میلیاردر مرموزی که تیکتاک را برای اسرائیل میخرد
فارس/ «لاری الیسون» بنیانگذار اوراکل، در آستانه تصاحب بخش آمریکایی پلتفرم «تیکتاک» قرار دارد؛ معاملهای که نفوذ این فرد مرموز بر دادهها و رسانههای دیجیتال و تأثیرگذاری بر افکار عمومی و روایتهای سیاسی را افزایش میدهد.
؛ در ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۵، بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در دیداری با تأثیرگذاران در نیویورک، شبکههای اجتماعی را «سلاحی کلیدی» برای تضمین حمایت جامعه یهودیان در آمریکا توصیف کرد و خرید تیکتاک را یکی از مهمترین معاملات جاری خواند. او همچنین به پلتفرم ایکس و نقش احتمالی ایلان ماسک اشاره کرد و گفت: «باید با ایلان صحبت کنیم؛ او دوست ماست، نه دشمن». این سخنان همزمان با تلاش دولت آمریکا برای جدا کردن عملیات تیکتاک در آمریکا از شرکت مادر چینی و ایجاد کنسرسیومی از سرمایهگذاران آمریکایی بود که لاری الیسون، بنیانگذار اوراکل، رهبری آن را بر عهده داشت. الجزیره مینویسد ارزش تیکتاک حدود ۱۴ میلیارد دلار برآورد شد و سرمایهگذاران آمریکایی، از جمله اوراکل و میلیاردرهایی مانند روبرت مردوخ، کنترل مدیریت، الگوریتم و دادهها را در اختیار گرفتند. الیسون، با ثروتی بیش از ۳۵۰ میلیارد دلار، همواره چهرهای مرموز بوده است؛ کسی که برخلاف ایلان ماسک یا جف بزوس، از رسانهها فاصله گرفته و زندگی خصوصی خود را در سایه حفظ کرده است. با این حال، نفوذ واقعی او در دادهها و فناوری اطلاعات قرار دارد؛ جایی که اوراکل با مدیریت بانکهای اطلاعاتی عظیم، میلیاردها کاربر را پوشش میدهد و توانایی پیشبینی رفتار و تأثیرگذاری بر تصمیمهای آنها را دارد.
شروع مسیر او دشوار بود: پس از ترک دانشگاه و زندگی در کالیفرنیا، الیسون در شرکتهای فناوری مشغول به کار شد و از تجربه برنامهنویسی در پروژههای کوچک تا همکاری با CIA برای مدیریت دادههای کلان، دانش و مهارت خود را پرورش داد. در ۱۹۷۷، او همراه با همکارانش، شرکت اوراکل را تأسیس کرد و با استفاده از مدلهای رابطهای دادهها، موفق شد یکی از پیشتازان جهانی مدیریت دادهها شود.
کنترل بر دادهها و هوش مصنوعی
اوراکل نه محصولاتی مستقیم به مشتریان میفروشد و نه حضورش آشکار است، اما کنترل گستردهای بر دادههای میلیاردها نفر دارد. در سال ۲۰۲۲، اوراکل ۶۹ درصد از شرکت Cerner، پیشرو در سیستمهای پزشکی، را خرید تا دسترسی خود به دادههای سلامت و بازار جدیدی از درآمد را گسترش دهد. هوش مصنوعی نیز برای الیسون به فرصتی استثنایی تبدیل شده است. او معتقد است که AI انقلابی بزرگتر از انقلاب صنعتی است و رشد تقاضا برای خدمات ابری و مراکز داده مبتنی بر AI، ثروت او را به شکل چشمگیری افزایش داده است. اوراکل با امضای قراردادهای میلیاردی و مشارکت با OpenAI و سوفتبانک در پروژه «ستارگیت» به دنبال توسعه زیرساختهای AI در آمریکا است. افزایش تقاضا برای دادهها و هوش مصنوعی باعث شد ارزش سهام اوراکل بهشدت افزایش یابد و نقش الیسون بهعنوان بزرگترین سهامدار (۴۱ درصد) او را به یکی از ثروتمندترین افراد جهان تبدیل کند. امپراتوری رسانهدر کنار فناوری و هوش مصنوعی، الیسون از طریق فرزندانش به حوزه رسانه نیز وارد شده است. میگان و دیوید الیسون شرکتهای Annapurna Pictures و Skydance را اداره میکنند و با پشتیبانی پدر، مالکیت شبکهها و استودیوهای بزرگی مانند Paramount و Warner Bros را در اختیار دارند. این سرمایهگذاریها همزمان با تغییر مالکیت شبکهها و محدود کردن برخی برنامهسازان، خط روایی رسانهای آمریکا را تحت تأثیر قرار داده و نفوذ جناح راست سیاسی را تقویت کرده است.
