سرمقاله وطن امروز/ پتروپالایشگاه‌ها زودبازده‌ترین سرمایه‌گذاری برای تولید

وطن امروز

بروزرسانی 1404/02/25 - 13:33

وطن امروز/ «پتروپالایشگاه‌ها زودبازده‌ترین سرمایه‌گذاری برای تولید» عنوان یادداشت روز در روزنامه وطن امروز به قلم محمدکاظم انبارلویی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:

1- حضرت امام خامنه‌ای در دیدار کارگران فرمودند: «خرید جنس تولید داخل کمک به کارگر و سرمایه‌گذار ایرانی است اما خرید نوع خارجی آن در واقع کمک به کارگر و سرمایه‌گذار خارجی و خلاف انصاف و انسانیت است.»
بخش خصوصی ایران اکنون در 9 کشور مشغول پالایشگاه‌سازی است.
دولت نیز در ۲ کشور خارجی به همین کار تحت عنوان صادرات فنی - مهندسی مشغول است. سؤال کلیدی این است: در حالی که دولت در ۲ سال گذشته بیش از 5 میلیارد دلار بنزین وارد کرده است، آیا درست است به جای پالایشگاه‌سازی در داخل برود بنزین وارد کند؟!
2- مدیرعامل شرکت پخش و فرآورده‌های نفتی اخیرا اعلام کرد ساخت پتروپالایشگاه شهید سلیمانی به دلیل عدم پیشرفت فعلا منتفی شده و اولویت با طرح‌های دیگر است! وی افزود: «این پروژه بیشتر از ۳-۲ درصد پیشرفت نداشته که آن‌ هم مربوط به دریافت مجوزها و زمین تخصیصی به این طرح است».

ساخت پالایشگاه عظیم خلیج‌ فارس با 4 میلیارد دلار انجام شد. چه چیز مانع پالایشگاه‌سازی در ایران برای دوری از خام‌فروشی نفت است؟ پول داریم 5 میلیارد دلار بنزین وارد کنیم اما پول نداریم پالایشگاه بسازیم؟!
چرا کشوری که بیش از یکصد سال سابقه صنعت نفت دارد باید برود از خارج بنزین وارد کند اما برخی کشورها که نفت وارد می‌کنند یکی از صادرات آنها فرآورده‌های نفتی و بنزین است؟!
3- گاهی از برخی مسؤولان شنیده می‌شود قیمت تمام‌شده هر لیتر بنزین 45 هزار تومان است اما ما آن را ۱۵۰۰ و ۳ هزار تومان می‌فروشیم. اگر این گزاره درست باشد باید پالایشگاه‌های کشور همه ورشکسته شده باشند در حالی که صورت‌های مالی آنها نشان می‌دهد هر کدام بالای 50 همت سود می‌کنند. کدام سرمایه‌گذار در جهان پیدا می‌کنید جنسی را 45 هزار تومان تولید کند و ۳ هزار تومان بفروشد و بنگاه اقتصادی او نه‌‌تنها زیان‌ده و ورشکسته نباشد بلکه سود هم بدهد؟! این از عجایب روزگار ماست که حتی آدام اسمیت هم در خواب نمی‌تواند آن را ببیند!
4- خدا رحمت کند مرحوم آیت‌الله رفسنجانی را یک وقت در نماز جمعه گفت: «کشورهای واردکننده نفت به اندازه کشورهای صادرکننده نفت درآمد دارند. چون از نفت وارداتی 100 درصد مالیات می‌گیرند لذا اندازه کشورهای صادرکننده درآمد دارند».
مفهوم آن گزاره این بود که سرمایه‌گذار خارجی فرآورده‌های نفتی را 100 درصد بالای قیمت بازار جهانی تولید می‌کند. خب! او اگر بیاید ایران پالایشگاه‌ بسازد می‌تواند نفت را با پیشنهاد 50 درصد بالای قیمت فوب خلیج‌فارس بخرد به شرط این‌که محصول خود را هر طور خواست در داخل یا خارج ایران بفروشد.
آن وقت به ذهن مبارک آقای رفسنجانی نرسید با این گزاره می‌تواند در داخل حداقل بالای 50 درصد فوب خلیج فارس بفروشد تا هم نقطه پایان قاچاق سوخت باشد و هم امنیت فروش نفت را با وجود تحریم‌ها تأمین کند و هم درآمد کلانی برای کشور بیاورد! او گرفتار مدیرانی در نفت بود که می‌گفتند پالایشگاه‌سازی کثافت‌کاری است!
5- رهبر حکیم انقلاب ۳ سال پیش در ابلاغ سیاست‌های کلی برنامه هفتم پیشرفت، ۳ مطالبه اصلی از دولت مطرح فرمودند:
الف- درآمد و هزینه شرکت‌های دولتی را شفاف کنید
ب- درآمد و هزینه شرکت ملی نفت را شفاف کنید
پ- میزان بدهی‌های دولت و زمان‌بندی تأدیه بدهی‌ها را شفاف کنید
نگاهی به بودجه سال 1404 که بر مبنای برنامه هفتم پیشرفت تدوین شده، نشان می‌دهد این مطالبه پاسخ درستی نداشته است.
به عنوان مثال درباره هزینه‌های شرکت ملی نفت وفق تبصره 3 بودجه 1404 گفته شده است:
الف- چهارده و نیم درصد فروش نفت خام به خارج به عنوان سهم شرکت برای هزینه‌ها تخصیص یابد.
ب- سود سهام شرکت ملی نفت نیاز نیست به خزانه وارد شود؛ مال شرکت باشد!
ج- شرکت ملی نفت به عنوان بزرگ‌ترین بنگاه اقتصادی دولت نیاز نیست مالیات بدهد(!)
د- درباره فروش نفت خام در داخل هم هیچ حساب و کتابی به عنوان واریز این فروش به خزانه نیست؛ جزء منابع داخل شرکت به عنوان تهاتر با فرآورده‌ها قرار گیرد.
هـ - در جداول آخرین صفحات بودجه سال 1404، یک 80 همت و یک 130 همت به عنوان منابع حساب بهینه‌سازی مصرف انرژی و حساب سرمایه‌گذاری نفت و گاز تخصیص یابد.
و- بنا بر گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، 80 درصد منابع صندوق توسعه ملی به انرژی اختصاص یافته است.
با این حساب کسی ‌می‌تواند در دولت و مجلس به این سؤال پاسخ دهد: بالاخره هزینه‌های شرکت ملی نفت چقدر است؟
گزارش تفریغ نفت که توسط دیوان محاسبات تهیه می‌شود به این سؤال پاسخ نمی‌دهد. آخرین تفریغ خوانده شده در مجلس حاکی از آن است ابهاماتی در حساب و کتاب نفت وجود دارد و درباره بودجه شرکت‌های دولتی، هم دولت و هم مجلس در پیش‌بینی درآمدها و برآورد هزینه‌ها صددرصد خطا کرده‌اند!
6- امسال که سال سرمایه‌گذاری برای تولید است، درباره پرسودترین، زودبازده‌ترین و راهبردی‌ترین تولید که ساخت پتروپالایشگاه‌هاست، تصمیمی در سطح ملی گرفته می‌شود؟