آیا هوش مصنوعی ناجی صنعت نفت خواهد بود؟

تجارت نيوز

بروزرسانی 1404/02/17 - 18:40

تجارت نیوز/ در عصری که پایداری و کاهش تبعات محیط‌زیستی به اولویت‌های جهانی تبدیل شده‌اند، صنعت نفت نیز در حال پوست‌اندازی است. شرکت اکسیدنتال پترولیوم (Oxy) با به‌کارگیری هوش مصنوعی و فناوری جذب مستقیم کربن، رویکردی نوآورانه در استخراج نفت و کاهش ردپای کربنی خود اتخاذ کرده است. این تلاش‌ها می‌تواند نمایانگر مسیری متحول‌کننده برای آینده صنعت نفت باشد، صنعتی که اکنون بیش از هر زمان دیگری نیازمند همگامی با الزامات ‌محیط‌زیستی است.

در دنیای امروز که دغدغه‌های محیط‌زیستی در کنار نیاز به انرژی پایدار بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته‌اند، شرکت‌های نفتی نیز در تلاش‌اند تا خود را با شرایط جدید وفق دهند. شرکت اکسیدنتال پترولیوم (Oxy)، یکی از بزرگ‌ترین بازیگران صنعت نفت ایالات متحده، با ترکیب فناوری هوش مصنوعی، جذب مستقیم کربن از هوا (DAC) و بازیابی پیشرفته نفت، در حال ترسیم مسیری نوین برای استخراج نفت و کاهش تبعات محیط‌زیستی آن است. این مسیر می‌تواند الگویی برای آینده صنعت نفت جهانی باشد، آن هم در شرایطی که توجه به پایداری محیط زیست، دیگر یک انتخاب نیست بلکه ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.
وقتی تکنولوژی و انرژی به هم می‌رسند
در غرب تگزاس و در قلب حوضه پرمین، میادین نفتی شرکت اکسیدنتال دهه‌هاست مشغول تولید نفت هستند. اما اکنون که بسیاری از این مخازن به انتهای عمر خود نزدیک شده‌اند، هنوز بیش از ۲ میلیارد بشکه نفت در اعماق زمین باقی مانده است. برای استخراج این منابع باقی‌مانده، مهندسان به روش‌های پیشرفته‌ای روی آورده‌اند که یکی از مؤثرترین آنها تزریق دی‌اکسید کربن (CO₂) است.
روش تزریق دی‌اکسید کربن (CO₂) که سال‌هاست به عنوان یک تکنیک بازیابی نفت شناخته می‌شود، حالا با کمک هوش مصنوعی به سطحی کاملاً نوین رسیده است. مدیرعامل شرکت، ویکی هولاب، می‌گوید Oxy اکنون از دوقلوهای دیجیتال (Digital Twins) استفاده می‌کند؛ مدل‌هایی مجازی از میادین نفتی که با داده‌های میلیون‌ها حسگر تغذیه می‌شوند. این فناوری به مهندسان اجازه می‌دهد رفتار نفت و دی‌اکسید کربن (CO₂) را به‌دقت شبیه‌سازی و کارآمدترین روش تزریق را برای بیشترین بهره‌برداری طراحی کنند.
دی‌اکسید کربن؛ تهدید یا فرصت؟
نکته جالب ماجرا اینجاست که دی‌اکسید کربن نه‌تنها برای استخراج نفت استفاده می‌شود، بلکه در دل سنگ‌های مخزن نیز به دام می‌افتد و جایگزین نفت می‌شود. این بدان معناست که شرکت Oxy می‌تواند نفت تولید کند و در عین حال کربن را برای همیشه زیر زمین نگه دارد؛ مفهومی که هولاب آن را نفت «تقریباً بدون کربن خالص» می‌نامد.
با این حال، پیدا کردن منابع غلیظ دی‌اکسید کربن (CO₂) چالش‌برانگیز است. تا مدت‌ها، شرکت Oxy دی‌اکسید کربن مورد نیاز خود را از منابع زیرزمینی از طریق شرکت خطوط لوله کیندر مورگان خریداری می‌کرد. اما استخراج دی‌اکسید کربن (CO₂) از زمین فقط برای تزریق مجدد به زیر زمین، از دیدگاه ‌محیط‌زیستی و اقتصادی منطقی نیست.
