آتش در کمین جنگل‌های کهگیلویه؛ از عامل انسانی تا کمبود تجهیزات مهار آتش

تابستان در راه است و سریال آتش‌سوزی‌ها از رگ گردن نزدیک تر به‌عنوان چالشی بزرگ در کهگیلویه و بویراحمد به شمار می‌آید.

استانی با داشتن دو آب و هوای گرمسیری و سردسیری، انبوهی از جنگل، علف زار مستعد آتش سوزی دارد، که هر سال در فصل بهار و تابستان خبرهای آن در رسانه‌ها منتشر می‌شود.

آتش سوزی‌هایی که مناطق حفاظت شده را نیز به کام مرگ کشاند، نه تنها جنگل و علف زار، بلکه موجودات ریز و حیوانات کمیابی که امید برای نسل‌های آینده می‌خواست باشند.

شهرستان کهگیلویه یکی از این مناطق مستعد آتش سوزی است که در سال گذشته خسارات جبران ناپذیری را دید، از کوه خائیز گرفته تا کوه سیاه و اراضی کشاورزی و ملی، شاید سال‌ها طول بکشد تا این خسارات جبران شوند.

موضوعی که نیاز به امکانات مدیریت بحران را افزایش داده و مسئولان بر این باورند که اعم این آتش سوزی‌ها عامل انسانی است.

۹۵ درصد آتش سوزی‌ها عامل انسانی دارد

استاندار کهگیلویه و بویراحمد می‌گوید: ۹۵ درصد آتش سوزی‌ها عامل انسانی است و به دلایل مختلف انجام می‌شود.

یدالله رحمانی می‌گوید: مدیریت بحران، منابع طبیعی، محیط زیست و سایر دستگاه‌های عضو کمیته بحران باید در این زمینه از همین امروز امکانات خود را مجهز و آمادگی مقابله با بحران آتش سوزی را داشته باشند.

آتشی که کشاورزان به جان زمین می‌اندازند

سوزاندن پسماند مزارع از دیگر عوامل آتش سوزی‌ها است. کشاورزانی که هر ساله به دلیل آماده سازی سریع برای کشت تابستانه اقدام به از آتش زدن علف‌های هرز و بقایای محصولات کشاورزی یا کاه و کلش می‌کنند.

غافل از اینکه این اقدام گاهاً به دلیل مقاومت بالای بذر برخی از این علف‌ها این کار چندان مؤثر واقع نمی‌شود.

کشاورزان باید بدانند که بر اساس اصل ۵۰ قانون اساسی، ماده ۲۰ قانون هوای پاک سوزاندن بقایای مزارع این کار جرم است و تا هشت میلیون تومان جریمه و دو سال زندان برای آن در نظر گرفته شده است.

کمبود تجهیزات و امکانات لازم برای مقابله با آتش از یک طرف، ناهماهنگی بین دستگاه‌های ستاد مدیریت بحران از طرف دیگر از آسیب‌های گذشته بود و می‌طلبد امسال با تدبیر و مدیریت بهتر به نجات جنگل و مراتع کمک کرد.

ناهماهنگی دستگاه‌های مدیریت بحران برای مقابله با آتش سوزی‌ها

موضوعی که فرماندار کهگیلویه در آغاز بکار دوره مسئولیت خود به عنوان یک دغدغه آن را مطرح کرد.

سید ایرج کاظمی جو در پاسخ به تدابیر مدیریت بحران شهرستان برای مقابله با آتش‌سوزی‌ها گفت: در وهله نخست باید اعضای ستاد مدیریت بحران هماهنگی و تعامل لازم را داشته باشند؛ در حالی که به نظر می‌رسد پیش از این وجود نداشته است.

وی می‌افزاید: در اولین نشست ستاد مدیریت بحران متوجه شدم اعضای این ستاد از هماهنگی لازم برخوردار نیستند و گویا وظایف هر دستگاه برای آنها تعریف شده نیست.

فرماندار کهگیلویه معتقد است در آتش سوزی‌های گذشته برای مهار آتش‌سوزی‌ها به شیوه سنتی عمل شد.

او تاکید می‌کند: منابع طبیعی، جهاد کشاورزی، محیط زیست، اداره برق، امور آب و دبیر ستاد مدیریت بحران باید به کار جمعی عادت کنند تا دغدغه‌هایی که برای جلوگیری از بحران وجود دارد بررسی و با هم اندیشی برای رفع آنها اقدام شود.

لجام گسیختگی در جنگ با آتش

رئیس مدیریت بحران کهگیلویه هم می‌گوید: در آتش سوزی‌ها لجام گسیختگی وجود داشت، اگرچه نیروهای مردمی و ادارات بسیج شدند اما به علت عدم انسجام و هماهنگی اقدامات آنها کمتر مؤثر واقع شد.

وی دیگر مشکل عدم مهار آتش سوزی‌ها را نبود ماشین آلات لازم ایستگاه آتش نشانی دهدشت نام برد.

وسعت زیاد پوشش گیاهی و جنگلی در کهگیلویه

مدیر اداره منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه می‌گوید: وسعت مراتع و جنگل‌های شهرستان ۲۸۰ هزار هکتار است که همین گستردگی و تنوع پوشش گیاهی، این مناطق را در برابر آتش‌سوزی‌ها آسیب‌پذیر کرده است.

