پشت پرده چشمک بی‌بی به بن‌سلمان

اکو ايران

بروزرسانی 1404/08/25 - 23:54

اکو ایران/متن پیش رو در اکو ایران منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

اسرائیل با فروش جنگنده‌های اف-35 توسط آمریکا به عربستان مخالف نیست، اما می‌خواهد این فروش مشروط به عادی‌سازی روابط ریاض با دولت یهود باشد.

در شرایطی که گزارش‌های روزهای اخیر دلالت بر چراغ سبز دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، به معامله فروش‌ جنگنده‌های پیشرفته اف-35 ببه پادشاهی عربستان سعودی دارد، به نظر می‌رسد تل‌آویو نیز به طور مشروط با این موضوع م.افقت کرده است.

چراغ سبز مشروط
باراک راوید، گزارش‌گر آکسیوس، بر اساس منابع خود در این رابطه خبر داده که اسرائیل با فروش جنگنده‌های اف-35 از سوی آمریکا به عربستان سعودی مخالف نیست، اما می‌خواهد این فروش مشروط به عادی‌سازی روابط ریاض با دولت یهود باشد. انتظار می‌رود محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، روز سه‌شنبه در کاخ سفید با ترامپ دیدار کند. معامله اف-35، توافق امنیتی آمریکا و عربستان، و احتمال عادی‌سازی روابط با اسرائیل از موضوعات اصلی این دیدار خواهند بود.

ترامپ ماه گذشته در یک تماس تلفنی به محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان گفته بود که با پایان جنگ غزه، انتظار دارد عربستان به سمت عادی‌سازی روابط با اسرائیل حرکت کند. ترامپ روز جمعه هنگام پرواز از واشنگتن به فلوریدا، در جمع خبرنگاران در ایر فورس وان گفت که قصد دارد با بن‌سلمان درباره احتمال عادی‌سازی روابط عربستان با اسرائیل گفت‌وگو کند. او گفت: «امیدوارم عربستان به‌زودی به توافق‌های ابراهیم بپیوندد». ترامپ تأیید کرد که در حال بررسی یک معامله تسلیحاتی احتمالی با عربستان است که شامل جنگنده‌های اف-35 می‌شود.

مقامات اسرائیلی گفته‌اند با فروش اف-35 از سوی آمریکا به عربستان مخالف نیستند، اما تأکید کردند که این امر باید در قالب عادی‌سازی کامل روابط عربستان با اسرائیل انجام شود. یک مقام اسرائیلی گفت: «به دولت ترامپ گفتیم که تحویل اف-35 به عربستان باید مشروط به عادی‌سازی عربستان با اسرائیل باشد.» این مقام افزود که اینکه آمریکا بدون دریافت هیچ دستاورد دیپلماتیکی، جنگنده اف-35 به عربستان بدهد «اشتباه است و نتیجه‌ معکوس» خواهد بود.

تغییر موازنه قدرت منطقه
به گفته یک مقام اسرائیلی دیگر: «برخلاف تحویل اف-35 به ترکیه که ما به‌شدت مخالفش هستیم، درباره عربستان در صورتی که این جنگنده‌ها بخشی از همکاری امنیتی منطقه‌ای در قالب توافق‌های ابراهیم باشند ـ‌مثل امارات متحده عربی‌ـ نگرانی کمتری داریم». اسرائیل تنها بازیگر منطقه است که در حال حاضر جنگنده اف- 35دارد.

تحویل اف-35 به عربستان موازنه نظامی منطقه را تغییر خواهد داد و بر برتری کیفی نظامی اسرائیل تأثیر می‌گذارد. حفظ برتری اسرائیل بخشی از تفاهم‌های دیرینه بین اسرائیل و چندین دولت جمهوری‌خواه و دموکرات طی دهه‌های گذشته بوده است. کنگره در سال ۲۰۰۸ تعهد آمریکا به حفظ برتری اسرائیل را رسماً در قانون ثبت کرد.

در سال ۲۰۲۰، اسرائیل در چارچوب توافق‌های ابراهیم با تحویل اف-35 به امارات موافقت کرد، البته مشروط به چند تضمین امنیتی. این معامله به دلیل درخواست دولت بایدن برای محدود کردن استفاده از این جنگنده‌ها هرگز نهایی نشد. اگر معامله اف-35 با عربستان پیش برود، اسرائیل احتمالاً درخواست تضمین‌های امنیتی مشابهی از آمریکا خواهد کرد. یک مقام اسرائیلی گفت نگرانی اصلی این است که عربستان بسیار نزدیک‌تر از امارات به اسرائیل است. او گفت: «برای یک اف-35 چند دقیقه طول می‌کشد تا از عربستان به اسرائیل برسد.»

اسرائیل احتمالاً خواهد خواست که جنگنده‌های اف-35 تحویلی به عربستان در پایگاه‌های هوایی غرب عربستان مستقر نشوند. مقامات آمریکایی به سعودی‌ها گفته‌اند که امیدوارند در آستانه دیدار ترامپ و بن‌سلمان در کاخ سفید، پیشرفتی در این مسئله حاصل شود؛ هرچند اذعان دارند که فاصله‌ مطالبات سعودی و اسرائیلی همچنان زیاد است. اختلاف اصلی مربوط به خواسته عربستان است که از بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، می‌خواهد به «مسیر معتبر، غیرقابل بازگشت و دارای جدول زمانی» برای تشکیل کشور فلسطین متعهد شود. نتانیاهو تاکنون از این کار سر باز زده است.

