طبیعت خراسان شمالی؛ قربانی سهل انگاری و بی‌احتیاطی

ایرنا/ طبیعت بکر خراسان شمالی در هفته اخیر، دوباره در آتش سوخت؛ شعله‌هایی که از سهل‌انگاری انسانی و وزش باد جان گرفت و عرصه جنگل‌ها و مراتع منطقه هاور سملقان و قوشخانه شیروان را طعمه خود کرد.

بوی سوختگی، مه غلیظ دود، صدای ترق‌ و تروق بوته‌های خشک و صدای نفس‌نفس امدادگرانی که با بیل و دمنده به جان شعله‌ها افتاده‌اند؛ این روزها این صحنه‌ها برای طبیعت خراسان شمالی ناآشنا نیست.

---

بازار

---

دشت‌ها و جنگل‌های سرسبز این خطه، حالا یکی پس از دیگری درگیر آتشی مهیب شده اند؛ گاه از سهل‌انگاری انسانی، گاه از وزش باد و گاه از کم‌توجهی به پیشگیری است.

بخش بسیار زیادی از آتش سوزی‌ها در عرصه های طبیعی، عامل انسانی دارد اما آیا زمان آن نرسیده که با نگاهی جدی‌تر، پیشگیری را جایگزین پشیمانی کنیم.

«هاور»؛ سبز دیروز، سوخته امروز

عرصه‌های جنگلی «چناردره» در منطقه هاور از توابع شهرستان سملقان یکی از بکرترین زیست‌بوم‌های غرب خراسان شمالی روز شنبه جاری بار دیگر در آتش سوخت. آن‌هم در حالی که ساعاتی پیش نیروهای امدادی موفق شده بودند شعله‌ها را مهار کنند و اما وزش باد شدید دوباره بر آتش دمید و شعله‌ها جان گرفتند.

آتش ابتدا از شب جمعه آغاز شد و تا صبح شنبه با بسیج نیروهایی از منابع طبیعی، هلال احمر، بسیج و محیط زیست، حریق فروکش کرد و اما باد شدید ناگهانی، باقی‌مانده اخگرها را دوباره به آتش‌بازی خطرناکی تبدیل کرد.

به گفته مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری خراسان شمالی؛ این آتش‌سوزی که بیش از پنج هکتار از عرصه‌های مرتعی را دربر گرفت، اگرچه به درختان آسیب نزد، اما بخش زیادی از پوشش گیاهی شامل گون و بوته‌های بومی منطقه را نابود کرد.

علی گودرزی اظهار کرد: تیم‌های امدادی در شرایط سخت‌گذر با کوله‌بار تجهیزات بر دوش از ارتفاعات بالا رفتند و ساعاتی با شعله‌ها جنگیدند، اما این تنها نبرد امروز آنان نبود.

قوشخانه؛ طبیعتی در محاصره آتش

در کمتر از ۴۸ ساعت پیش از حادثه هاور، منطقه قوشخانه در شهرستان شیروان هم صحنه‌ نابودی بود.

آتش در مراتع اطراف روستای زیدر زبانه کشید و پنج هکتار از پوشش مرتعی را بلعید و با ورود به‌موقع نیروهای محلی و امدادی، آتش مهار شد، اما آنچه باقی ماند، لکه‌هایی سوخته بر پیکره طبیعت بود.

نبی الله صائب، بخشدار قوشخانه گفت: آتش از کنار جاده شروع شد؛ شاید یک ته‌سیگار یا بطری شیشه‌ای جا مانده از گردشگری بی‌احتیاط عامل این آتش سوزی بوده است.

تلاقی باد، بی‌احتیاطی و پوشش خشک

خراسان شمالی استانی با اقلیم متنوع و پوشش گیاهی غنی است، اما همین تنوع و خشکی تابستان‌هایش، آن را به منطقه‌ای بسیار مستعد برای حریق تبدیل کرده است.

