سوگ عاشورایی ایلامیان؛ از چمر تا تعزیه

ایرنا/ عاشورا که می‌رسد، ایلام نه تنها در سیاهی پرچم‌ها، بلکه در عمق آیین‌های کهن و نغمه‌های سوزناک چمر رنگ سوگ به خود می‌گیرد؛ سرزمینی که با تعزیه، چمر، نوحه‌های بومی و سینه‌زنی‌های منظم و پرشور هر ساله صحنه‌ای ماندگار از دلدادگی به سیدالشهدا (ع) را ترسیم می‌کند.

امروز ایلام این سرزمین دلداده در دامان زاگرس در میان ناله سینه‌زنان، صدای زنجیرها و زمزمه نوحه‌ها تصویری زنده از کربلا را به نمایش می‌گذارد؛ شهری که در آن هوای محرم آمیخته با عطر نذر و ناله است و ضرباهنگ سوگ در کوچه‌ها و خیابان‌هایش طنین می‌اندازد و عاشورا بار دیگر ایلام را غرق در حماسه و ماتم می‌کند.

---

بازار

---

هر سال از سپیده‌دم عاشورا خیابان‌های اصلی شهر ایلام مملو از دسته‌های عزاداری، زنجیرزنی و سینه‌زنی است.

هیأت‌ها از محله هایی شهر از جمله سعدی، پاسداران، خیام، شهدا، رسالت، بانبور، بانبرز، شادآباد و سبزی‌آباد به حرکت درمی‌آیند و عشق و ارادت خود را در میان اندوه بی پایان به حسین و یارانش نشان می دهند.

پیر و جوان و زن و مرد با اشک در چشم و دل در شور در قالب دسته‌های منظم با پرچم‌های سیاه و سرخ و سبز که نام حسین و عباس بر آن‌ها نقش بسته به سوی حسینیه‌ها و تکیه‌های مرکزی حرکت می‌کنند.

نوای طبل و سنج با ضرباهنگ قلب‌های عزادار هماهنگ می‌شود و زنجیرها بر شانه‌های مردان فرود می‌آید، سینه‌ها با نوای مداحان به تپش می‌افتد و آسمان خاکستری شهر بغض‌ کرده به عزاداری مردمانی می‌نگرد که هر ساله در عاشورا به خون حسین سوگوار می‌شوند.

امسال نیز همانند سال‌های پیش، شور و شکوه مراسم عاشورا سراسر استان را فرا گرفته و نه تنها در مرکز استان بلکه در شهرهای چرداول، سیروان، چوار، ایوان، آبدانان، مهران، ملکشاهی، بدره، دهلران، دره‌شهر، هلیلان و حتی روستاهای سخت گذر و دورافتاده، آیین‌های سوگواری با نظم، شکوه و حزن خاص برگزار شده است.

در مناطق عشایری نیز زنان و مردان ایل با لباس‌های محلی با نواهای سنتی و عزاداری‌های بومی به یاد کربلا می‌گریند و فرهنگ عاشورا را زنده نگه می‌دارند.

یکی از جلوه‌های متمایز عزاداری ها در ایلام، آیین تکیه‌گردی زنان ایلامی است؛ سنتی دیرینه که نسل به نسل منتقل شده و هنوز هم با همان سوز و خلوص ادامه دارد.

بانوان ایلامی چادرهای مشکی به سر دارند، قرآن و تسبیح در دست، نذرهای کوچک در دل و با پای پیاده از تکیه‌ای به تکیه دیگر می‌روند. گویی کاروانی‌اند در امتداد کاروان اسرای کربلا که با زمزمه‌های آرام «یا فاطمه» و «یا زینب» روایت‌گر صبر و حماسه می‌شوند.

دسته‌های عزاداری، سینه‌زنی و زنجیرزنی که از نقاط مختلف به مرکز عزاداری در میدان امام و ۲۲ بهمن و خیابان آیت الله حیدری می‌رسند، با نظم و وقار خاصی حرکت می‌کنند.

نوحه‌خوانان جوان و پیر به زبان کردی و فارسی اشعاری در وصف دلاوری حسین(ع)، سقایی عباس(ع) و مظلومیت طفل شیرخواره می‌خوانند.

در گوشه‌ای کودکان با سربندهای سبز و لباس‌های نمادین قاسم و علی‌اصغر در کنار پدران خود می‌ایستند.

در طول مسیر، ایستگاه‌های صلواتی توسط هیأت‌ها، خانواده‌ها و خیران دایر است و جوانان با توزیع شربت، خرما، آب و غذای نذری از عزاداران پذیرایی می‌کنند و برخی نیز پرچم‌های کوچک حسینی میان کودکان و رهگذران توزیع می‌کنند.

امروز در کنار آیین های سوگواری، مراسم فرهنگی نیز برگزار می‌شود که در آن ها تعزیه‌خوانی، نمایش‌های عاشورایی، چمر و سیاووشی در مناطق روستایی و قرائت اشعار محلی توسط پیرغلامان حسینی بخشی از هویت بومی مذهبی این دیار را به نمایش می‌گذارند.

در برخی مناطق، نخل‌های نمادین حسین(ع) بر دوش مردم بلند می‌شود و در ایلام و برخی دیگر از شهرهای استان آبنماهای میدان‌ها به رنگ سوگ و خون درمی‌آید.

امروز یکصدا نوای «این حسین کیست که عالم همه دیوانه اوست» از بلندگوها پخش می‌شود و بر جان‌ها می‌نشیند.

ایلام این استان سراسر شیعه نشین، امروز تنها عزادار حسین نیست؛ ایلام امروز صحنه‌ زنده‌ای از کربلاست.

صدای حسین(ع) در دل زاگرس طنین می‌اندازد و عشق حسینی در کوچه‌های این شهر جریان می‌یابد.

در پایان روز عاشورا، آفتاب بر شهری غم‌زده می‌تابد، بر چهره‌های اشک‌آلود، بر دل‌های پر از داغ اما لبریز از نور ایمان؛ عاشورا در ایلام پایان نمی‌یابد، بلکه هر سال با اشکی تازه و دلی سوخته تکرار می‌شود.

آخرین خبر ایلام در اینستاگرام :
https://www.instagram.com/akharinkhabar_ilam/