از تنش تا تفاهم؛ آینده مبهم دیپلماسی

اعتماد/متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

موثرترین گزینه برای کاهش تنش، گفت‌وگوی مستقیم و غیرعلنی میان تهران و واشنگتن است

---

بازار

---

حدیث روشنی| پس از کش ‌و قوس‌های فراوان درباره بازگشت یا عدم بازگشت تهران به میز مذاکرات با واشنگتن، پرونده هسته‌ای ایران بار دیگر در کانون تحولات و جدال‌های رسانه‌ای قرار گرفته است؛ به گونه‌ای که دونالد ترامپ، رییس‌جمهور امریکا در دیدارش با نخست‌وزیر انگلیس، با لحنی تهدیدآمیز و تهاجمی مدعی شد در صورت ازسرگیری برنامه هسته‌ای ایران، آن را به سرعت هدف قرار خواهد داد. روزنامه اعتماد با هدف ارزیابی آینده تنش‌های تهران و واشنگتن متاثر از کنش‌ها و واکنش‌های اخیر طرفین با کوروش احمدی، دیپلمات پیشین کشورمان در نیویورک گفت‌وگو کرده است. احمدی در گفت‌وگو با «اعتماد» ضمن اشاره به اینکه تهدیدات اخیر ترامپ درباره حمله نظامی به تاسیسات هسته‌ای ایران واکنشی سیاسی به مواضع ایران در ادامه غنی‌سازی است، اما همزمان احتمال درگیری نظامی را رد نکرد و تاکید کرد که گفت‌وگوهای مستقیم تهران و واشنگتن برای کاهش تنش ضروری است.

مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید: 

کوروش احمدی دیپلمات پیشین کشورمان در پاسخ به سوال «اعتماد» در باب معنای تهدیدات ادعایی اخیر دونالد ترامپ خاطرنشان کرد: طرف امریکایی و نیز رژیم اسراییل طی دوره بعد از جنگ همواره گفته‌اند که مانع ادامه غنی‌سازی در ایران خواهند شد. با این حال، اظهارات جدید ترامپ در اسکاتلند تندتر از معمول بود و ظاهرا واکنشی بود به اظهارات آقای عراقچی در مصاحبه با فاکس نیوز. به گفته احمدی، رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان در این مصاحبه گفته بود که «هر توافقی درباره برنامه هسته‌ای، باید شامل ادامه غنی‌سازی در آینده هم باشد، چون این حق ماست و ما هرگز از آن صرف‌نظر نخواهیم کرد.» ترامپ نیز در واکنش به این اظهارات گفت که امریکا در مقابل هر اقدامی از سوی ایران برای غنی‌سازی به سرعت برخورد نظامی خواهد کرد. 

این دیپلمات پیشین کشورمان در ادامه به «اعتماد» گفت: آقای ترامپ ظاهرا به این ترتیب قصد داشت تعهد سیاسی خود را نسبت به این موضوع نشان دهد و خود را در برابر جامعه سیاسی امریکا و جامعه بین‌المللی به چنین واکنشی متعهد کند. طرف مقابل همچنین با انتشار گزارش‌های پراکنده مدعی است که با استفاده از ابزارهایی که دارد، تحرکات ایران از جمله در سایت‌هایی که مورد حمله قرار گرفته‌اند، تحت نظر دارد. 
احمدی در ادامه گفت‌وگویش با «اعتماد» تاکید کرد: با این حال صرف این اظهارات را نمی‌توان به معنای احتمال آغاز درگیری‌های نظامی تلقی کرد. لذا در صورت تلاش ایران برای از‌سرگیری غنی‌سازی در عمل یا تلاش برای دسترسی به محموله اورانیوم غنی شده در حد 60درصد و 20درصد و... احتمال اینکه امریکا و رژیم اسراییل دست به تحرکات و تجاوزات دیگری بزنند، وجود خواهد داشت. 

احمدی در پاسخ به دیگر پرسش «اعتماد» مبنی بر ارزیابی نوع واکنش وزیر امور خارجه کشورمان به کنش تهدیدآمیز رییس‌جمهور امریکا خاطرنشان کرد: واکنش آقای عراقچی به سخنان ترامپ را می‌توان تاکید مجددی بر ادامه غنی‌سازی در ایران تلقی کرد. ایشان البته در مصاحبه با فاکس‌نیوز عبارت غنی‌سازی را به کار نبرد، اما به دفعات در سخنان پیشین خود بر ادامه غنی‌سازی تاکید کرده بود. پیش‌تر هم ایشان تاکید کرده بود که غنی‌سازی به هیچ‌وجه قابل عبور نیست.  به باور احمدی آقای عراقچی در مصاحبه‌ای نیز که پیش از مذاکرات با اروپایی‌ها در استانبول نیز داشت دلیل بروز مشکل در مذاکرات با امریکا را اصرار طرف مقابل بر تعطیلی غنی‌سازی و ایستادگی کامل ایران در برابر این خواسته عنوان کرده بود.  این دیپلمات پیشین کشورمان در ادامه به «اعتماد» گفت: آقای عراقچی در مصاحبه با آقای موگویی نیز تاکید کرد که «غنی‌سازی کشورمان ادامه پیدا خواهد کرد؛ آن‌گونه نیست که ما از این حق مردم ایران صرف‌نظر کنیم.» سخنان ایشان و همسویی آن با سخنان دیگر مقامات روشن کرده است که حاکمیت تصمیم خود را برای ادامه تاکید بر حق غنی‌سازی در ایران در هر مذاکره‌ای و هر توافق احتمالی گرفته است. 

