معلولیت شنوایی پنهان؛ بی صدا و خطرناک

ایرنا/ «محمدطاها» نه ناشنوا به دنیا آمد، نه لال؛ اما سالها سکوتش را کسی جدی نگرفت تا صدایش در کلاس اول با تأخیر و سختی شنیده شد؛ این روایت تلخ هزاران کودکی است که کمشنوایی پنهانشان، دیر فهمیده و دیرتر درمان می شود.
۲ سال از زاد روز تولد مبارک «محمدطاها» نوزاد بجنوردی می گذرد و هر روز کلام و صدای شیرین دلنشین اش بیشتر به گوش می خورد، ساعات خوش کنار هم بودن اعضای خانواده با شیطنت های فرزند کوچک خانواده سپری می شود.
مادر بزرگ پس از نوشیدن یک فنجان دمنوش کاکوتی زیر سایه درختان پربار گیلاس حیاط از قصه شیرین و به یاد ماندنی تولد نوه اش لب به سخن می گشاید و می گوید: هنگام تولد صداها را می شنوید و به آن ها گوش می داد، او یاد گرفت با تقلید از صداهایی که در اطرافشان می شنود و صدای والدینش صحبت کند اما این همه رویای صادقانه نوه دلبندم نبود.
با بزرگ شدن محمدطاها متوجه تغییراتی در صدا و گفتار او شدیم، اکنون او ۹ سال دارد و کم شنواست، کلاس اول دبستان بود که معلمش متوجه شد مشکل شنوایی دارد چون موقع تدریس یا املا گرفتن کلمات را به درستی متوجه نمی شد و معلم حتما باید موقع امتحان بالای سرش می ایستاد تا کلماتی را که می خواند بشنود.
«مادر جان صدیقه» نامی است شیرین برای محمد طاها که به جای مادر بزرگ در زبانش می چرخد، سه سال از اولین روزی که متوجه مشکل نوه ام شدم می گذرد، شاید اگر وضعیت مالی پسرم مناسب بود یا از بدو تولد متوجه این معلولیت شده بودند می توانستند برای درمان اقدام کنند.
دوران پیش دبستانی برخی از هم بازی هایش خیلی اذیتش می کردند تا این چندین ماه قبل با کمک دایی اش توانستیم سمعک بخریم و نحوه ارتباط برقرار کردن او با اطرافیان راحت تر از قبل شد.
چون در مهد کودک از طرف برخی هم کلاسی های هایش تحقیر می شد اعتماد به نفس اش را از دست داده بودم و بودن در جمع برایش کابوس بود و دیگر طاقت و تحمل بازی با همسن و سال های خود را نداشت و بیشتر سکوت و تنهایی را به بودن در جمع شلوغ خانواده ترجیح می داد.
ناگفته نماند رفتارهای دیگران سبب ناراحتی و دل شکستگی او شد.
در سکوت حرف میزنند، در تنهایی لبخند میزنند
گوشه ای از پارک کنار دریاچه و قایق های بازی یکی از مادرانی که ۲ فرزند ناشنوا دارد با دلی پاک و بی ریا که خنده از چهره اش خالی نمانده با لبخندی ملیح می گوید: فرزندانم با اشاره دست و تکان سر با من حرف می زنند دلم می خواهد صدایشان را به صورت واضح بشنوم، چون کسی که ناشنواست نمی تواند به درستی صحبت کند و صدایش از ته حنجره خارج می شود و گاهی کلمات را به صورت گنگ و نامفهوم به کار می برد.
"صفورا" که ۵۰ سال از بهار زندگی اش سپری می شود می افزاید: بسیاری از مردم فرزندانم را معلول می دانند، اما این یک ایراد کوچک است و نباید آن را بزرگ کرد تا فرد زندگی اش را ببازد، فرزندانم در درس پیشرفت خوبی دارند و کمک مربیان مدرسه سبب شده است احساس این مشکل در آنها به حداقل برسد.
صفورا از دختر بزرگش می گوید: دردها، رنج ها، مشکلات و صبوری "حدیث" که زبانزد عام و خاص است،
او دختری آرام و مهربان در حالی که نه به درستی می توان صدایش را شنید و نه زبانش برای حرف زدن یاریاش می دهد، همیشه با زبان دست به من می فهماند که هم دوست دارد مانند دیگر بچه ها در جامعه باشد، بدون این که نقص جسمانی اش مانع این کار شود.
بسیاری از مواقع که به درستی متوجه اشاراتش نمی شوم از او می خواهم تا حرف هایش را برایم بنویسد، با دستان نازک و قلمی اش می نویسند: من دوست دارم روزی قهرمان یکی از رشته های ورزشی باشم، دوست دارم با دیگران هم حرف بزنم و هم گوش شنوایی برای دوستانم باشم، اما کم شنوایی ام مانع می شود، چرا که خانواده ام توانایی مالی ندارند برایم سمعک بخرند.
