ماجرای پنج نقطه کلیدی گروگان گرفته‌شده در جنوب لبنان چیست؟

فارس/ خبرگزاری فرانس ۲۴ تایید می‌کند که طبق توافق آتش‌بس صورت گرفته، اسرائیل باید در فوریه ۲۰۲۵، از ۵ نقطه استراتژیک جنوب لبنان عقب‌نشینی می‌کرد؛ اما سخنگوی ارتش اسرائیل گفت که نیروهای رژیم در این نقاط باقی خواهند ماند.

خبرگزاری بریتانیایی رویترز در گزارشی اختصاصی، خلع سلاح لبنان را طرح آمریکایی اعلام کرد و گفت که دستور کار ایالات‌متحده برای کابینه لبنان را بررسی کرده است. طبق این طرح، تا پایان سال میلادی 2025، حزب‌الله خلع سلاح شده و نیروهای نظامی ارتش اسرائیل، از 5 نقطه راهبردی در جنوب لبنان خارج می‌شوند.
این طرح توسط «تام باراک»، فرستاده ویژه دونالد ترامپ ارائه شده و در کابینه لبنان مورد بررسی قرار گرفت. پاول مورکوس، وزیر اطلاع‌رسانی لبنان در این خصوص گفت: «دولت فقط کلیات طرح باراک را تصویب کرد و درباره جزئیات آن بحث نشد.»
طبق گزارش رویترز، اهداف طرح آمریکا عبارت‌اند از:

---

بازار

---

1. حذف تدریجی حضور مسلحانه بازیگران غیردولتی ازجمله حزب‌الله

2. استقرار نیروهای لبنانی در مناطق کلیدی مرزی و داخلی

3. تضمین عقب‌نشینی اسرائیل از پنج موضع

4. حل مسئله زندانیان از طریق مذاکرات غیرمستقیم 5. تعیین مرزهای دائمی لبنان با اسرائیل و سوریه
رویترز در این گزارش اعتراف می‌کند که اسرائیل، توافق آتش‌بس با لبنان که در نوامبر 2024 منعقد شد را نقض می‌کند و دلیل عجله در طرح خلع سلاح، از این قرار است: «تعداد شکایات از نقض آتش‌بس فعلی توسط اسرائیل افزایش یافته که خطر فروپاشی وضع موجود را به همراه دارد.» به عبارتی دیگر، به دلیل نقض آتش‌بس توسط اسرائیل، آمریکا و اسرائیل نگران هستند که نیروهای مقاومت حمله به صهیونیست‌ها را از سر بگیرند؛ در نتیجه، تلاش برای خلع سلاح حزب‌الله، با فوریت در دستور کار قرار دارد.

مراحل طرح پیشنهادی آمریکا برای خلع سلاح حزب‌الله نیز از این قرار است: 1. در فاز اول از دولت لبنان می‌خواهد که ظرف 15 روز، فرمانی صادر کند که طبق آن، به خلع سلاح کامل حزب‌الله تا پایان سال 2025، متعهد شود. در این مرحله، اسرائیل عملیات‌های زمینی، هوایی و دریایی خود علیه لبنان را تعلیق می‌کند. 2. فاز دوم طرح آمریکا، لبنان را ملزم می‌کند که ظرف مدت 60 روز، اجرای خلع سلاح را آغاز کند. همچنین طرحی مبنی بر الزام قرار گرفتن تمام سلاح‌ها در اختیار ارتش لبنان، تصویب کند. در این مرحله، اسرائیل عقب‌نشینی از مواضع خود در جنوب لبنان را آغاز و لبنانی‌های زندانی‌شده در اسرائیل را آزاد می‌کند. 3. در طول مرحله سوم، ظرف ۹۰ روز، اسرائیل از دونقطه پایانی از پنج نقطه‌ای که در اختیار دارد، عقب‌نشینی خواهد کرد. 4. در فاز چهارم، ظرف ۱۲۰ روز، سلاح‌های سنگین باقی‌مانده در دست حزب‌الله، ازجمله موشک‌ها و پهپادها، باید برچیده شوند. در این مرحله، ایالات‌متحده، عربستان، فرانسه و قطر یک کنفرانس اقتصادی برای حمایت از بازسازی لبنان برگزار خواهند کرد. برای فهم بهتر طرح آمریکایی خلع سلاح لبنان، لازم است چند موضوع را در ادامه بررسی کنیم.
 
