برگزیده

نقره‌داغ شکدم

روزنامه سازندگي

بروزرسانی 1404/04/21 - 22:20

روزنامه سازندگی/متن پیش رو در سازندگی منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

فائزه مومنی| پنج‌شنبه شب مصطفی کواکبیان، نماینده پیشین مجلس در یک برنامه تلویزیونی مدعی شد «نفوذی یعنی کاترین شکدم که با ۱۲۰ نفر از افراد بسیار مهم مملکت همخوابگی داشت». اظهارات جنجالی او با واکنش فوری رسانه‌ها و مقامات همراه شد. وزیر ارتباطات دولت سابق، محمدجواد آذری‌جهرمی با انتشار خبرگزاری‌های رسمی مبنی بر اینکه شکدم تنها «۵ سفر کوتاه به ایران مجموعاً ۱۸ روز» داشته، تاکید کرد «فردی که کلاً ۵ بار و مجموعاً ۱۸ روز ایران بوده، توانایی همخوابگی با ۱۲۰ نفر در این مدت را ندارد».
فارس اعلام کرده؛ بررسی‌های رسمی نشان داد، شواهد ادعاهای کواکبیان «کاملاً بی‌پایه و فاقد مستندات» است و هیچ سند یا گزارشی درباره رفتار غیراخلاقی یا روابط غیرطبیعی کاترین شکدم در ایران وجود ندارد. رسانه‌ها نیز اعلام کردند که شایعات «ارتباط جنسی با ۱۰۰ مقام ایرانی» برگرفته از رشته‌توئیتی جعلی است که به اشتباه مصاحبه‌ای منتسب به شکدم با تایمز اسرائیل معرفی کرده است. در پی این حواشی، دادستان تهران به دلیل نشر اکاذیب و ایجاد تشویش اذهان عمومی علیه کواکبیان، پرونده قضایی تشکیل داد و او را احضار کرد.

از شکدم چه می‌دانیم؟
کاترین پرز‌ شکدم یک نویسنده و تحلیلگر سیاسی فرانسوی-بریتانیایی است. او که اصالتاً از یک خانواده یهودی سکولار در فرانسه می‌آید دارای مدرک لیسانس روان‌شناسی، فوق‌لیسانس اقتصاد مالی و فوق‌لیسانس ارتباطات اجتماعی از دانشگاه لندن است. در ۱۸ سالگی با یک مسلمان یمنی ازدواج کرد و در آن دوره به اسلام- و به‌ویژه تشیع- گروید؛ حاصل این ازدواج دو فرزند بود اما در نهایت در ۲۰۱۴ طلاق گرفت. شکدم پس از طلاق مجدداً به آیین یهودیت بازگشت و خود را یهودی و صهیونیست می‌داند.
در حرفه رسانه‌ای، شکدم سال‌ها به‌عنوان پژوهشگر و مشاور در مسائل خاورمیانه فعال بوده است. او حدود ۷ سال مشاور مؤسسۀ امنیتی اسرائیلی «ویکی‌استرات» بود و با چند اتاق فکر بین‌المللی دیگر نیز همکاری کرده است. همچنین کتاب‌هایی درباره اسلام سیاسی و تحولات خاورمیانه نوشته است از جمله «خیزش‌های عربی زیر پرچم امام اول» و «از مکه تا کویر کربلا» که هر دو در سال ۲۰۱۴ منتشر شدند. مقالات او در رسانه‌های متعددی از جمله بی‌بی‌سی، الجزیره، پرس‌تی‌وی و رسانه‌های غربی چون فارین پالیسی و ها‌پست انتشار یافته و حتی در برخی روزنامه‌ها و مجلات فارسی نیز مطلب داشته است.