اقدامات پیشگیرانه منابع طبیعی

علی کریمی می‌افزاید: برنامه‌ریزی‌های گسترده‌ای برای پیشگیری از آتش‌سوزی‌ها انجام شده که یکی از مهم‌ترین اقدامات، برگزاری دوره‌های آموزشی برای جوامع محلی، اعضای شوراهای روستایی، و دهیاران است.

وی شناسایی نقاط حادثه‌خیز و مستعد آتش‌سوزی را از اقدامات منابع طبیعی بیان می‌کند و تاکید می‌کند، تیم‌های قرق‌بان ما به‌صورت شبانه‌روزی این مناطق را رصد می‌کنند.

مدیر منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه تصریح می‌کند: تلاش شده با همکاری نهادهای محلی، فرهنگ‌سازی لازم را برای جلوگیری از اقداماتی مانند روشن کردن آتش در مناطق حساس انجام دهیم.

۴۰۳ هکتار از مراتع و جنگل‌ها در آتش سوخت

وی از سوختن حدود ۴۰۳ هکتار از مراتع و جنگل‌های شهرستان کهگیلویه در سال گذشته می‌گوید و می‌افزاید: این آتش‌سوزی‌ها نه‌تنها پوشش گیاهی را نابود کرد، بلکه حیات‌وحش و خاک منطقه را نیز تحت تأثیر قرار داد.

ارسال ۱۴ پرونده به دستگاه قضائی

وی در پاسخ به خبرنگار مهر مبنی بر اینکه برای شناسایی عوامل آتش‌سوزی‌ها چه اقداماتی انجام گرفت، بیان کرد: تیم‌های ما با همکاری مقامات قضائی تحقیقات گسترده‌ای انجام دادند که در نتیجه، ۱۴ پرونده قضائی تشکیل و به محاکم قضائی ارسال شد.

امکانات موجود برای مهار آتش سوزی‌ها کافی نیست

کریمی دستگاه‌های دمنده برای مهار آتش‌سوزی‌ها را از امکانات مناسب برای کنترل آتش سوزی‌ها نام می‌برد و می‌گوید: این دستگاه‌ها با ایجاد جریان هوا، آتش را مهار کرده و از گسترش آن جلوگیری می‌کنند.

او بر این باور است که با توجه به وسعت ۲۸۰ هزار هکتاری مراتع و جنگل‌های شهرستان، امکانات موجود به‌هیچ‌وجه کافی نیست.

رئیس منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه از نیاز به ۲۰۰ دستگاه دمنده جدید برای این شهرستان خبر می‌دهد و بیان کرد: این اقدام می‌تواند سرعت واکنش ما به آتش‌سوزی‌ها را به‌طور چشمگیری افزایش دهد. علاوه بر این، معتقدیم که استفاده از فناوری‌های نوین، مانند کریمی داشتن حداقل یک پهپاد برای رصد و نقطه‌زنی آتش‌سوزی‌ها، را تحول بزرگی در مدیریت این بحران‌ها بیان کرد.

خسارت جبران ناپذیر آتش در منطقه حفاظت شده خائیز

رئیس حفاظت محیط زیست کهگیلویه عامل اصلی آتش‌سوزی‌ها در جنگل‌ها و مراتع بر اساس تجربیات سال‌های گذشته را عامل انسانی دانست.

روح الله عزیزی آتش سوزی سایت‌های دفن زباله، روشن کردن آتش در طبیعت، رها کردن بطری‌های شیشه‌ای در طبیعت، آتش زدن بقایای محصول توسط کشاورزان، اختلافات ملکی کشاورزان و دامداران به عوامل زمینه‌ساز در بروز آتش سوزی‌ها نام برد.

وی با اشاره به اینکه در آتش سوزی سال گذشته ۲ هزار هکتار از عرصه‌های جنگلی و مرتع شهرستان در آتش سوخت از شناسایی عاملان آتش سوزی خائیز و معرفی به دستگاه قضائی خبر داد و می‌گوید: یک مورد محکوم، یک مورد در جریان و یک مورد هم تبرئه شده است.

تدابیر محیط زیست برای مقابله با آتش سوزی در منطقه حفاظت شده

رئیس اداره حفاظت محیط زیست کهگیلویه کنترل و پایش سایت‌های دفن زباله شهری و مکاتبه با شهرداران برای دفن اصولی و جلوگیری از آتش زدن پسماندها، مکاتبه با جهاد کشاورزی شهرستان برای آموزش کشاورزان از طریق کارشناس‌های پهنه‌ای جهاد و جلوگیری از آتش زدن پسماندهای کشاورزی، ایجاد گشت‌های سیار و مستمر در مناطق حساس به آتش‌سوزی توسط محیط‌بانان و تأمین اعتبار برای تسطیح، مرمت آتش بر ها در مناطق حفاظت‌شده خائیز را از جمله اقدامات این اداره برای پیشگیری از آتش سوزی‌ها عنوان کرد.

وی مشارکت و آموزش جوامع محلی و در اختیار گذاشتن دستگاه دمنده به فعالان محیط‌زیست و چند تا از دهیاران دامنه کوه خائیز خبر داد را از اقدامات پیشگیری در مقابله با حوادث احتمالی بیان کرد.

تشکیل ۲۰ فقره پرونده تخلف آتش سوزی در کهگیلویه

کریمی زاد دادستان عمومی و انقلاب کهگیلویه هم از تشکیل ۲۰ فقره پرونده در زمینه آتش سوزی خبر داد و گفت: برخی از این پرونده‌ها منتهی به صدور کیفرخواست و حتی رأی قطعی گردید و تعدادی هم منتهی به صدور قرار منع تعقیب شده است.