اول| ماجرای پنج نقطه چیست؟
خبرگزاری فرانس 24 تایید می‌کند که طبق توافق صورت گرفته، اسرائیل باید در فوریه 2025، از 5 نقطه استراتژیک جنوب لبنان عقب‌نشینی می‌کرد؛ اما سخنگوی ارتش اسرائیل گفت که نیروهایش در این نقاط باقی خواهند ماند. در واکنش به این موضوع، رئیس‌جمهور لبنان از سایر کشورها درخواست کرد تا از اسرائیل بخواهند، توافق را اجرا کند. قرار بود ارتش لبنان و نیروهای حافظ صلح سازمان ملل، در این نقاط مستقر شوند. اما اسرائیل هنوز از این نقاط خارج نشده است. درنهایت رئیس‌جمهور لبنان گفت که برای رسیدن به این هدف، «تلاش دیپلماتیک» انجام می‌دهد.

این موضوع، اولین دلیلی است که ثابت می‌کند طرح آمریکا، صرفا برای خلع سلاح حزب‌الله است و خبری از پایان حملات و اشغالگری ارتش اسرائیل نیست. در زمان توافق آتش‌بس میان حزب‌الله و اسرائیل، مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا گفت که هدف ما و اسرائیل، یک‌چیز است: «دولت لبنان، حزب‌الله را خلع سلاح کند.» در نقشه زیر که توسط تایمز اسرائیل ارائه شده، 5 نقطه جنوب لبنان را مشاهده می‌کنید.

دوم| چرا اسرائیل و آمریکا به دنبال خلع سلاح هستند؟
از زمان 7 اکتبر تاکنون، اسرائیل عملیات‌های نظامی متعددی علیه لبنان انجام داد. اوج این عملیات‌ها، انفجار پیجر، ترور فرماندهان ارشد حزب‌الله و ترور سیدحسن بود. بعد از این ترورها، نتانیاهو گفت که هدف، «تغییر توازن قوا در منطقه» است. به‌عبارتی‌دیگر، تا پیش از آن، موازنه قدرت حداقل در مرزهای شمالی سرزمین‌های اشغالی، به ضرر اسرائیل بود. با این حال، اسرائیل با عملیات نظامی نتوانست به هدف اصلی یعنی نابودی کامل حزب‌الله، دست یابد و برای این منظور، به اقدامات دولت لبنان برای خلع سلاح امید بسته است.

سوم| آیا توافق خلع سلاح و صلح محقق می‌شود؟
برای پاسخ به این سوال، دو سر این توافق را جداگانه بررسی می‌کنیم.الف) عقب‌نشینی اسرائیلهمان‌گونه که اشاره شد، طی توافق آتش‌بس اخیر، قرار بود اسرائیل حمله به لبنان را پایان دهد و از 5 نقطه مذکور خارج شود. اما هیچ‌کدام را عملیاتی نکرد. موضوع مهم دیگر، ماجرای سوریه است. به‌طور خلاصه، اشغال سوریه توسط رژیم صهیونیستی به سال 1967 بازمی‌گردد. بعد از جنگ میان اسرائیل و برخی کشورهای عربی در این سال که به «جنگ شش‌روزه» شناخته می‌شود؛ اسرائیل منطقه‌ای هم‌مرز با سوریه به نام «بلندی‌های جولان» را اشغال کرد. فاصله جولان تا دمشق، حدود 60 کیلومتر است؛ به‌گونه‌ای که از بالای بلندی‌های این منطقه، می‌توان پایتخت سوریه را به‌راحتی رصد کرد. در سال 1981 اسرائیل خود را مالک جولان اعلام کرد و در سال 2019، رئیس‌جمهور آمریکا اشغال جولان توسط اسرائیل را به رسمیت شناخت. اما هیچ کشور و نهاد بین‌المللی دیگر، این موضوع را نپذیرفت. حتی واکنش انگلستان که خود پایه‌گذار اسرائیل بود را به همراه داشت و نشان داد اشغالگری اسرائیل صرفاً به فلسطین محدود نمی‌شود.
پیش از سقوط اسد، گفته می‌شد که نگرانی اسرائیل از دولت اوست و در صورت حذف اسد، مناقشات سوریه پایان می‌یابد. اما به‌محض سقوط دولت اسد، اشغال بیشتر سوریه توسط اسرائیل آغاز شد. صهیونیست‌ها به بهانه ایجاد «منطقه حائل!» منطقه راهبردی جبل الشیخ را نیز اشغال کردند. اسرائیل در بی‌سابقه‌ترین حملات هوایی، با حدود 400 عملیات، زیرساخت‌های حیاتی سوریه را بمباران کرد. در این حملات از بمب‌های چند تنی استفاده شد. چندی پیش، باوجودآنکه جولانی بر سرکار است، بازهم حملات هوایی اسرائیل علیه سوریه شکل گرفت. به‌طورکلی، در سوریه نه‌تنها یک گروه، بلکه تمام دولت توسط عوامل آمریکا تعیین شد و یک تروریست داعشی به نام جولانی را بر سر کار گذاشتند. اما درنتیجه، اسرائیل از این کشور خارج نشد و تجهیزات و تأسیسات آن را بمباران کرد.این ماجرا باید درس عبرتی برای دولت لبنان باشد که در طرح آمریکایی خلع سلاح حزب‌الله بازی می‌کند.
ب) پذیرش خلع سلاح توسط حزب‌الله

