نقش ۵ لوبیای رنگی در تقویت سلامت اندام‌ها

انتخاب لوبیای مناسب نه‌تنها به بشقاب غذای شما تنوع می‌دهد، بلکه از قلب، کبد، دستگاه گوارش، ریه‌ها، کلیه‌ها و حتی تعادل عاطفی شما نیز حمایت می‌کند. تحقیقات جدید نیز در حال تأیید باورهای سنتی هستند و نشان می‌دهند که لوبیا به اشکال مختلف برای سلامتی مفید است.

۱. لوبیا قرمز

لوبیا قرمز که به لوبیای آزوکی معروف است، از دیرباز در طب سنتی چینی به واسطه حمایت از سلامت قلب و عروق مورد توجه بوده است.

قلب و عنصر آتش

براساس نظریه «پنج عنصر»، خوراکی‌های قرمزرنگ با عنصر آتش ارتباط دارند که نام آن با قلب گره خورده است.

قلب از نگاه طب سنتی چینی فراتر از یک اندام فیزیکی است:

• فرمانروای خون و عروق: گردش سالم خون را در سراسر بدن تضمین می‌کند.
• منزلگاه ذهن و روح («شن»): از تعادل عاطفی، وضوح فکری و خواب آرام پشتیبانی می‌کند.
• کنترل‌کننده شادی: باعث آرامش‌خاطر و رضایت می‌شود. ناهماهنگی قلب سبب تحریک‌پذیری یا بی‌خوابی خواهد شد.

لوبیا قرمز باعث تسکین ذهن و روح می‌شود، قلب را تقویت می‌کند، گردش خون را بهبود می‌بخشد و احتباس مایعات را به حداقل می‌رساند. از لوبیا به‌طور سنتی برای کمک به کنترل فشار خون بالا، قند خون بالا و کلسترول بالا استفاده می‌شود.

تحقیقات نشان می‌دهند که رنگدانه‌های لوبیا قرمز حاوی پلی‌فنل‌ها هستند که فشار خون را کاهش می‌دهند و از عروق محافظت می‌کنند.

محققان در سال ۲۰۱۷ در بررسی موش‌های چاق متوجه شدند که ساپونین‌ها و فلاونوئیدهای موجود در لوبیای آزوکی به کاهش چربی خون و کلسترول کمک می‌کنند. این یافته‌ها نویدبخش هستند، اما همچنان به مطالعات انسانی بیشتری نیاز داریم.

احتیاط:

براساس طب سنتی چینی، افرادی که طحال و معده ضعیفی دارند و با نفخ، مدفوع آبکی یا سردی دست‌وپا دست‌به‌گریبان هستند، باید در مصرف لوبیا قرمز محتاط باشند. مصرف زیاد لوبیا قرمز می‌تواند ضعف گوارشی را تشدید کند. از این گذشته، لوبیا قرمز ادرارآور است. از این‌رو، افرادی که دچار کم‌آبی بدن یا فشار خون پایین هستند، باید در مصرف آن محتاط باشند.

۲. ماش یا لوبیا سبز

ماش در طب سنتی چینی به واسطه خواص خنک‌کننده و سم‌زدایی از بدن مورد توجه قرار گرفته است.

کبد و عنصر چوب

براساس نظریه پنج عنصر، خوراکی‌های سبزرنگ با عنصر چوب و کبد ارتباط دارند. وظایف کبد در طب سنتی چینی به شرح زیر هستند:

• تنظیم جریان «چی» (انرژی حیاتی): احساسات، گوارش و گردش خون را متعادل نگه‌می‌دارد.
• سم‌زدایی و دفع گرما و ترکیبات سمی: از انباشت ترکیباتی که باعث التهاب یا بیماری می‌شوند، جلوگیری می‌کند.
• پشتیبانی از چشم‌ها، تاندون‌ها و نیروی حیاتی: به ذخیره و تنظیم گردش خون کمک می‌کند.