دو مقام اسرائیلی به اکسیوس گفتند که امیدوارند ترامپ بن‌سلمان را تشویق کند که از سخت‌گیری‌هایش بکاهد و این دیدار آغازکننده‌ مذاکرات مستقیم بین آمریکا، عربستان و اسرائیل درباره یک توافق عادی‌سازی روابط احتمالی باشد که شاید طی ماه‌های آینده شکل بگیرد. یک مقام اسرائیلی گفت: «سعودی‌ها باید نگرش‌شان را در این سفر تغییر دهند. مهم است که دیدار ترامپ و بن‌سلمان منجر به یک نقشه راه روشن برای عادی‌سازی شود».

کسب‌وکار خانوادگی در صحرا
با این همه گزارش‌ها حاکی از این است که مذاکرات ترامپ و بن سلمان فقط بر سر اف-35 نیست. بنا بر گزارش نیویورک‌تایمز، سازمان ترامپ در حال مذاکره است تا یک ملک با برند «ترامپ» را در یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های املاک دولتی عربستان سعودی راه‌اندازی کند. این مذاکرات تازه‌ترین نمونه از آمیخته شدن حکمرانی و کسب‌وکار خانوادگی ترامپ است، به‌ویژه در کشورهای حوزه خلیج فارس. از زمان بازگشت او به قدرت، خانواده و کسب‌وکارهای رئیس‌جمهور پروژه‌های جدیدی در خارج از کشور با ارزش میلیاردها دلار اعلام کرده‌اند، صدها میلیون دلار از طریق رمزارزها به دست آورده‌اند و بلیت‌های یک شام خصوصی به میزبانی شخص ترامپ را فروخته‌اند.

ولیعهد سعودی بر پروژه‌ای ۶۳ میلیارد دلاری نظارت می‌کند که قرار است شهر تاریخی «دریه» را به یک مقصد لوکس با هتل‌ها، فروشگاه‌ها و دفاتر اداری تبدیل کند. برند ترامپ سابقه طولانی در اعطای نام خود به پروژه‌های چندمنظوره دارد. جری اینزریلو، مدیرعامل پروژه دریه و دوست قدیمی ترامپ، در یک مصاحبه گفت: «هنوز چیزی اعلام نشده، اما به‌زودی خواهد شد». او گفت تنها «مسئله زمان» است تا سازمان ترامپ قرارداد را نهایی کند. اینزریلو گفت که ترامپ در جریان سفر رسمی در ماه مه، از پروژه دریه بازدید کرده است.

محمد بن سلمان امیدوار است یک توافق دفاع متقابل با واشنگتن امضا کند و احتمالاً پیشرفت‌هایی در زمینه انتقال فناوری هسته‌ای آمریکا به عربستان ایجاد شود. این وضعیت باعث می‌شود ترامپ درباره مسائل امنیت ملی با رهبری خارجی گفت‌وگو کند که هم‌زمان یک بازیگر کلیدی در معامله تجاری احتمالی با خانواده رئیس‌جمهور هم هست.

ترکیب معامله‌گری و دیپلماسی
ترکیب معامله‌گری و دیپلماسی برای ترامپ و اعضای خانواده‌اش هر روز بیشتر در هم تنیده می‌شود. برخی از آن‌ها در حالی که ترامپ مشغول امور دولتی و دیپلماتیک است، در سراسر جهان وارد گفت‌وگوهای تجاری شده‌اند و پروژه‌های سودآور را با روابط سیاسی درمی‌آمیزند.

در طول دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ، شاهزاده سعودی روابط گرمی با رئیس‌جمهور آمریکا و متحدانش برقرار کرد و به ویژه با جرد کوشنر، داماد و مشاور سابق او، نزدیک بود. این روابط برای هر دو طرف ثمربخش بود. در سال ۲۰۱۷، ترامپ عربستان سعودی را به عنوان اولین مقصد خارجی خود به عنوان رئیس جمهور انتخاب کرد و سال بعد، پس از آن‌که مأموران سعودی جمال خاشقجی، ستون نویس واشنگتن پست را در کنسولگری عربستان در استانبول به قتل رساندند، به مدافع اصلی بن سلمان تبدیل شد.

سپس، هنگامی که ترامپ از سمت خود کناره رفت، عربستان سعودی به منبع کسب و کار جدیدی برای خانواده او تبدیل شد. لیگ حرفه‌ای گلف LIV که توسط صندوق ثروت ملی عربستان سعودی حمایت می شود، میزبان مسابقات در باشگاه گلف ملی دورال ترامپ در نزدیکی میامی بوده است. صندوق ثروت ملی عربستان سعودی همچنین ۲ میلیارد دلار به صندوق سرمایه گذاری آقای کوشنر کمک کرده است. اکنون به نظر می‌رسد سازمان ترامپ صرف نظر از نتیجه انتخابات ۲۰۲۴، برای پروژه‌های جدید در خاورمیانه آماده شده است.