حضور و فعالیت در ایران
برخلاف اظهارات؛ حضور عملی کاترین شکدم در ایران بسیار محدود بوده است. فارس اعلام کرده؛ او در کل «۵ سفر کوتاه به ایران مجموعاً ۱۸ روز» حضور داشته است. طی این سفرها بیشتر در همایش‌ها یا مصاحبه‌هایی شرکت کرد و به عنوان گزارشگر یا کارشناس با چند رسانه داخلی همکاری نمود. برای مثال او در سال ۲۰۱۶ برای بخش انگلیسی پایگاه حفظ آثار رهبری مطلب می‌نوشت و با خبرگزاری‌های اصولگرای مانند تسنیم و مهرنیوز نیز گاهی همکاری داشت. در آبان ۱۳۹۶ نیز یک مصاحبه‌ای اختصاصی با شهید ابراهیم رئیسی انجام داد که تیتر برخی خبرگزاری‌ها شد.
با این حال، گزارش‌های امنیتی هیچ ارتباط مخفی یا شبکه‌ای سیاسی را از حضور کوتاه او در ایران تایید نکرده‌اند. هیچ مقام ارشد یا رسانه رسمی ایرانی، ادعایی مبنی بر رابطه شخصی عمیق یا نفوذ او مطرح نکرده و برعکس، مسئولان قضایی تاکید کرده‌اند هیچ مدرکی درباره فعالیت غیرقانونی یا ارتباطات مشکوک شکدم در ایران وجود ندارد. کاترینز در مصاحبه با بی‌بی‌سی فارسی گفته که هیچ‌گاه «نقاب دینی» بر صورت نداشته و اصالت یهودی‌ بودن خود را پنهان نکرده است؛ او تاکید کرده که «هرگز اینکه یهودی‌زاده هستم را مخفی نکرده‌ام» و هیچ دسترسی به اسناد یا اطلاعات محرمانه نداشته است. طبق اظهارات او، چند نوشتهٔ پژوهشی به صورت ایمیلی ارسال کرده و هیچ‌گاه پولی دریافت نکرده است.

شایعات و واقعیت‌ها
پس از انتشار یادداشت شکدم در تایمز اسرائیل در آبان ۱۴۰۰ شایعات و اتهامات گوناگونی علیه او مطرح شد که اکثرشان پس از مدتی تکذیب شدند. مهم‌ترین این اتهامات، ادعای داشتن روابط جنسی با ده‌ها مقام جمهوری اسلامی بود. اما بررسی‌های دقیق نشان می‌دهد منشأ این خبرها اغلب منابع غیررسمی و غیرقابل اتکا بوده‌اند. به طور خاص فکت‌نامۀ ایران نوشته است، ادعای «عمده ۱۰۰ مقام ایرانی» از یک رشته ‌توئیت ساختگی نشأت گرفته که خود را مصاحبه‌ای منتسب به شکدم ۶ ماه قبل از انتشار آن توئیت شایعه‌ساز، شکدم هیچ گفت‌وگوی جدیدی درباره ایران انجام نداده بود.
علاوه بر این، مقامات و تحلیلگران سیاست داخلی اشاره کرده‌اند، غالب این روایت‌ها نشانه‌های یک عملیات رسانه‌ای هدفمند برای تضعیف افراد یا نهادهای خاص دارد. همان‌طور که در گزارش فارس و تابناک آمده، ادعاهای مرتبط با نفوذ یا صیغه با شکدم پیش از این نیز مطرح شده و همه توسط مراجع رسمی تکذیب شده‌اند. برای نمونه در زمستان ۱۴۰۰ برخی کانال‌های نزدیک به احمدی‌نژاد مدعی شدند، شکدم به دفتر رهبر ایران رفت‌وآمد داشته اما به سرعت تکذیب شد. سردار جوانی از مدیران سپاه نیز در همان ایام نسبت به شایعه «آشنایی با نویسنده اسرائیلی» واکنش نشان داد و آن را رد کرد. نهادهای اطلاعاتی با تاکید بر عدم وجود هرگونه سند این شایعات را توهین به مقامات ارشد ایرانی دانستند. شکدم خود در صحبت با رسانه‌ها گفته تمامی آنچه از او در اینترنت منتشر شده را «توهین به مقامات ایرانی» ارزیابی می‌کند و خود را هیچ‌گاه جاسوس یا نفوذی ندیده است.