قدیمیترین بنای بندرعباس در آستانه تخریب

فارس/ امارت تاریخی کلاهفرنگی بندرعباس، یادگار بیش از سه قرن تاریخ و از دوران صفویه، این روزها در سکوت و بیتوجهی مسئولان در آستانه تخریب قرار گرفته است؛ بنایی که زمانی دارالحکومه و مرکز تجارت دریایی جنوب کشور بود، اما امروز فعالان میراث فرهنگی با ایجاد کارزاری ملی خواستار نجات فوری آن شدهاند.
امارت تاریخی کلاهفرنگی بندرعباس که یادگار دوران صفویه و یکی از شاخصترین بناهای تاریخی جنوب کشور است، با وجود هشدارهای مکرر رسانهها و فعالان میراث فرهنگی، همچنان در معرض فرسودگی و تخریب قرار دارد.کارزار نجات کلاه فرهنگی بندرعباس این وضعیت باعث ایجاد راه اندازی کارزاری به نام نجات عمارت کلاهفرنگی بندرعباس شد.
فعالان حوزه میراث فرهنگی کشور در این کازار خواستار اقدام فوری برای مستحکمسازی، مرمت و نیز صیانت از حریم قانونی آن ضمن حفظ حقوق مالک، جهت تبدیل آن به یک بنای فرهنگی با امکان دسترسی عموم به این گنجینهٔ ارزشمند هستند.
این بنای ارزشمند با شماره ثبت ۱۳۸۳۵ در تاریخ ۲۵ آبان ۱۳۸۴ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و در محدوده حوزه علمیه مدرسه النبی بندرعباس و در مقابل اسکله شهید حقانی واقع شده است.
امارت کلاهفرنگی در گذشته قلعه و دارالحکومه بندرعباس و مناطق تابعه بوده و همدوره با عمارت عالیقاپو اصفهان به شمار میرود.
یادگاری دوران صفویه در قلب بندرعباس
به گفته کارشناسان، این بنا با قدمتی بیش از ۳۲۰ سال، در دوران حکومت شاه سلطان حسین صفوی ساخته شده و در دهه شصت به حوزه علمیه بندرعباس واگذار شده است.
نیما صفا، پژوهشگر و محقق حوزه میراث فرهنگی، با اشاره به وضعیت این بنای تاریخی میگوید: تنها مرمت جزئی انجامشده در امارت کلاهفرنگی، بهاحتمال زیاد به بیش از یک قرن پیش بازمیگردد و از آن زمان تاکنون هیچ اقدام اساسی برای حفظ و مرمت بنا صورت نگرفته است.
کاربران تاریخی کلاه فرهنگی بندرعباس براساس اسناد تاریخی، نخستین کاربری این بنا در دوران صفویه و همزمان با حضور هلندیها در بندرعباس، بهعنوان تجارتخانه کمپانی هند شرقی بوده است.
هلندیها بهمدت ۱۳۶ سال در ایران و بهویژه در هرمزگان حضور داشتند که ۵۵ سال آن را در عمارت کلاهفرنگی بندرعباس مستقر بودند. در اواخر دوره صفویه و همزمان با هجوم افغانها به ایران، این بنا بهدلیل ساختار دفاعی مستحکم و وسعت زیاد، پناهگاه مردم شهر شد.در دوره زندیه، امارت کلاهفرنگی کاربری نظامی و اداری پیدا کرد و به قلعه دفاعی شهر و دارالحکومه بندرعباس تبدیل شد. با رونق تجارت دریایی در آن دوران، بخش زیرین بنا به امور گمرکی و بازرگانی و طبقه بالا به امور حکومتی اختصاص یافت.
میراث تاریخی ارزشمند بندرعباس
از نظر گردشگرانی که به بندرعباس وارد میشوند این شهر کمترین تنوع را در حوزه تفریحی و بنا های تاریخی دارد، که محدود بناهای تاریخی این شهر هم زیر آفتاب بی توجهی ها در حال نابودی هستند.
کلاه فرهنگی بندرعباس همزمان با عالی قاپو اصفهان بنا شد، اما اوضاع وخیم بنای فراموش شده بندرعباس و بنای اصفهانی که شهره ملی است گویای تفاوت مدیریت در حوزه میراث فرهنگی میباشد.