جذاب ترین ها

نشانه‌های رشد سالم در نوزاد

ني ني سايت

بروزرسانی 1404/07/02 - 15:10

نی نی سایت/ رشد نوزاد یکی از حساس‌ترین و مهم‌ترین موضوعاتی است که والدین باید با دقت تحت نظر داشته باشن. زمانی‌که والدین نشانه‌های رشد سالم در نوزاد رو به درستی بدانند، خیلی راحت‌تر می‌توانند بفهمند که نوزاد مسیر طبیعی خودش رو داره طی می‌کنه یا نه. ارزیابی رشد فقط به سنجش وزن و قد محدود نمی‌شه؛ بلکه شامل جنبه‌های حرکتی، شناختی، اجتماعی، عاطفی و حتی الگوی خواب هم می‌شه. در ادامه، به صورت مرحله به مرحله به بررسی این نشانه‌ها می‌پردازیم.

۱. رشد طبیعی جسمی و فیزیکی نوزاد
رشد فیزیکی از مهم‌ترین بخش‌های سلامت نوزاد به حساب میاد. معمولاً پزشک یا مراقب سلامت در هر ویزیت، وزن، قد و دور سر نوزاد رو اندازه‌گیری می‌کنه و روی نمودار رشد ثبت می‌کنه.

وزن: نوزاد در ۵ روز اول کمی وزن از دست می‌ده (حدود ۵ تا ۱۰ درصد وزن تولدش) ولی بعد از دو هفته به وزن اولیه برمی‌گرده. وزن نوزاد تا شش ماهگی باید تقریباً دو برابر و تا یک سالگی سه برابر بشه.

قد: در سال اول حدود ۲۳ تا ۲۷ سانتی‌متر رشد قدی طبیعی حساب می‌شه. یعنی کودکان معمولاً در یک سالگی حدود ۷۵ سانتی‌متر قد دارن.

دور سر: رشد دور سر نشانه رشد مغز است‌. میانگین افزایش دور سر در سال اول حدود ۱۰ تا ۱۲ سانتی‌متره.
اگر نوزاد شما در این محدوده‌ها رشد کنه، یعنی روند طبیعی رو داره طی می‌کنه. اما اگر رشدش خیلی کند یا خیلی سریع باشه، بهتره پزشک بررسی دقیق‌تر انجام بده. البته باید گفت هر نوزادی سرعت رشد مخصوص خودش رو داره و ارزیابی دقیق آن با رسم نمودار رشدی و مقایسه با وضعیت قبلی خودش انجام می‌شه.

۲. تغذیه و الگوهای صحیح شیرخوردن نوزاد
یکی از اصلی‌ترین علامت‌های رشد سالم در نوزاد، تغذیه کافی و درست نوزاد است.

تعداد دفعات شیرخوردن: بیشتر نوزادان در سه ماه اول هر ۲ تا ۳ ساعت شیر می‌خورند. بعد از ۶ ماهگی، با شروع غذای کمکی، تعداد دفعات کمتر ولی حجم شیر بیشتر می‌شه.

علائم دریافت شیر کافی: بالا رفتن وزن به‌طور منظم، داشتن حداقل ۶ پوشک خیس در روز، دفع منظم مدفوع و آرام شدن بعد از شیر خوردن.

تغذیه تکمیلی: از حدود ۶ ماهگی باید غذاهای کمکی مثل پوره میوه و سبزیجات به برنامه اضافه بشه. البته شیر مادر همچنان غذای اصلی باقی می‌مونه. بعد از یک سالگی اولویت با غذای سفره و شیر به صورت مکمل دریافت می‌شه.
اگر نوزاد بعد از شیر خوردن بی‌قراری نکنه، خواب راحت داشته باشه و روند وزن‌گیری مناسب باشه و دفع مناسبی داشته باشه، یعنی تغذیه‌اش خوبه و رشدش طبیعی پیش می‌ره.

۳. رشد حرکتی و توانایی های بدنی نوزاد
مهارت‌های حرکتی یکی از معیارهای مهم سلامت نوزاد است. این رشد مرحله به مرحله شکل می‌گیره و هر ماه تغییرات تازه‌ای رو نشان می‌ده:

۱ تا ۲ ماهگی: نوزاد سرش رو برای مدت کوتاه بالا نگه می‌داره.

۴ ماهگی: شروع می‌کنه به غلت زدن.

۶ ماهگی: می‌تونه بدون کمک کوتاه‌مدت بشینه.

