جذاب ترین ها

میراث سلامت‌روان پدرومادربزرگ

خراسان

بروزرسانی 1404/05/06 - 10:05

خراسان/ در روز جهانی پدربزرگ، مادربزرگ و سالمندان از چرایی اهمیت توجه جوانان به سلامت‌روان آن‌ها و راهکارهای عملی در این زمینه گفتیم
در دنیای پرشتاب امروز که جوانان غرق در دغدغه‌های تحصیلی، شغلی و اجتماعی هستند، سلامت‌روان سالمندان به‌ویژه پدربزرگ و مادر بزرگ‌ها معمولا نادیده گرفته می‌شود. این در حالی است که سالمندان با چالش‌های منحصر به فردی مانند تنهایی، کاهش استقلال جسمی و از دست دادن همسالان روبه‌رو هستند. توجه نسل جوان به سلامت‌روان این گروه نه تنها یک وظیفه انسانی است، بلکه تأثیر مستقیمی بر کیفیت زندگی خانوادگی و حتی سلامت‌روان خود جوانان دارد. دیروز یعنی ۲۷ جولای روز جهانی پدربزرگ و مادربزرگ و سالمندان نام‌گذاری شده و فرصتی برای قدردانی از زحمات و محبت‌های آن‌ها و همچنین یادآوری نقش مهم‌شان در خانواده و جامعه است. در این روز، افراد می‌توانند با وقت گذراندن با پدربزرگ و مادربزرگ‌های خود، تماس گرفتن با آن‌ها یا به یاد آوردن خاطرات خوب با آن‌ها، این روز را گرامی بدارند.

چرا سلامت‌روان سالمندان اهمیت دارد؟
سالمندان به دلایل متعددی در معرض خطر مشکلات روانی مانند افسردگی، اضطراب و زوال عقل قرار دارند:
۱ تنهایی و انزوا| بسیاری از سالمندان پس از بازنشستگی یا از دست دادن همسر، ارتباطات اجتماعی محدودی دارند. تحقیقات نشان می‌د‌هد انزوای اجتماعی خطر افسردگی را تا ۵۰ درصد افزایش می‌دهد.

۲ تغییرات جسمی| کاهش توانایی‌های حرکتی یا ابتلا به بیماری‌های مزمن می‌تواند اعتماد به نفس آن ها را تضعیف کند.
۳ احساس بی‌هویتی| برخی سالمندان با از دست دادن نقش های گذشته (مثل شغلی یا والدینی) دچار بحران هویت می‌شوند.
راهکارهای عملی برای حمایت از سلامت‌روان سالمندان
۱ گفت‌وگوی مؤثر| گوش دادن فعال به خاطرات و دغدغه‌های آن ها بدون قضاوت، حس ارزشمندی را در سالمندان تقویت می‌کند. حتی یک تماس تلفنی هفتگی می‌تواند تفاوت بزرگی ایجاد کند.
۲ اشتراک فعالیت‌ها| مشارکت در فعالیت‌های ساده مانند پختن غذا با هم، تماشای عکس‌های قدیمی یا پیاده‌روی کوتاه به آن ها احساس تعلق می‌دهد.
۳ واگذاری مسئولیت‌های کوچک| مانند تصمیم‌گیری درباره وعده‌های غذایی یا برنامه‌های خانوادگی، به آن ها حس کنترل بر زندگی را بازمی‌گرداند.
۴ پیوند با نسل جدید| ایجاد فرصت‌هایی برای انتقال تجربیات(مثل قصه‌گویی برای نوه‌ها) هم به سالمندان احساس مفیدبودن می‌دهد و هم مهارت‌های اجتماعی کودکان را تقویت می‌کند.
۵تشویق به تحرک| ورزش‌های ملایم مانند یوگا یا پیاده‌روی منظم نه تنها سلامت جسم بلکه روحیه را بهبود می‌بخشد.
۶شناسایی نشانه‌های هشداردهنده| برخی رفتارها ممکن است نشان‌دهنده مشکلات روانی باشند: تغییرات محسوس در خواب یا اشتها؛ کناره‌گیری از فعالیت‌های موردعلاقه؛ بیان جملاتی مانند «دیگر به درد نمی‌خورم»؛ در چنین مواردی، مشورت با روان شناس یا روان پزشک متخصص سالمندان ضروری است.
۷ استفاده از فناوری| آموزش استفاده از ابزارهای دیجیتال مانند تماس تصویری یا شبکه‌های اجتماعی می‌تواند ارتباط آن ها با خانواده و دوستان را حفظ کند. حتی تشکیل گروه‌های آنلاین برای سالمندان با علایق مشترک (مثل کتاب خوانی) مفید است.
۸مراقبت از مراقبان| جوانانی که از سالمندان مراقبت می کنند، معمولا دچار فرسودگی روانی می‌شوند. تقسیم مسئولیت‌ها بین اعضای خانواده و اختصاص زمان برای استراحت مراقبان از تبدیل شدن این وظیفه به یک بار روانی جلوگیری می‌کند.
نکته پایانی
سلامت‌روان پدربزرگ و مادربزرگ‌ها میراثی است که نسل جوان باید از آن محافظت کند. سرمایه‌گذاری عاطفی برای این گروه نه تنها آرامش و امید را به زندگی آن ها بازمی‌گرداند، بلکه درس‌های ارزشمندی درباره تاب‌آوری و مراحل مختلف زندگی به جوانان می‌آموزد. همان‌طور که سالمندان روزی پایه‌های خانواده را استوار کردند، امروز نوبت ماست تا با حضور آگاهانه و حمایتگر، سالمندی شاد و سالمی را برای آن ها رقم بزنیم. به یاد داشته باشیم که توجه به سلامت‌روان سالمندان، سرمایه‌گذاری برای جامعه‌ای است که خودمان هم روزی بخشی از آن خواهیم بود.

نویسنده: زهرا سقاء عیدگاهی | کارشناس‌ارشد روان‌شناسی شخصیت