احمدی در ادامه گفت‌وگویش با «اعتماد» تاکید کرد: قطعا یکی از دلایل اظهارات نسبتا تند آقای عراقچی خطاب به آقای ترامپ کمک به امکان ایران در حوزه بازدارندگی است. البته این اظهارات تند در این رابطه اگر‌چه مفید است اما طبعا طرفین بیش از توجه به سخنان یکدیگر به امکانات عملی یکدیگر توجه می‌کنند و به نظر می‌رسد که طرفین اطلاعات کافی نیز از امکانات یکدیگر در این رابطه دارند.
این دیپلمات پیشین کشورمان در پاسخ به دیگر سوال «اعتماد» در باب گمانه‌زنی‌ها در راستای میانجیگری احتمالی مسکو و همزمان برقراری تماس تلفنی مهم میان ولادیمیر پوتین و بنیامین نتانیاهو درباره برنامه هسته‌ای کشورمان خاطرنشان کرد: تصور می‌کنم باید از هر امکانی که بتواند به از سرگیری مذاکرات بین ایران و امریکا و رفع خطر جنگ دوباره کمک می‌کند، استفاده شود. از این قاعده کلی که بگذریم، می‌دانیم که کشورهای زیادی به نحوی درگیر میانجیگری بین ایران و امریکا بوده و هستند. دو کشور قطر و عمان ظاهرا همیشه در دسترس هستند. در مقطعی نروژ نیز اقداماتی انجام داد. گاه از انجام کمک‌هایی از جانب چین هم شنیده‌ایم و به ویژه اینکه از احتمال ایفای نقشی از جانب چین به عنوان ضامن، سخن رفته است. 
به تازگی هم باتوجه به برنامه سفر آقای پزشکیان به پاکستان از امکان میانجیگری پاکستان هم سخن گفته می‌شود. 
به گفته این دیپلمات پیشین کشورمان ایفای نقشی از جانب روسیه نیز به هر حال همیشه مطرح بوده است؛ حداقل از این نظر که می‌تواند مقادیری از اورانیوم غنی‌شده ایران را که مازاد بر حدی خواهد بود که مورد توافق احتمالی قرار خواهد گرفت، دریافت کند.

 احمدی اما در ادامه در باب پیامدهای میانجیگری مسکو تاکید: البته فراتر از این ممکن است برای میانجیگری روسیه مشکلاتی وجود داشته باشد. نخست اینکه اولویت اول روسیه با فاصله زیاد با سایر اولویت‌ها، مساله جنگ اوکراین است و این خطر ادعایی همیشه وجود دارد که روسیه با هدف معامله‌ای با امریکا در مورد اوکراین نتواند کمک چندانی به ایران بکند. دوم اینکه روسیه برای رابطه با اسراییل اهمیت زیادی قائل است و این نیز می‌تواند عاملی منفی از نظر ایران باشد. 
با این حال، من فکر می‌کنم با توجه به تماس مستقیم بین آقایان عراقچی و ویتکاف، کاراترین و مفید و موثرترین تدبیر این است که تهران و واشنگتن به ‌طور مستقیم وارد گفت‌وگو شوند تا این موضوع را مورد ارزیابی قرار دهند که آیا انعطاف هم‌وزنی از جانب دوطرف ممکن است وجود داشته باشد یا خیر. تصور می‌کنم که اگر مذاکرات میان دوطرف بتواند به صورت غیر‌علنی انجام شود، شاید مفیدتر باشد. احمدی در پاسخ به پرسش پایانی «اعتماد» مبنی بر اینکه چقدر احتمال دارد همچنان گزینه نظامی در محاسبات غربی‌ها به عنوان اهرم فشار وجود داشته باشد، تاکید کرد: قطعا تصور امریکا این است که در حوزه نظامی دست بالا را دارد و این را مهم‌ترین نقطه قوت خود می‌داند و همواره برای این حربه به ‌طور آشکار یا به تلویح در تعاملات بین‌المللی با کشورهای رقیب یا دشمن بیشترین اهمیت را قائل است. تهدیدات ترامپ به‌ ویژه آخرین تهدید او در اسکاتلند کاملا رنگ و بوی نظامی دارد و هرگز نمی‌توان و نباید تصور کرد که غربی‌ها در تقابل با ایران حربه نظامی را کنار بگذارند.  به باور احمدی در این رابطه البته تنها حربه رژیم اسراییل حربه نظامی است و درجه قساوت و بی‌رحمی این رژیم را در حال حاضر در غزه شاهدیم. لذا در صورتی که توافقی بین ایران و امریکا حاصل نشود، اروپا اقدام به فعال‌کردن مکانیسم ماشه خواهد کرد و امریکا نیز همواره چماق تهدید نظامی را بالا نگه خواهد داشت. 
ایران نیز از توانایی موشکی قابل‌توجهی برخوردار است اما باید توجه داشت که برای افراطیون اسراییلی، این تنها جان مردم غزه نیست که بی‌ارزش است، بلکه جان مردم اسراییل هم برای آنها ارزشی ندارد و برای پیشبرد اهداف تجاوزکارانه و توسعه‌طلبانه خود ابایی از قربانی‌شدن هزاران نفر از مردم اسراییل را نیز نخواهند داشت.
 

🔹"آخرین خبر" در روبیکا
🔹"آخرین خبر" در ایتا
🔹"آخرین خبر" در بله