المانیتور: آیا اسرائیل بدون حمایت آمریکا، به ایران حمله خواهد کرد؟

انتخاب/ رهبر عالی ایران، آیتالله علی خامنهای، این هفته ایالات متحده را بهخاطر درخواست «افراطی و گزاف» برای توقف غنیسازی اورانیوم توسط ایران مورد انتقاد قرار داد. در همان روز، شبکه سیانان گزارش داد که اطلاعات جدیدی که به دست ایالات متحده رسیده، حاکی از تسریع آمادگیهای اسرائیل برای یک «حمله برقآسا» به تأسیسات هستهای ایران در صورت شکست مذاکرات یا حصول «توافقی بد» است.
المانیتور نوشت: مقامات ایران نسبت به انعقاد توافق نیز اظهار بدبینی کرده اند. این اظهارات در تضاد آشکار با اظهارات مثبت دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، درباره یک «نوعی توافق» با ایران پس از چهار دور مذاکره بین دو طرف بود.
آیا ممکن است این افشای سیانان در واقع تهدیدی غیرمستقیم از سوی آمریکا به ایران باشد، مبنی بر اینکه در صورت شکست مذاکرات، اسرائیل وارد عمل خواهد شد، مخصوصاً با توجه به اینکه دولت ترامپ به نظر میرسد در حال کاهش حضور نظامی خود در منطقه است؟
گزینه نظامی معتبر؟
نیروی هوایی آمریکا اخیراً استقرار شش بمبافکن پنهانکار B-2 در دیهگو گارسیا، واقع در اقیانوس هند، را به پایان رساند. این بمبافکنها هم در حملات به اهداف حوثیها در یمن استفاده میشدند و هم بهعنوان نمایشی از توانمندیهای نظامی آمریکا و نیات احتمالی آیندهاش به ایران. ناو هواپیمابر «یواساس هری اس. ترومن» نیز این هفته منطقه دریایی اقیانوس هند را ترک کرد و به استقرار هشتماهه خود که شامل مأموریتهای رزمی علیه حوثیها بود، پایان داد.
یکی از منابع امنیتی اسرائیل در گفتوگو با المانیتور به شرط ناشناس ماندن گفت: «این شیوه ارائه یک گزینه نظامی واقعی به ایران نیست. اینطور فقط به ایرانیها میفهمانید که آمریکاییها واقعاً قصد ندارند خاورمیانه را به آتش بکشند و به آنها حمله کنند، و این، موضع ایران را در مذاکرات تقویت میکند.»
اسرائیل بیش از یک دهه است که بحث حمله به تأسیسات هستهای ایران را دنبال میکند. در سال ۲۰۲۱، در دوره نخستوزیری نفتالی بنت، اسرائیل آمادگیها برای چنین حملهای را با هدف اجرای آن بهصورت مستقل شدت بخشید و قابلیتهای راهبردی خود را برای عقب راندن برنامه هستهای ایران بدون مشارکت آمریکا بهطور قابلتوجهی ارتقا داد.
المانیتور اخیراً از گادی آیزنکوت، رئیس پیشین ستاد ارتش اسرائیل، پرسید آیا اسرائیل قادر به توقف یا مختل کردن چشمگیر برنامه هستهای ایران است؟ او پاسخ داد: «بله، اما بدون کمک آمریکا بهتر است این کار را نکنیم.»
سلف او در فرماندهی نیروهای مسلح، بنی گانتز، که اکنون رهبر حزب اتحاد ملی است و آیزنکوت نیز در کنست نماینده آن است، دیدگاه کمی تندتر داشت. گانتز در مصاحبهای تلویزیونی گفت اگر ایالات متحده و ایران به توافقی برسند که «برای اسرائیل بد» تلقی شود، حمله به تأسیسات هستهای ایران باید حتی بدون رضایت آمریکا مدنظر قرار گیرد.