۹ ماهگی: چهار دست‌وپا رفتن یا حرکت روی پا دیده می‌شه.

۱۲ ماهگی: بیشتر نوزادها می‌تونن با کمک بایستن یا حتی چند قدم بردارن.
این مراحل ممکنه کمی زودتر یا دیرتر اتفاق بی‌افته. مهم اینه که نوزاد در مسیر کلی رشد باشه و پیشرفت کنه.

۴. رشد شناختی و توجه در نوزاد
رشد ذهنی و شناختی نوزاد به اندازه رشد جسمی اهمیت داره. نشانه‌های رشد شناختی نوزاد شامل موارد زیر می‌شه:

۲ تا ۳ ماهگی: با چشم‌هاش اجسام متحرک رو دنبال می‌کنه.

۴ تا ۶ ماهگی: صداهای مختلف رو تشخیص می‌ده و به چهره والدین واکنش نشان می‌ده.

۷ تا ۹ ماهگی: متوجه رابطه علت و معلول می‌شه. مثلاً می‌فهمه وقتی یک اسباب‌بازی رو تکان بده، صدا ممکنه صدا تولید بشه.

۱۲ ماهگی: معمولاً می‌تونه چند کلمه ساده مثل "مامان" و "بابا" رو بگه و معنی بعضی کلمات رو بفهمه.
این تغییرات نشان می‌ده مغز نوزاد داره به‌طور طبیعی رشد می‌کنه.

۵. رشد عاطفی و اجتماعی نوزاد
رشد عاطفی باعث می‌شه نوزاد بتونه با محیط اطرافش ارتباط برقرار کنه.

۲ ماهگی: لبخند اجتماعی ظاهر می‌شه. یعنی به آدم‌ها لبخند می‌زنه، نه فقط به‌طور تصادفی.

۶ ماهگی: شادی و ناراحتی رو به‌طور واضح نشتن می‌ده.

۸ تا ۹ ماهگی: اضطراب جدایی شروع می‌شه. نوزاد وقتی والدین ازش دور می‌شن بی‌قراری می‌کنه.

۱۲ ماهگی: عاشق بازی‌های اجتماعی مثل "دالی‌بازی" یا دست زدن می‌شه.
۶. خواب منظم و کیفیت استراحت نوزاد
خواب کافی برای رشد نوزاد حیاتی محسوب می‌شه، اما سوال اصلی اینه که نوزاد باید چقدر بخوابه؟

نوزاد تازه‌متولدشده: روزانه حدود ۱۶ تا ۱۸ ساعت می‌خوابه.

۳ ماهگی: بین ۱۴ تا ۱۷ ساعت در شبانه‌روز خواب داره.

۶ ماهگی: می‌تونه شب‌ها ۶ تا ۸ ساعت پشت سرهم بخوابه.

۱۲ ماهگی: معمولاً به ۱۲ تا ۱۴ ساعت خواب در شبانه‌روز نیاز داره (شامل چرت روزانه).
خواب آرام و بدون بی‌قراری، یکی از بهترین نشانه‌های سلامت روانی و جسمی نوزاد است.

۷. ارتباط با محیط و واکنش به صدا در نوزادان
واکنش نوزاد به صداها و محرک‌های محیطی هم یکی از شاخص‌های مهم رشد سالم محسوب می‌شه.

۱ ماهگی: به صداهای بلند واکنش نشان می‌ده.

۳ ماهگی: با شنیدن صدای مامان یا بابا آرام می‌شه.

۶ ماهگی: تفاوت بین صداها و لحن‌ها رو می‌فهمه.

۱۲ ماهگی: به اسم خودش واکنش نشان می‌ده و گاهی حتی می‌تونه دستورات ساده رو درک کنه.
این واکنش‌ها نشان می‌دن سیستم شنوایی و ارتباطی نوزاد طبیعی کار می‌کنه.

حرف آخر
شناخت نشانه‌های رشد سالم در نوزاد کمک می‌کنه والدین زودتر متوجه بشن که کودک آن‌ها در مسیر طبیعی رشد قرار داره یا نه. رشد نوزاد فقط به مواردی مثل وزن و قد محدود نمی‌شه، بلکه شامل ابعاد ذهنی، حرکتی، عاطفی و اجتماعی هم هست. تفاوت فردی بین کودکان طبیعی است، اما پیگیری منظم و مراجعه به پزشک همیشه خیال والدین رو راحت‌تر می‌کنه.