بحران آب جدی است؛ راهکار چیست

ایرنا/ تهران - ایرنا - فرهنگ‌سازی درباره نحوه مصرف، بازچرخانی و استفاده دوباره از آب، جمع آوری پسآب برای صنایع، اصلاح الگوی مصرف آب در کشاورزی، کشت محصولات کم‌آب‌بر، احداث سیستم‌های جمع‌آوری آب‌های سطحی و انتقال آب از دریا، از جمله راهکارهایی است که در صورت انجام آن منجر به کاهش تنش آبی در کشور خواهد شد.

به گزارش خبرنگار سیاسی ایرنا، تشدید ناترازی آبی در منابع ذخایر آبی کشور بویژه ابرشهر تهران که ریشه در برخی مدیریت‌های اشتباه یا ناکارآمد در ادوار گذشته کشور دارد، به یکی از اصلی‌ترین بحران‌های مناطق مختلف کشور از جمله پایتخت تبدیل شده است. از طرفی کاهش نزولات جوی و تغییرات اقلیمی در طول ۵ سال گذشته، ناکافی بودن سیاست‌ها در مدیریت منابع آبی و مصرف انرژی، نقش مهمی در افزایش این بحران ایفا کرده است به گونه ای که شاید بتوان گفت در مرحله هشدار قرمز در این زمینه قرار داریم.

---

بازار

---

این در حالی است که کاهش منابع آب و خالی شدن بیش از ۶۰ درصدی ظرفیت سدهایی که بار تامین آب در استان‌های تهران و البرز را بر عهده دارند، شرایط را بیش از پیش بحرانی کرده است. آمارها نشان می‌دهد ذخایر سدهای تامین کننده آب استان های تهران و البرز از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۴ حدود ۴۰ درصد کاهش یافته است که این امر، نشان‌دهنده وضعیت «تنش آبی» در کشور است.

بارورسازی ابرها اقدامی مهم برای کاهش تنش آبی است

در همین زمینه فتح الله توسلی نماینده مردم بهار و کبودرآهنگ درمجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا درباره تنش آبی کشور و راهکارهای برون رفت از این شرایط گفت: برای رفع تنش آبی در کشور یکی از راهکارهای مهم استفاده از فناوری‌های نوین برای بارورسازی ابرها است که این روش می‌تواند سبب ارتقای بهره برداری و استفاده هرچه بیشتر از منابع آبی مورد استفاده در کشور شود.

ضرورت اصلاح الگوی کشت به ویژه در محصولات پرآب بر

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با اشاره به منابع آبی که در سطح و زیرزمین وجود دارد، افزود: متاسفانه در سالهای گذشته در حوزه مصرف و مدیریت آب به خوبی عمل نشده است. به عنوان نمونه بخش قابل توجهی از آب در حوزه کشاورزی از بین می‌رود و همچنان محصولات پرآب بر در کشور کشت می‌شوند و باید در این حوزه وزارت جهاد کشاورزی سیاست قابل اجرا و راهبردی با هدف اصلاح الگوی کشت را مد نظر قرار دهد.

نماینده مردم بهار و کبودرآهنگ در مجلس شواری اسلامی، اصلاح الگوی کشت و کاشت محصولات کم آب را یکی از راهکارها کاهش تنش آبی در کشور عنوان کرد و توضیح داد: اقلیم متنوع ایران فرصت زیادی برای کشاورزی در کشورایجاد کرده است. به عنوان نمونه کاشت محصول پسته پیش از این فقط در استان کرمان و نقاط محدودی از کشور انجام می‌شد. اما امروزه این محصول یا محصولات دیگری نظیر بادام و زعفران که آب کمتر و به اقلیم خاصی نیاز دارند، در نقاط سردسیر هم می‌توانند کشت شوند.

بخش قابل توجهی از آب در شبکه فرسوده انتقال از بین می‌رود

وی با اشاره به شبکه انتقال آب و اینکه بخش قابل توجهی از آب تصفیه شده کشور در شبکه انتقال آب هدر می‌رود، عنوان کرد: دلیل این موضوع فرسودگی شبکه انتقال آب کشور است که در برخی از مناطق گاهی تا ۴ بار به دلیل ترکیدگی لوله‌های آب، قطع آب برای بازسازی و نوسازی صورت می‌گیرد. بر همین اساس باید مجلس شورای اسلامی منابع مالی لازم را مصوب کند تا دولت برای اصلاح شبکه انتقال آب از سدها به مخازن و از مخازن به خانه‌های مردم در سطح منطقه، استان و ملی اقدام کند.

منابع آبی مورد نیاز می‌تواند با شیرین‌سازی آب از دریاهای شمال و جنوب تامین شوند

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با قدردانی از دولت که نسبت به انتقال آب از دریا به برخی از استان‌ها، برنامه‌های مهمی را در دست اقدام دارد، گفت: البته هزینه‌های انتقال آب از دریا و شیرین سازی آن بسیار بالا است ولی چاره‌ای نداریم جز اینکه بخشی از منابع آبی کشور را از دریاهای شمال و جنوب کشور تامین کنیم و دولت باید اقدامات راهبردی در این زمینه انجام دهد.

