فرهنگی شهر بازیابد.