پاسخ به ۳ چالش درباره شیر مادر

خراسان/ در هفته جهانی شیر مادر به دنبال پاسخ برای سوالاتی بودیم که مادران شیرده را برای شیردهی به نوزاد خود به چالش میکشاند
همیشه و همهجا وقتی حرف از «شیر مادر» میشود خیلیها از اهمیت تغذیه با این شیر میگویند اما حرفی از چالشهای آن برای یک مادر شیرده زده نمیشود. همه میدانیم شیر مادر برای نوزاد مانند یک ابرغذا عمل میکند اما گاهی مادران با چالشهای مختلفی درباره شیردهی مواجه میشوند. در جهان، هفته اول آگوست یعنی از ۱۰ تا ۱۶ مردادماه به هفته جهانی شیردهی و روز اول از آن به نام روز جهانی شیر مادر شناخته میشود تا مادران جدید را تشویق به شیردهی کنند. یونیسف میگوید :«شیردهی به یک کودک بهترین شروع را برای زندگی میدهد.» میخواهیم در این مطلب به سوالهای رایج درباره شیر مادر پاسخ دهیم.
ویژگیهای طلایی شیر مادر
قبل از هر چیز باید بدانیم شیر مادر چه ویژگیهایی دارد که متخصصان سلامت آن را یک داروی تمام عیار برای سلامت نوزاد میدانند و چرا شیر مادر این قدر مهم است؟
پروتئینهای متنوع| در شیر مادر انوع مختلفی از پروتئینها مانند پروتئینهای ایمنی وجود دارد که یکی از مهمترین آنها کازئین از مهمترین منابع تامین کلسیم است. تناسب و تعادلی که در پروتئینهای موجود است، باعث میشود تا هضم و جذب برای نوزاد آسان شود.
تامین انرژی برای نوزاد| شیرخوارانی که از شیر مادر تغذیه میکنند انرژی زیادی را به دست میآورند. طبق تحقیقات فواید شیر مادر به تنهایی تا یک سوم انرژی و مواد مغذی مورد نیاز نوزاد را در سال دوم زندگی او تأمین میکند.
کیفیت خواب نوزاد|شیر مادر راحتتر از شیرخشک هضم میشود، نوزادانی که با شیر مادر تغذیه میکنند، به احتمال زیاد بیشتر از نوزادانی که با شیرخشک تغذیه میشوند بیدار خواهند شد اما سریعتر گرسنه میشوند و ملاتونین موجود در شیر مادر خواب آنها را آسانتر میکند. جوری که بعد از شیر خوردن به راحتی به خواب میروند.
۱ چرا قبل از شروع شیر مادر نباید مواد دیگری به نوزاد داد؟
پزشکان همیشه توصیه میکنند نوزاد تا ۶ماهگی فقط با شیر مادر تغذیه شود. دلایل علمی هم برای این موضوع دارند؛ برای مثال شیرمادر به شکل منحصربهفردی برای رفع نیازهای تغذیهای نوزاد طراحی شده است و شیر مادر با رشد نوزاد تغییر میکند. اولین شیری که نوزاد دریافت میکند به دلیل فواید قوی برای سیستم ایمنی به «طلای مایع» معروف است. در ادامه شیر مادر از روز سوم تا پنجم نوزاد به شیر رسیده تبدیل میشود. یعنی این شیر حاوی ترکیبی عالی از مواد مغذی و آنتیبادیها برای رشد نوزاد است. در این بین برخی مادران یا مادربزرگها قبل از شروع تغذیه نوزاد با شیر اول، موادی مانند شیرخشت، ترنجبین، آب قند و ... به نوزاد میدهند. این کار احتمال ابتلای کودک را به عفونتهایی مانند اسهال، مننژیت و احتمال ابتلا به حساسیت و اگزما بالا میبرد. اینها با مکیدن نوزاد تداخل پیدا میکند و باعث میشود کودک احساس گرسنگی نکند و تمایلش به مکیدن پستان مادر کمتر شود. این باعث میشود تولید شیر کمتر از قبل شود و دیرتر جریان پیدا کند.
۲ چگونه و تا چه مدت میتوان شیر مادر را ذخیره کرد؟
یکی از دغدغههای مادران شاغل که ممکن است برای آنها حس مادر کافی نبودن و عذاب وجدان هم بدهد این است که نمیتوانند چند ساعتی شیر تازه خود را به کودک بدهند. اگر مرخصیتان تمام شده است و به هر دلیلی مجبور به ذخیره شیر هستید بهتر است از ظروف شیشهای استفاده کنید. لیوان و بطری که برای دوشیدن و ذخیره شیر مورد استفاده قرار میگیرند همیشه باید با آب داغ و مواد شوینده شسته شده باشند. بهطور معمول برای ذخیره شیر دوشیده شده مدت زمان ایدهآل، کوتاه است چون در مدت طولانی عوامل ضدعفونت و برخی مواد مغذی بیشتر کاهش مییابد. اما در هر صورت شیر دوشیدهشده بهتر از شیر مصنوعی است و درجه حرارت و محل ذخیره کردن، مدت نگهداری شیر را تعیین میکند. برای شیرخوار سالم شیر دوشیدهشده در دمای اتاق به شرطی که دور از آفتاب، گرمای چراغ یا شوفاژ و بخاری باشد مدت ۴ ساعت است. فقط باید حواستان باشد شیری که در درجه حرارت اتاق نگهداری شده باشد دیگر قابل فریز کردن نیست. همچنین شیر دوشیده شده تازه را میتوان برای شیرخوار سالم تا ۹۶ساعت در یخچال با دمای ۴درجه سانتیگراد نگهداری کرد. به این شکل که ۳۰ دقیقه اول آن را در یخچال گذاشت و بعد فریز کرد. برای ذوب کردن شیر منجمد هرگز آن را مستقیم روی اجاق یا داخل مایکروویو قرار ندهید، بلکه مقدار شیر مورد نیاز را داخل یخچال بگذارید تا آرامآرام در طول ۲۴ساعت ذوب شود.
۳ میتوانم تغذیه با شیر مادر را با روشهای دیگر ترکیب کنم؟
معمولا بین ۳ تا ۶ هفته طول میکشد تا شیر مادر به اندازه مورد نیاز برسد و نوزاد بتواند به خوبی از آن استفاده کند. این به آن معنی است که شیردهی با شیشه شیر برای نوزاد در روزهای ابتدایی میتواند باعث شود که کودک از شیر مادر امتناع کند. دلیل این واکنش این است که در شیشه شیرهای غیراستاندارد شیر به راحتی وارد دهان نوزاد میشود ولی در هنگام تغذیه با شیر مادر کودک باید برای شیر خوردن تلاش کند، در نتیجه کودک میلی به تلاش کردن ندارد. بیشتر کودکان مشکلی بین تغذیه با شیشه شیر و سینه را ندارند. ولی بهتر است از شیشه شیرهای استاندارد استفاده کنید تا برای کودک وابستگی ایجاد نکند. اگر باید به سر کار برگردید همچنان میتوانید نوزاد خود را با شیر خودتان تغذیه کنید. باید کاری کنید تا شیر شما کم نشود و همچنان شیر داشته باشید. از ابزار این کار میتوان به شیردوشهای دستی و برقی اشاره کرد. استفاده از این ابزار را چند هفته قبل از برگشت به محل کار شروع کنید و حتما شیری که دوشیدهشده را در ظروف مناسب در یخچال و فریزر نگهداری کنید.
نویسنده: اکرم انتصاری | روزنامه نگار