۱۸ نقطه بحرانی آتش سوزی خراسان شمالی شناسایی شده است و قوشخانه، مانه و سملقان در صدر این فهرست قرار دارند

ترکیب خشکسالی، افزایش دمای هوا، وزش بادهای گرم و ورود گردشگران بی‌تجربه، هر سال سناریوی تکراری آتش‌سوزی را بازنویسی می‌کند.

رضا شکاریان، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان در همین‌باره هشدار داده است که ۱۸ نقطه بحرانی در مناطق تحت مدیریت شناسایی شده که استعداد بالایی برای آتش‌سوزی دارند و قوشخانه، مانه و سملقان در صدر این فهرست قرار دارند.

اگرچه شرایط اقلیمی بی‌تأثیر نیست، اما واقعیت این است که عامل اصلی بسیاری از این آتش‌ها، انسان است. روشن‌کردن آتش در طبیعت، رهاسازی زباله‌های قابل اشتعال، نبود آگاهی کافی درباره خطرات تابستان، و البته ضعف در پیشگیری و فرهنگ‌سازی.

دولت در سال‌های اخیر تلاش‌هایی برای تشکیل تیم‌های واکنش سریع، آموزش دهیاران، استفاده از ظرفیت محلی و خرید تجهیزات داشته، اما بسیاری معتقدند این تلاش‌ها کافی نبوده است.

یک‌چهارم طبیعت خراسان‌شمالی روی خط آتش

فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی نیز در این باره گفت: ۵۳۵ هزار هکتار معادل یک چهارم وسعت عرصه‌های طبیعی استان در مناطق بحرانی به لحاظ آتش‌سوزی قرار دارد که باید اقدامات پیشگیرانه این حوادث انجام شود.

یک چهارم وسعت عرصه‌های طبیعی استان در مناطق بحرانی آتش‌سوزی قرار دارد که باید اقدامات پیشگیرانه انجام شود

سرهنگ رضا اصیل اظهار کرد: مناطق بحرانی آتش سوزی در عرصه‌های طبیعی استان در منطقه گلیل و سرانی، درکش، ارتفاعات بزداغی، دشت گرمه، چهار بید جاجرم، حاشیه جنگل گلستان، ارتفاعات آلاداغ و پارک گوی نیک راز و جرگلان شناسایی شده است.

وی ادامه داد: مناطق کمی از عرصه‌های طبیعی در مناطق غیرحساس حادثه آتش‌سوزی قرار دارد از این رو باید اقدامات پیشگیرانه بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.

فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی با بیان اینکه نقاط مستعد آتش سوزی در عرصه های طبیعی استان در مناطق جنگلی و مراتع شناسایی شده است گفت: خشکسالی و کاهش بارندگی ها در سال جاری سبب شده تا مراتع نسبت به آتش‌سوزی مستعد باشد از این رو نگرانی ها بیشتر شده است.

وی تصریح کرد: با این وجود آمادگی‌ها برای مهار آتش در حادثه های احتمالی وجود دارد و در این باره مانورهای مختلف در شهرستان‌ها برگزار شده و یا در حال برگزاری است.

گستره حوزه منابع طبیعی خراسان شمالی ۲ میلیون و ۴۱۲ هزار هکتار است که از این مساحت ۴۴۳ هزار هکتار اراضی جنگلی، ۱۸۳ هزار هکتار اراضی بیابانی و مابقی اراضی مرتعی را شامل می‌شود.

طبیعت خراسان شمالی زخم‌خورده‌تر از همیشه است؛ زخمی از باد و آتش، و زخمی از بی‌تدبیری ما انسان‌ها. اگرچه آتش هر بار مهار می‌شود، اما آنچه در دل خاکستر می‌ماند، سال‌ها زمان می‌خواهد تا احیا شود.

آیا هنوز هم باید منتظر آتش بعدی بمانیم و یا زمان آن رسیده است که بیش از همیشه به آموزش، پیشگیری و حفاظت از این سرمایه ملی بیندیشیم.

آخرین خبر خراسان شمالی در اینستاگرام :
https://instagram.com/bojnord_today