غربالگری شنوایی تضمین سلامت است نه تشخیص معلولیت
مدیرکل بهزیستی خراسان شمالی با اشاره به اهمیت غربالگری شنوایی و آگاه سازی خانواده ها در این زمینه می گوید: هنوز باورهای برخی خانواده ها به سبک سنتی است و با نشان دادن واکنش نوزادان به صحبت های اطرافیان لزومی به انجام غربالگری شنوایی نمی بینند.
صادق جعفری اظهار می کند: غربالگری شنوایی به معنای داشتن مشکل نیست بلکه اطمینان داشتن از صحت و سلامتی در بحث شنوایی است در مواردی مشاهده می شود خانواده هایی که تا زمان مدرسه رفتن فرزند متوجه مشکل شنوایی او نشده اند.
وی می افزاید: کودکانی که دچار کاهش شنوایی هستند ممکن است همانند کودکان نرمال گفتار و زبان را یاد بگیرند به همین دلیل، تشخیص زودهنگام کم شنوایی اهمیت بسیار زیادی دارد، به دلیل نیاز به شناسایی سریع و مداخله برای کاهش شنوایی کودک، برنامه های غربالگری شنوایی انجام می شود.
مدیرکل بهزیستی خراسان شمالی ادامه می دهد: نقص شنوایی نوعی معلولیت پنهان و به دلایلی نظیر نداشتن نمود ظاهری آن در کودک، نا آشنا بودن خانوادهها با علائم اولیه آن، عدم اطلاع از خدمات موجود و دانش ناکافی درباره میزان شیوع و عوارض بسیار جدی آنکه با تاخیر زیاد شناسایی میشود سبب بروز اثرات منفی جدی بر روند رشد گفتار، زبان و شناخت کودک خواهد شد.
وی یادآور می شود: آسیب شنوایی، معلولیتی پنهان و دارای تاثیرات گسترده بر جنبههای مختلف رشد مهارتهای ارتباطی، اجتماعی و هیجانی فرد و خانواده وی است.
جعفری با تاکید بر اهمیت توجه به سلامت گوش و شنوایی بیان می کند: امید است با اطلاعرسانی عمومی غلبه بر چالشهای ناشی از برداشتهای نادرست اجتماعی در مورد کمشنوایی افراد، اهمیت دادن به سلامت گوش و شنوایی و نیز غربالگری و تشخیص زودرس در ارتقای سلامت گوش و شنوایی جامعه، شاهد ارتقای سلامت و مراقبت از شنوایی باشیم.
۲ هزار و ۸۷۸ معلول شنوایی تحت پوشش بهزیستی خراسان شمالی
مدیرکل بهزیستی خراسان شمالی با تاکید بر اهمیت تشخیص و درمان به موقع مشکلات شنوایی در کودکان بین سه تا پنج روز بدو تولد می گوید: کمشنوایی میتواند اثر بسیار مهمی در اعتماد به نفس و توسعه مهارتهای اجتماعی فرد داشته باشد.
وی خاطرنشان می کند: ۲ هزار و ۸۷۸ معلول شنوایی تحت پوشش این اداره کل هستند که از این تعداد هزار و ۱۱۸ نفر معلول شدید و خیلی شدیداند و بیشترین معلولیت ها در سنین ۴۰ تا ۳۰ سال است.
جعفری عنوان می کند: از مجموع کل معلولان شنوایی استان هزار و ۲۳۳ نفر خانم و هزار و ۶۴۵ نفر آقا هستند و علت آن اختلالات ژنتیک و یا اکتسابی(بیماری عفونی) و سایر است.
وی اضافه می کند: در حوزه شنوایی تاکنون ۱۰۰ مورد کاشت حلزون برای افراد دارای اختلال شنوایی انجام شده است و چنانچه در زمینه پیشگیری عملکرد مؤثری داشته باشیم، میتوانیم در هزینههای درمان و منابع انسانی صرفهجویی چشمگیری داشته باشیم.
وی با بیان اینکه تولد فرزند دارای نقص شنوایی، تبعات اجتماعی و اقتصادی و روانی زیادی برای خانواده به همراه دارد می گوید: در سال ۸۷ تنها با یک دستگاه کار غربالگری شنوایی در استان آغاز شد و اکنون ۱۱ دستگاه در استان مستقر است.
جعفری می افزاید: بهزیستی به معلولان شنوایی خدمات حمایتی شامل مستمری، کمک های موردی، توانبخشی، کمک هزینه وسایل توانبخشی مانند سمعک، هزینه خدمات توانبخشی، گفتار درمانی، شنوایی سنجی و کمک هزینه کاشت حلزون شنوایی ارائه می دهد.
مدیرکل بهزیستی خراسان شمالی می گوید: پرداخت شهریه دانشگاه، کمک هزینه تحصیل دانش آموزان، مسکن و تسهیلات اشتغال از جمله خدمات توانمندسازی ارائه شده بهزیستی به این قشر است.
۲۴ هزار و ۲۰۰ معلول در این استان یک میلیون نفری زیر پوشش این سازمان حمایتی قرار دارند که بیشترین معلولان، جسمی حرکتی اند.
۴۶ هزار و ۱۰۷ خانواده شامل ۱۲۴ هزار نفر از خدمات این سازمان حمایتی بهره مند می شوند.