ماش به‌عنوان یک نیروی کمکی طبیعی برای کبد شناخته می‌شود و به دفع گرما، کاهش التهاب و سم‌زدایی از بدن کمک می‌کند.

یک مطالعه مروری در سال ۲۰۱۹ نشان داد که ماش می‌تواند از کبد در برابر تنش اکسایشی محافظت کند، واکنش‌های ایمنی بدن را تنظیم کرده و به سم‌زدایی از بدن کمک کند. اما این یافته‌ها با دیدگاه طب سنتی چینی درباره ماش به‌عنوان یک خوراکی حامی کبد سازگاری دارند.

دستور تهیه: آب ماش

آب ماش نوشیدنی ساده‌ای است که به دفع گرما و تقویت سلامت دستگاه ادراری کمک می‌کند. شما می‌توانید این نوشیدنی را به راحتی در خانه تهیه کنید.

ترکیبات لازم:

• یک‌چهارم فنجان ماش
• ۳ فنجان آب

دستور تهیه:

• ماش را در آب بجوشانید.
• نگذارید آب بیشتر از ۱۰ دقیقه بجوشد (پیش از آنکه دانه‌های ماش ترک بردارند).
• مخلوط را از صافی عبور دهید و مایع به‌دست‌آمده را بنوشید.

موارد مصرف:

در طب سنتی چینی برای رفع عفونت‌های دستگاه ادراری که با سوزش و تکرر ادرار همراهند، توصیه می‌شود آب ماش بنوشید. براساس طب غربی، این عفونت‌ها بر اثر باکتری‌های مثانه یا مجرای ادراری رخ می‌دهند. براساس طب سنتی چینی، این عارضه از به دام افتادن گرما و رطوبت اضافی در اندام‌های تحتانی حکایت دارد. ماش این گرما را برطرف می‌کند و باعث افزایش دفعات ادرار می‌شود و به‌طور غیرمستقیم از فرایند سم‌زدایی در کبد پشتیبانی می‌کند.

احتیاط:

از آن‌جا که ماش طبع سرد دارد، برای افرادی که طحال و معده ضعیف دارند یا با مشکل اسهال مزمن یا مدفوع آبکی دست‌وپنجه نرم می‌کنند مناسب نیست. خانم‌ها در دوران قاعدگی باید مصرف ماش را به حداقل برسانند، زیرا طبع سرد آن می‌تواند گردش خون را مختل کند.

۳. سویا

سویا که به‌عنوان «پادشاه لوبیاها» شناخته می‌شود، جایگاه ویژه‌ای در تغذیه مدرن و طب سنتی چینی دارد.

طحال، معده و عنصر خاک

براساس نظریه پنج عنصر، خوراکی‌های زردرنگ مانند سویا با عنصر خاک ارتباط دارند که نام آن با طحال و معده گره خورده است.

• معده: معده حکم «دیگ پخت‌وپز» را دارد که غذا را می‌گیرد و فرایند هضم را کلید می‌زند.
• طحال: نقش تبدیل‌کننده و انتقال‌دهنده را برعهده دارد؛ به این معنی که غذا را به انرژی حیاتی و خون تبدیل کرده و مواد مغذی را در بدن توزیع می‌کند.

اگر طحال و معده قوی باشند، فرایند هضم کارآمد خواهد بود، سطح انرژی پایدار خواهد ماند و مقاومت بدن در برابر خستگی و رطوبت (سنگینی، رخوت یا احتباس مایعات) حتمی خواهد بود. سویا با ارزش غذایی بالا و هضم آسان از این اندام‌ها پشتیبانی می‌کند، به‌ویژه وقتی که در قالب شیر سویا، توفو یا فرآورده‌های تخمیری به بدن می‌رسد.

دستور تهیه: شیر سویا

شیر سویا یک غذای مقوی در طب سنتی چینی است. این نوشیدنی سبک و سرشار از پروتئین است و به هضم و تعادل انرژی کمک می‌کند. شما می‌توانید آن را به سادگی در خانه تهیه کنید.

