پُکی مدرن زیر پوست نسل جوان

ایرنا/ پُکی میزند و اطراف را نگاه میکند تا مطمئن شود مورد توجه است؛ استفاده همسالانش از «ویپ» و فضای مجازی نیز به تائید اجتماعی او دامن زده؛ گویا تشنه توجه است نه نیکوتین و این همان زنگ خطر و هشداری است برای والدین نوجوانان و جوانانی که با یک پُک وارد دنیایی میشوند که دیگر خروج از آن آسان نیست.
به بهانههای مختلف اعم از توجه و تأیید اجتماعی، استفاده در جمع دوستان یا مکانهای عمومی برای دیدهشدن، عکس و ویدئو گذاشتن در فضای مجازی با دود و دستگاههای شیک برای لایک و فالو؛ به ویپ گرایش مییابند زیرا طراحیهای رنگی و مدلهای شبیه گجت، بهنوعی حس «خاص بودن» منتقل میکند؛ از سوی دیگر در شبکههای اجتماعی، ویپزدن بخشی از ژست عکس و ویدئو شده و در محیطهای دوستانه، مسابقه پُک و بازی با دود، به یک تفریح تبدیل شده؛ به خیال اینکه بخار تولیدشده از ویپ بیخطر است اما خیالی است خام که در پَس طعم میوه و رنگهای فریبنده وارد بازار میشود اما پشت هر پُک ویپ، واقعیتی تلخ از وابستگی، اضطراب و بازی با سلامت پنهان است؛ مد روزی که بیشتر به مد خطر شبیه است.
جاذبههای مدرن و طراحیهای شیک آن در کنار بوی ملایم و رنگهای متنوع، سیگار الکترونیکی را به مد روز جوانان تبدیل کرده و از سوی دیگر جایگزینی کمخطرتر نسبت به سیگارهای سنتی معرفی شده در حالی که واقعیت چیز دیگری است.
تحقیقات علمی نشان داده، بخار تولید شده از ویپ، هرچند فاقد دود و برخی مواد سمی موجود در سیگار معمولی است اما حاوی نیکوتین و مواد شیمیایی دیگری است که میتواند به ریهها و سلامت عمومی آسیب بزنند. علاوه بر این، هنوز اثرات بلندمدت استفاده از ویپ بهدرستی مشخص نیست و نگرانیهایی در مورد وابستگی به نیکوتین و افزایش مصرف آن میان نوجوانان وجود دارد.
کارشناسان براین باورند ویپ نمیتواند به عنوان راهحلی مطمئن و بدون ریسک برای ترک سیگار در نظر گرفته شود و لازم است که آگاهی عمومی درباره خطرات احتمالی آن افزایش یابد و قوانین سختگیرانهتری برای کنترل مصرف آن اعمال شود اما واقعیت ناراحتکننده این است که ویپ در کمتر از یک دهه توانسته بخش قابل توجهی از بازار دخانیات را در جهان و ایران به خود اختصاص دهد.
شکل مدرن، تنوع طعم و رایحه و نبود بوی آزاردهنده، سبب شده که بسیاری از جوانان و حتی نوجوانان به سمت این ابزارهای نوین نیکوتینکشی بروند. جذابیت ظاهری آنها تا جایی پیش رفته که برخی، ویپ را یک «اکسسوری مد» میدانند نه یک محصول وابستگیآور.
این در حالی است که کارشناسان میگویند موضوع کمضرر بودن ویپ یک ادعای نیمهحقیقی در سایه تبلیغات غیررسمی است؛ حتی در شبکههای اجتماعی، ویپ را جایگزینی کمخطرتر نسبت به سیگار معرفی کردهاند اما گزارشهای سازمان جهانی بهداشت (WHO) و نتایج چندین مطالعه منتشر شده در مجلات پزشکی معتبر نشان میدهد، بخارات ویپ حاوی نیکوتین، فلزات سنگین، و مواد شیمیایی تحریککننده ریه است و استفاده منظم آن، احتمال وابستگی نیکوتینی را افزایش میدهد. هر چند عوارض ایجاد شده ناشی از آن بر قلب، ریه و سیستم عصبی هنوز در مطالعههای بلندمدت بهطور کامل روشن نشده اما شواهد اولیه هشداردهنده است.
ممکن است میزان دریافت مواد شیمیایی سمی نسبت به دود سیگار را در کوتاهمدت کاهش دهد اما مسیر ابتلا به اعتیاد نیکوتین را هموار میکند. این یعنی همان بیماری وابستگی اما با شکل و ظاهری متفاوت؛ عادتی روزانه به بخار طعمدار که میتواند بهمرور پای سایر محصولات دخانی یا مصرف شدیدتر را به زندگی فرد باز کند.
با گشتی در فضای مجازی و حتی فضای واقعی از جامعه اعم از پارکها و کافیشاپها میتوان این واقعیت تهدیدآمیز را تائید کرد؛ هر چند آمار دقیق و رسمی در مورد استفاده از ویپ در کشور وجود ندارد اما میتوان گفت استفاده از آن در گروه سنی ۱۵ تا ۳۰ سال افزایش قابل توجهی داشته است.
تغییر شکل دود به معنی تغییر ماهیت خطر نیست؛ فقط ظاهر آن جذابتر شده است؛ باید فرزندان خود را آگاه کرد و در کنار آگاهسازی در کنار آنها قرار گرفت نه در مقابل آنها.