صنایع از پسآب به جای آب شرب و آب چاه استفاده کنند

نماینده مردم بهار و کبودرآهنگ در مجلس شورای اسلامی با اشاره به موضوع مصرف آب صنایع تصریح کرد: برای کاهش مصرف آب، تا آنجا که امکان دارد باید صنایع از پسآب استفاده کنند و آب چاه و آب شرب در صنایع مورد استفاده قرار نگیرد. اما در مناطقی نظیر کبودرآهنگ، صنایع فولادی در سال یک میلیون لیتر آب از چاه‌ها استفاده می‌کنند، در حالی که پسآب برای استفاده در صنایع وجود دارد و می‌توانند از آب چاه برای شبکه کشاورزی کشور و تصفیه برای آب شرب استفاده کرد.

صرف جویی در آب، نیاز بسیار شدید امروز تهران و ایران

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه برای حل مشکل کم آبی در کشور باید مردم با صرفه جویی به مانند همیشه در رفع ناترازی برق و آب کمک کنند، گفت: هرچند قدردان مردم هستیم که به رغم همه مشکلات در حوزه انرژی، کم آبی و گاهی قطع برق را تحمل می‌کنند. اما اینکه در این زمان با آب شرب، باغچه های منازل و درختان را آبیاری کنند یا ماشین خود را بشویند یا در استحمام و امورخانه، آب زیادی مصرف کنند، بی انصافی و سبب افزایش کم آبی در کشور خواهد شد. در حالی که باید در این زمان مردم صرف جویی لازم را بر اساس الگوی مصرف انجام دهند.

توسلی با تاکید بر اهمیت مدیریت مهارآب‌های سطحی در کشور گفت: در بیشتر مناطق کشور، از منابع آبی چشمه‌ها و رودخانه‌ها به درستی استفاده نمی‌شود. همچنین برخی از سفره‌های زیرزمینی آلوده شدند که دولت باید در این زمینه اقدام مثبتی انجام دهد و نوع برداشت و شکل برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی باید مدیریت شود و در این زمینه همه وظیفه داریم. چرا که بحران آب در حال تبدیل شدن به معضل بزرگ در جایگاه اقتصادی و امنیتی است.

بهره گرفتن از دیپلماسی آب با کشورهای مختلف برای رفع کم آبی

این نماینده مجلس با اشاره به دیپلماسی آب و اهمیت همکاری‌های بین‌المللی با کشورهایی نظیر ترکیه، افغانستان و سایر کشورها، افزود: باید با استفاده از دیپلماسی کارآمد در حوزه آب، سهم خود را از مناطق مرزی و رودخانه ها بگیریم. چراکه در ترکیه سدسازی های مختلفی در حال انجام است و همه کشورها تلاش می کنند منابع آبی خود را حفظ کنند. ما نیز ضمن همکاری دیپلماتیک در صحنه بین‌المللی و منطقه ای با کشورهای مختلف، باید از ظرفیت های داخلی نظیر دانش روز برای استفاده بهینه از آب استفاده کنیم.

۶۰ درصد تهرانی‌ها بیش از دو برابر الگوی استاندارد آب مصرف می‌کنند

همچنین سمیه رفیعی رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی در همین زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: ۶۰ درصد از مشترکان آب شرب در تهران، مصرفی بیش از دو برابر الگوی استاندارد دارند. از طرفی منابع آبی پایتخت در شرایط عادی ۶۰ درصد از آب‌های سطحی و ۴۰ درصد از منابع زیرزمینی تأمین می‌شود. اما با کاهش بارندگی و تداوم خشکسالی، سهم منابع سطحی به شدت افت کرده و فشار بی‌سابقه‌ای بر سفره‌های زیرزمینی وارد شده است.

رفیعی تأکید کرد: مصرف آب شرب در تهران تقریباً با مصرف آب کشاورزی در کل استان برابری می‌کند. در حالی‌که ۸۴ درصد از مصارف شبکه آب شرب تهران به مصرف خانگی اختصاص دارد. اما در صورت صرفه جویی فقط ۱۰ درصد مصرف خانگی، بیش از ۳۰۰ هزار مترمکعب آب در روز ذخیره سازی خواهد شد.

رفیعی با اشاره به مصرف بالای آب در فصل گرم سال خاطرنشان کرد: سرانه مصرف آب در تهران در فصل تابستان به حدود ۱۷۳ لیتر در شبانه‌روز(برای هر فرد) می‌رسد. این رقم در مقایسه با میانگین جهانی بالاست و در شرایط تنش آبی خطرساز است.

نتیجه گیری...

بر همین اساس باید در نظر داشت مدیریت مصرف آب و فرهنگ‌سازی درباره نحوه مصرف، بازچرخانی و استفاده مجدد از آب به نحوی که آبیاری فضای سبز و صنعتی با آب شرب متفاوت باشد، جمع آوری پسآب و استفاده از آنها برای صنایع، اصلاح الگوی مصرف آب در کشاورزی که می‌توان برای آن روشهای آبیاری قطره‌ای را جایگزین آبیاری سنتی کرد، کشت محصولات کم‌آب‌بر، احداث سیستم‌های جمع‌آوری آب باران در سطح شهر و هدایت آن به سفره‌های زیرزمینی، انسداد چاه‌های غیرمجاز، کاهش برداشت از چاه‌های مجاز، انتقال آب از منابع دیگر با احتیاط نظیر دریای شمال و جنوب، شیرین‌سازی آب دریا و ممنوعیت حفر چاه جدید، از جمله مواردی است که با انجام آنها می‌توان شاهد کاهش تنش آبی در کشور به ویژه در تهران و مهار خطر جدی به نام بی آبی باشیم.