ترکیبات لازم:

• ۱ فنجان دانه سویا
• ۶ فنجان آب

دستور تهیه:

• بگذارید دانه‌های سویا از شب تا صبح خیس بخورند.
• سویا را با آب مخلوط کنید و بعد از صافی عبور دهید.
• مایع به‌دست‌آمده را قبل از مصرف به مدت ۱۰ دقیقه بجوشانید.

موارد مصرف:

براساس پایگاه داده مواد مغذی وزارت کشاورزی آمریکا، هر ۱۰۰ گرم شیر سویا حدود ۳۰ میلی‌گرم ایزوفلاون سویا دارد. سویا به‌ویژه برای خانم‌ها در دوران یائسگی مفید است، زیرا سرشار از ایزوفلاون است که بعد از یائسگی به پیشگیری از بیماری پوکی استخوان کمک می‌کند.

پروتئین‌ها و ایزوفلاون‌های سویا سوخت‌وساز چربی را بهبود می‌بخشند، سطح کلسترول را کاهش می‌دهند و قند خون را متعادل می‌کنند. از نگاه طب نوین، این مواد از سلامت قلب و عروق محافظت کرده و قند خون را متعادل نگه‌می‌دارند. از نگاه طب سنتی چینی، این موارد در تبدیل و انتقال مؤثر مواد مغذی به طحال و معده کمک می‌کنند.

احتیاط:

براساس طب سنتی چینی، جوانه‌های سویا در دسته خوراکی‌های محرک قرار می‌گیرند. افرادی که پوست حساس دارند یا با زونا دست‌به‌گریبان هستند، باید از مصرف آن پرهیز کنند، زیرا سویا باعث تشدید جوش‌ها و علائم مرتبط با زونا می‌شود.

۴. لوبیا سنبلی سفید

لوبیا سنبلی سفید فیبر و پروتئین زیاد و کالری به نسبت کمتری دارد و یک افزودنی مغذی برای رژیم غذایی است.

ریه و عنصر فلز

براساس طب سنتی چینی، لوبیا سنبلی سفید با عنصر فلز ارتباط دارد که نام آن با ریه‌ها و روده بزرگ گره خورده است.

ریه در طب سنتی چینی با موارد زیر سروکار دارد:

• تنفس و چی (انرژی حیاتی): دریافت هوای پاک و توزیع چی در سراسر بدن.
• چی دفاعی (ایمنی): نخستین سپر دفاعی بدن در مواجهه با عوامل بیماری‌زا مانند ویروس‌ها و تغییرات فصلی.
• پوست و مایعات بدن: تنظیم منافذ و تعریق و تحکیم سد میان بدن و دنیای بیرون.

لوبیا سنبلی سفید با دادن مواد مغذی به ریه به بهبود قدرت تنفسی، تقویت ایمنی و افزایش مقاومت در برابر عفونت‌ها کمک می‌کند.

مطالعه محققان در سال ۲۰۲۰ نشان داد که پروتئین موجود در لوبیا سنبلی سفید، که FRIL نام دارد، می‌تواند از شیوع انواع ویروس‌های آنفلوآنزا و ویروس کووید-۱۹ جلوگیری کند. بررسی موش‌ها نشان داده که ۷۰ درصد از موش‌هایی که با اسپری بینی FRIL دریافت کرده بودند (۳ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن)، از عفونت کشنده آنفلوآنزای اچ۱ان۱ جان سالم به در بردند، اما موش‌های گروه کنترل ظرف مدت ۸ روز جان باختند.

دستور تهیه: برنج و لوبیا سنبلی سفید

طعم ملایم لوبیا سنبلی سفید باعث شده که با برنج یا فرنی سازگار باشد. لوبیا سنبلی سفید فیبر و پروتئین بیشتری در اختیارتان می‌گذارد و برای دستگاه گوارش هم سبک است. این خوراک جزو غذاهای اصلی است، فیبر فراوانی دارد و با وعده‌های روزانه هماهنگ است.