به همین دلیل، Oxy روی فناوری نوینی به نام جذب مستقیم از هوا (Direct Air Capture) سرمایه‌گذاری بزرگی کرده است. تابستان امسال، اولین کارخانه جذب هوا در نزدیکی اودسا، تگزاس راه‌اندازی خواهد شد؛ پروژه‌ای به ارزش ۵۵۰ میلیون دلار که با مشارکت غول سرمایه‌گذاری بلک‌راک ساخته می‌شود. این کارخانه سالانه حدود ۲۵۰ هزار تن دی‌اکسید کربن را مستقیماً از هوای محیط جذب می‌کند.
همکاری با استارتاپ‌ها و حمایت دولت
برای دستیابی به فناوری DAC، Oxy در سال ۲۰۲۳ استارتاپ کانادایی Carbon Engineering را خریداری کرد. این شرکت با استفاده از هیدروکسید پتاسیم، که واکنش شیمیایی با دی‌اکسید کربن (CO₂) ایجاد می‌کند، این گاز را از هوا جدا می‌سازد. نکته جالب اینکه، Oxy هم‌اکنون بزرگ‌ترین تولیدکننده هیدروکسید پتاسیم در ایالات متحده است.
اما موفقیت این پروژه‌ها به یک عنصر کلیدی دیگر نیز وابسته است: حمایت مالی دولت فدرال. بر اساس قانون کاهش تورم (IRA) مصوب ۲۰۲۲، برای هر تن دی‌اکسید کربن (CO₂) که به طور دائمی ذخیره می‌شود، تا ۱۸۰ دلار اعتبار مالیاتی تعلق می‌گیرد. در مقابل، دی‌اکسید کربن (CO₂) استفاده‌شده برای بازیابی نفت تنها ۱۳۵ دلار اعتبار دریافت می‌کند. هولاب معتقد است این تبعیض مالیاتی غیرمنطقی است و از دولت می‌خواهد ارزش هر دو روش ذخیره‌سازی را برابر بداند.
او می‌گوید: «تولید نفت بدون کربن خالص بهتر از تزریق آن به مخازن نمکی است. نباید برای استفاده از دی‌اکسید کربن (CO₂) در استخراج نفت تنبیه شویم.»
سرمایه‌گذاران بزرگ در صف خرید
در این میان، نام وارن بافت و شرکت سرمایه‌گذاری برکشایر هاتاوی نیز به چشم می‌خورد. برکشایر اکنون مالک بیش از یک‌سوم سهام Oxy است و با در اختیار داشتن ۸۴ میلیون حق خرید تضمینی، می‌تواند این سهام را به قیمت ۵۹.۶۲ دلار خریداری کند- قیمتی بسیار بالاتر از ارزش فعلی سهام که حدود ۴۰ دلار است.
اگر بافت تصمیم به خرید کل شرکت بگیرد، این می‌تواند آینده Oxy را متحول کند. ویکی هولاب نیز در حاشیه یک کنفرانس در دانشگاه ایالتی اوکلاهما گفت: «این واقعاً مثل یک رویاست که به واقعیت تبدیل شود.»
استفاده از هوش مصنوعی در صنعت نفت
شرکت Oxy با استفاده از فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی، جذب کربن از هوا و بازیابی نفت با دی‌اکسید کربن (CO₂)، نه‌تنها درصدد استخراج بیشتر نفت است، بلکه به طور جدی در مسیر کاهش اثر کربنی نیز گام برمی‌دارد. اگر دولت ایالات متحده از این مسیر حمایت کند و سرمایه‌گذاران بزرگی همچون وارن بافت نیز همچنان پشتیبانی کنند، آینده‌ای که در آن نفت بدون آسیب‌ زدن به محیط زیست تولید شود، دور از دسترس نخواهد بود.
این مسیر نشان می‌دهد حتی در صنعت نفت نیز، نوآوری و پایداری می‌توانند دست در دست هم دهند تا جهانی پاک‌تر و پرانرژی‌تر برای نسل‌های آینده ساخته شود.