آویگدور لیبرمن، وزیر دفاع پیشین، به المانیتور گفت: «ما فرصت حمله به برنامه هستهای ایران را در ماههای اخیر از دست دادیم.» لیبرمن به دو موقعیت مشخص اشاره کرد که اسرائیل میتوانست از آنها بهرهبرداری کند ولی نکرد: اول، بازه زمانی بین انتخابات ۶ نوامبر آمریکا و بازگشت ترامپ به قدرت در ۲۰ ژانویه؛ و دوم، تضعیف توانمندیهای موشکی تهاجمی و دفاع ضدهوایی ایران توسط حملات هوایی اسرائیل در سال گذشته.
سیاست داخلی اسرائیل در اولویت
با توجه به برخورد احتمالی اسرائیل با دولت ترامپ بر سر امتناع از پایان دادن به جنگ در غزه، ممکن است بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، تصمیم بگیرد که رویارویی مستقیمی با واشنگتن از طریق حمله مستقل به ایران نداشته باشد. با این حال، تمام شواهد نشان میدهند که او در درجه نخست بر بقای سیاسی خود در داخل کشور تمرکز دارد، علیرغم روابط رو به وخامت با واشنگتن.
روز پنجشنبه، نتانیاهو برخلاف حکم صریح دیوان عالی و نظر مشاور حقوقی دولت، مبنی بر ممنوعیت انتصاب رئیس جدید شینبت بهدلیل تضاد منافع در برکناری رئیس فعلی، رونن بار، اقدام کرد.
انتصاب سرتیپ دیوید زینی توسط نتانیاهو بهعنوان رئیس جدید شینبت نه تنها بهدلیل پیامدهای قانون اساسیاش بر حاکمیت قانون جنجالبرانگیز شده، بلکه بهدلیل نزدیکی او به خانواده نتانیاهو نیز محل بحث است. رئیس ستاد ارتش، ژنرال ایال زامیر، روز جمعه زینی را احضار کرد و بهدلیل تماسهای غیرمجاز با سیاستمداران ـ یعنی نتانیاهو ـ او را برکنار کرد. با توجه به روحیه نافرمانی نتانیاهو و الهامگرفتنش از رفتار ترامپ در واشنگتن، ممکن است او برای اقدام مستقل علیه ایران نیز جسارت بیشتری پیدا کند.
یکی از منابع ارشد دیپلماتیک اسرائیل به شرط ناشناس ماندن به المانیتور گفت: «بعید است اسرائیل حملهای از این دست را بدون هماهنگی با آمریکا آغاز کند. این یک خودکشی خواهد بود. حمله به ایران نیازمند هماهنگی دقیق، کمک لجستیکی و سایر حمایتهاست. اسرائیل امیدوار است آمریکا در مراحل نهایی حمله به آن بپیوندد، زیرا بدون توانمندیهای آمریکا، هرگونه نتیجه مثبتی بعید است.»
رهبران اسرائیل هنوز امیدوارند که ترامپ در جریان طولانی شدن مذاکرات، صبر خود را نسبت به ایران از دست بدهد.
منبعی آگاه از پرونده ایران به شرط ناشناس ماندن به المانیتور گفت: «ما روی امتناع ایران حساب میکنیم. ترامپ در مقطعی خواهد فهمید که با چه کسی طرف است و متوجه خواهد شد که آنها واقعاً به دنبال توافق نیستند. آنها دنبال سلاح هستهایاند. امیدواریم وقتی این را بفهمد، ضرورت استفاده از زور را هم درک کند.»
بر اساس گزارشی از نیویورک تایمز در ماه گذشته، ترامپ حمله برنامهریزیشده اسرائیل به ایران در ماه مه را متوقف کرده و جناحهای تندرو دولتش را کنار گذاشته و دیپلماسی با ایران را در اولویت قرار داده است. اگر مذاکرات با ایران شکست بخورد، آیا ترامپ دوباره جلوی اسرائیل را خواهد گرفت یا چراغ سبز حمله را خواهد داد؟
و اگر از رفتار ایران بهاندازه کافی خسته شود، آیا ممکن است با گزینه مطلوب اسرائیل همراه شود و در حمله شرکت کند؟