یک سر دیگر ماجرا این است که آیا حزب‌الله خلع سلاح می‌شود؟ در این رابطه، به سوابق این موضوع رجوع می‌کنیم.1. قطعنامه 1559در سال 2004، شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه 1559 را صادر کرد. بخشی از این قطعنامه، بر خلع سلاح تمام گروه‌های حاضر در لبنان تاکید دارد. این موضوع، تلاشی در سطح بین‌المللی برای خلع سلاح حزب‌الله بود.2. قطعنامه 1701صدور این قطعنامه به سال 2006 و جنگ 33 روزه بازمی‌گردد. جنگی که اسرائیل به دنبال اشغال لبنان بود؛ اما مقابل حزب‌الله شکست خورد. این قطعنامه نیز خواهان خلع سلاح حزب‌الله بود.بنابراین، تلاش فعلی آمریکا و اسرائیل برای خلع سلاح، اولین تلاش در این موضوع نیست. در این ماجرا، حتی قطعنامه شورای امنیت هم نتوانست اهداف صهیونیست‌ها را محقق سازد و در طول دو دهه، اقدامات غیررسمی و فشار به دولت لبنان نیز، نتیجه مطلوبی نداشت.3. توافق دوحهدولت فواد سنیوره در تاریخ 5 می 2008 به شکلی ناگهانی تصمیمی را اتخاذ کرد که بر اساس آن شبکه ارتباطاتی مختص به حزب الله را از میان ببرد و مسئولین آن را مورد پیگرد قانونی قرار دهد.این مسئله باعث برافروخته شدن درگیری میان حزب‌الله و جریان المستقبل شد که ریاست آن را سعد حریری بر عهده داشت. نکته جالب آنجاست حریری دو روز پیش از وقوع درگیری برای آن، آماده بود. زیرا المستقبل 2000 شخص مسلح را از شمال لبنان برای این درگیری‌ها به بیروت آورده بود.بر اساس گزارش روزنامه لبنانی الاخبار، تصمیم دولت سنیوره به منظور برخورد و تضعیف حزب الله بوده. در نهایت، توافقی با عنوان «توافق دوحه» صورت گرفت که طبق آن، قدرت حزب‌الله افزایش یافت و حق وتو را در اختیار گرفت.
بر اساس نکات ذکر شده، پروژه خلع سلاح حزب‌الله، موضوعی دیرینه است که در موارد پیشین به شکست منجر شد. اکنون نیز اگر مردم لبنان از مقاومت حزب‌الله حمایت کنند، طرح خلع سلاح آمریکایی نیز نمی‌تواند به نتیجه برسد.

🔹"آخرین خبر" در روبیکا
🔹"آخرین خبر" در ایتا
🔹"آخرین خبر" در بله