ترکیبات لازم:

• نصف فنجان لوبیا سنبلی سفید پخته‌شده
• ۱ فنجان برنج

دستور تهیه:

• برنج را مثل همیشه بپزید.
• لوبیا سنبلی سفید پخته را با برنج مخلوط کنید.
• درصورت تمایل، کمی نمک یا روغن کنجد به آن اضافه کنید.

احتیاط:

لوبیا سنبلی سفید باید دست‌کم ۲۰ دقیقه بپزد. این لوبیا حاوی سموم طبیعی مانند ساپونین‌ها است که اگر خوب پخته نشود، موجب مسمومیت غذایی می‌شود و علائمی مانند سردرد، تهوع و استفراغ ایجاد می‌کند.

۵. لوبیا سیاه

براساس طب سنتی چینی، خوراکی‌های سیاه‌رنگ با دستگاه کلیه ارتباط دارند. لوبیا سیاه انرژی کلیه را تقویت می‌کند، روند پیری را به تأخیر می‌اندازد و از نیروی حیاتی پشتیبانی می‌کند. لوبیا سیاه در تغذیه مدرن نیز فواید بسیاری دارد: پوسته سیاه لوبیا سیاه سرشار از آنتوسیانین است؛ آنتی‌اکسیدان قدرتمندی که سطح آن در لوبیا سیاه به‌مراتب بیشتر از سویا برآورد شده است.

کلیه و عنصر آب

براساس نظریه پنج عنصر، رنگ سیاه با عنصر آب ارتباط دارد که نام آن با کلیه‌ها گره خورده است.

کلیه در طب سنتی چینی فراتر از یک اندام فیزیکی است و با موارد زیر سروکار دارد:

• ذخیره جوهره بدن («جینگ»): رشد، تولیدمثل و روند پیری را کنترل می‌کند.
• کنترل سوخت‌وساز آب: به تنظیم مایعات بدن و پیشگیری از ادم یا ورم کمک می‌کند.
• پشتیبانی از استخوان‌ها، مو، گوش‌ها و چشم‌ها: ضعف چی یا جوهره کلیه موجب سفیدی زودرس مو، کاهش شنوایی، پوکی استخوان یا اختلالات بینایی می‌شود.
• ریشه زندگی: به‌عنوان منبع نیروی حیاتی و طول عمر شناخته می‌شود.

یک کارآزمایی تصادفی، دوسوکور و کنترل‌شده به کمک دارونما نشان داد که مصرف روزانه ۲۰ گرم لوبیا سیاه به مدت ۴ هفته باعث بهبود عملکرد عروقی و کاهش فشار خون می‌شود و سیستم عروقی شما را جوان‌تر نگه‌می‌دارد.

از نگاه طب سنتی چینی، این مسئله با کلیه ارتباط دارد. گفتنی است که کلیه‌ها کنترل استخوان و مغز را برعهده دارند و باعث تثبیت گردش خون سالم می‌شوند. لوبیا سیاه با بهبود انعطاف‌پذیری عروق و کاهش فشار خون، فشار وارده به کلیه را به حداقل می‌رساند و هم‌زمان از طول عمر بیشتر حمایت می‌کند.

دستور تهیه: فرنی لوبیا سیاه

فرنی لوبیا سیاه یک غذای مقوی در طب سنتی چینی است که به تقویت سلامت کلیه‌ها، بهبود گردش خون و تأمین انرژی پایدار کمک می‌کند.

ترکیبات لازم:

• نصف فنجان لوبیا سیاه
• نصف فنجان برنج
• ۵ فنجان آب

دستور تهیه:

• بگذارید لوبیاها از شب تا صبح خیس بخورند.
• لوبیا و برنج را با آب بپزید تا نرم شوند.
• محصول نهایی را به‌صورت گرم به شکل فرنی سرو کنید.

احتیاط:

افرادی که بدنشان رطوبت مازاد دارد (احساس سنگینی، رخوت یا احتباس مایعات می‌کنند)، باید در مصرف لوبیا سیاه محتاط باشند، زیرا هضم نادرست به تشدید علائم دامن می‌زند.