در این مسیر، دیوید الیسون در خرید شرکتهای بزرگ هالیوود مانند Paramount و تلاش برای تصاحب Warner Bros نقش مؤثری داشته و این سرمایهگذاریها همزمان با تغییر مالکیت شبکهها، زمینه تاثیرگذاری سیاسی و رسانهای را فراهم کرده است. تیکتاک و کنترل روایتدر ۲۰۲۴، اعلام شد که نسخه آمریکایی تیکتاک به کنسرسیومی از شرکتهای آمریکایی به رهبری الیسون و خانواده مردوخ واگذار خواهد شد. این اقدام کنترل پلتفرمی با بیش از ۱۵۰ میلیون کاربر آمریکایی را به الیسون میدهد و نفوذ او را بر رسانههای اجتماعی و افکار عمومی نسلهای مختلف افزایش میدهد. این تصمیم پس از آن صورت گرفت که مقامات آمریکایی از جمله آنتونی بلینکن و میت رامنی نگران تأثیر محتوای تیکتاک بر دیدگاه کاربران آمریکایی نسبت به جنگ اسرائیل در غزه شدند. برخلاف سایر شبکهها، تیکتاک محتوای مربوط به فجایع غزه را سانسور نکرده بود، و این امر به شکلگیری آگاهی عمومی گسترده کمک کرد. بر اساس توافق اخیر آمریکا و چین، اوراکل مسئول بازآموزی الگوریتم آمریکایی تیکتاک و ذخیره دادهها در فضای ابری امن خواهد بود تا محتوای «حساس» تحت کنترل قرار گیرد. الگوریتم نسخه آمریکایی با دادههای داخلی آموزش دیده و تحت نظارت اوراکل است و تجربهای آمریکایی و با گرایشهای اسرائیلی شکل میگیرد. سرمایهگذاران آمریکایی حدود ۸۰ درصد از نسخه آمریکایی را در اختیار دارند و ۲۰ درصد باقیمانده متعلق به شرکت چینی بایتدنس است.
روابط سیاسی و کمک به اسرائیل
الیسون سابقه حمایت مالی از اسرائیل دارد و بهصراحت گرایش صهیونیستی خود را اعلام کرده است. او روابط دوستانه با نتانیاهو و ترامپ دارد و کمکهای مالی قابلتوجهی به ارتش اسرائیل کرده است. همچنین مدیرعامل اوراکل، ساورا کاتز، یک زن اسرائیلی است و شرکت در آموزش نیروهای ارتش و تقویت محتواهای طرفدار اسرائیل در شبکههای اجتماعی نقش داشته است. این کمکها و حمایتها باعث شده اوراکل در پروژههای آموزشی و نظامی اسرائیل نقش ایفا کند و همکاری با نیروهای هوایی و ارتش اسرائیل در زمینه داده و AI ادامه یابد.
خطرات و جنجالهابا وجود نفوذ گسترده، اوراکل با چالشهایی نیز روبرو بوده است. شرکت در سال ۲۰۲۴ به فروش دادههای کاربران و نقض قوانین حفظ حریم خصوصی متهم شد و مجبور به پرداخت ۱۱۵ میلیون دلار برای حل و فصل شکایتهای جمعی شد. نگرانیها درباره سانسور و کنترل محتوا در تیکتاک و سایر شبکهها، بخشی از بحرانهای احتمالی آینده است. الیسون با ترکیب دادهها، رسانه و نفوذ سیاسی، توانسته یک قدرت بزرگ ایجاد کند که هم اقتصادی، هم رسانهای و هم سیاسی است، چیزی که در تاریخ معاصر کمتر سابقه داشته است. الیسون با مدیریت اوراکل، سرمایهگذاریهای رسانهای فرزندان، نقش در پروژههای هوش مصنوعی و نفوذ در تیکتاک، یک امپراتوری چندوجهی ایجاد کرده است. کنترل دادهها، شبکههای رسانهای و الگوریتمهای اجتماعی او را به یکی از تأثیرگذارترین افراد جهان تبدیل کرده است. آینده نزدیک مشخص خواهد کرد که این نفوذ چگونه بر رسانهها، افکار عمومی و سیاستهای جهانی تأثیر خواهد گذاشت و آیا تجربه آمریکایی تیکتاک، با کنترل اوراکل و سرمایهگذاران آمریکایی، به الگویی برای دیگر کشورها تبدیل میشود یا خیر.
01:36۷ MB