ایلام؛ میزبانی ملی با زیرساخت‌های محلی

ایرنا/ ایلام - ایرنا - استان ایلام با جمعیت نزدیک به ۶۰۰ هزار نفر، سالانه میزبان بیش از هشت میلیون زائر عتبات عالیات است؛ ظرفیتی کم‌نظیر که نه‌ تنها زیرساخت‌های محلی را فرسوده و مستهلک کرده، بلکه لزوم بازتعریف نگاه شخص رئیس جمهور و دولت به این استان مرزی را ضروری ساخته است.

به گزارش خبرنگار ایرنا، ایلام در سال‌های اخیر به دروازه اصلی تردد زائران عتبات عالیات از مرز مهران تبدیل شده است. این استان با وجود جمعیت محدود، بار سنگینی از مدیریت تردد، تأمین خدمات، حفظ امنیت و پشتیبانی درمانی را در ایام پر ازدحام مانند اربعین حسینی بر دوش می‌کشد؛ در حالی که بخش زیادی از زیرساخت‌های آن هنوز بر اساس الگوی جمعیت ساکن طراحی شده‌اند.

---

بازار

---

کارشناسان معتقدند که نقش ایلام در میزبانی سالانه میلیون‌ها زائر، آن را به استانی با کارکردی ملی تبدیل کرده است. بنابراین، برنامه‌ریزی برای توسعه آن نباید صرفاً بر مبنای شاخص‌های جمعیت بومی باشد، بلکه باید «جمعیت عبوری» به عنوان یکی از معیارهای اصلی در تخصیص منابع و طراحی پروژه‌ها در نظر گرفته شود.

جاده مهران؛ مسیر بحرانی در روزهای شلوغ

جاده ایلام – مهران به‌عنوان مسیر اصلی تردد زائران، در ایام خاص به نقطه‌ای بحرانی تبدیل می‌شود. عرض محدود، روشنایی ناکافی، کمبود پارکینگ و نقاط حادثه‌خیز، ترافیک‌های طولانی و حوادث رانندگی این مسیر را به دغدغه‌ای جدی برای زائران و دستگاه‌های امدادی تبدیل کرده است. اگرچه اقدام‌های عمرانی مختلفی در سال‌های اخیر انجام شده، اما این مسیر همچنان از زیرساخت‌های کافی برای میزبانی میلیون‌ها نفر برخوردار نیست.

پایانه مرزی مهران نیز با وجود نقش حیاتی در ورود و خروج زائران، همچنان از محدودیت‌هایی در ظرفیت، تجهیزات، سرویس‌های رفاهی و امکانات خدماتی رنج می‌برد.

سلامت، درمان و خدمات شهری در مرز بحران

افزایش چشمگیر مراجعات به مراکز درمانی در ایام پیک مانند اربعین، ظرفیت بیمارستان‌ها و پایگاه‌های اورژانس را به آستانه فرسایش می‌برد. کمبود مراکز درمانی، نبود اورژانس هوایی، امکانات محدود برای درمان‌های سیار و چالش در رسیدگی به مصدومان، همه از مشکلات تکرارشونده در سال‌های اخیر هستند. پیشنهاد ایجاد بیمارستان‌های صحرایی دائمی، تجهیز مراکز درمانی در مسیرهای منتهی به مهران و تقویت ناوگان امدادی، به عنوان ضرورت‌هایی جدی مطرح شده‌اند.

در حوزه خدمات شهری نیز شهر مهران به عنوان نخستین و اصلی‌ترین نقطه تمرکز زائران، تحت فشار جمعیت چندصدهزار نفری قرار می‌گیرد، در حالی که همچنان با ساختار اداری و بودجه‌ای یک شهر کوچک مرزی اداره می‌شود. خدماتی همچون آب‌رسانی، جمع‌آوری پسماند، سرویس‌های بهداشتی و مدیریت ترافیک، در این ایام با چالش‌های جدی مواجه‌اند.

«جمعیت عبوری»؛ شاخص مغفول در بودجه‌ریزی

با توجه به نقش ویژه استان ایلام در مدیریت تردد زائران و تأمین امنیت زوار عتبات عالیات، کارشناسان خواستار آن هستند که «جمعیت عبوری» به عنوان شاخصی جدید در نظام بودجه‌ریزی کشور لحاظ شود. نادیده گرفتن این شاخص، به معنای تداوم فشارهای زیرساختی بر استان و ناتوانی در ارتقای کیفیت خدمات ملی خواهد بود.

پیشنهاد تدوین و اجرای «طرح ملی تقویت زیرساخت‌های ایلام» در سطح دولت، یکی از راهکارهایی است که می‌تواند به مشارکت بین‌دستگاهی منجر شده و مسیر توسعه متوازن استان را هموار کند. در این طرح، همه نهادهای اجرایی کشور موظف خواهند بود متناسب با وظایف خود با اجرای پروژه‌های لازم در ارتقای توان میزبانی ملی ایلام سهیم باشند.

نگاهی فراتر از مرزها

واقعیت آن است که ایلام دیگر یک استان صرفاً مرزی نیست، بلکه دروازه عزیمت میلیون‌ها زائر به عتبات عالیات محسوب می‌شود. چنین جایگاهی نیازمند نگاهی فراتر از تقسیمات کشوری، شاخص‌های آماری سنتی و برنامه‌ریزی‌های منطقه‌ای است. توسعه ایلام، در حقیقت تقویت زیرساخت‌های ملی، ارتقای کرامت زائران، حفظ امنیت کشور و توسعه دیپلماسی مذهبی در گستره بین‌المللی است.

در این شرایط، لزوم بازتعریف جایگاه ایلام در نظام تصمیم‌سازی و برنامه‌ریزی کشور بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. این استان دیگر نمی‌تواند با استانداردهای یک استان کم‌جمعیت اداره شود، بلکه نیازمند تخصیص منابع بر اساس «نقش ملی» و «جمعیت عبوری» است.