چرا ژاپنی‌ها چراغ راهنمایی آبی دارند؟

زوميت

بروزرسانی 1404/03/26 - 16:00

زومیت/ سبز به معنای حرکت و قرمز به معنای ایست، کدی جهانی است که در تمام چراغ‌های راهنمای کشورها رعایت می‌شود، اما ژاپن استثنا است.

ژاپن، کشوری که به سنت‌های منحصربه‌فرد و ویژگی‌های فرهنگی خاص معروف است، رابطه‌ پیچیده‌ای با رنگ سبز دارد و این رابطه عجیب، خود را در رنگ آبی‌سبز غیرمعمول برخی از چراغ‌های راهنمایی این کشور نشان می‌دهد.

بسیاری از چراغ‌های راهنمایی در ژاپن از قاعده پذیرفته‌شده جهانی پیروی می‌کنند: قرمز برای ایست، زرد برای احتیاط و سبز برای حرکت. این استاندارد جهانی بخش مهمی از معاهده‌ای بود که سال ۱۹۶۸ تحت عنوان «کنوانسیون وین درباره علائم و نشانه‌های راه» توسط سازمان ملل به امضا رسید. درحالی‌که ده‌ها کشور این توافق‌نامه را تصویب کرده‌اند، ژاپن و ایالات متحده همچنان از استثناهای قابل‌توجه محسوب می‌شوند.

پیامد امضانکردن توافق‌نامه مذکور توسط کشور ژاپن این بوده که سرزمین آفتاب تابان دارای علائم جاده‌ای بسیار متفاوتی نسبت به سایر نقاط جهان است و همین موضوع موجب سردرگمی و حتی نارضایتی بسیاری از گردشگران می‌شود. این انحراف از استانداردهای بین‌المللی بیش از همه در چراغ‌های راهنمای آبی‌رنگی دیده می‌شود که گاهی اوقات در جاده‌های ژاپن مشاهده می‌شوند.

دلیل رنگ غیرمعمول چراغ‌های راهنمایی به زبان ژاپنی‌ها مربوط می‌شود. در زبان قدیمی ژاپنی، واژه «آئو» برای توصیف هم رنگ آبی و هم رنگ سبز فیروزه‌ای استفاده می‌شد و این دو رنگ به‌صورت جداگانه بیان نمی‌شدند. به همین دلیل، رنگی که ما آن را سبز می‌دانیم، در ژاپن ممکن است به‌عنوان آبی هم شناخته شود. در اصل، احساس می‌شد نیازی به تمایز قائل‌شدن بین این رنگ‌ها نیست و آن‌ها به عنوان انواع مختلفی از یک رنگ واحد دسته‌بندی می‌شدند. در زبان انگلیسی هم از واژه «صورتی» برای توصیف مجموعه‌ای از سایه‌ها رنگ‌ها استفاده می‌شود که گاهی تفاوت قابل‌توجهی دارند.

گرچه در زبان ژاپنی مدرن کلمه‌ای جداگانه برای اشاره دقیق به رنگ سبز وجود دارد (میدوری)، در فرهنگ کلی مردم، تفاوت مشخص و واضحی بین رنگ سبز و آبی دیده نمی‌شود و این دو رنگ اغلب به صورت نزدیک یا مشابه درک می‌شوند.

حتی امروزه مردم ژاپن معمولا چراغ‌های سبز راهنمایی را آئو می‌نامند که به معنای آبی است. آن‌ها در موارد مشابه هم از همین واژه استفاده می‌کنند، مثلا از عبارت‌هایی مانند «سیب‌های آبی» و «کوه‌های آبی» استفاده می‌کنند، در‌حالی‌که این موارد در واقع رنگ سبز یا سبز مایل به آبی دارند.

تمایز مبهم بین رنگ آبی و سبز به موضوعی افتخارآمیز در فرهنگ ژاپن تبدیل شده است. وقتی دولت در سال ۱۹۷۳ استانداردهای رسمی برای چراغ‌های راهنمایی تعیین کرد، سبزی را انتخاب کرد که بیشترین نزدیکی را به رنگ آبی داشت. در برخی مناطق کشور، به‌ویژه آن‌هایی که سیستم‌های قدیمی‌تر چراغ راهنمایی دارند، علامت «حرکت» حتی فراتر رفته و به رنگ فیروزه‌ای یخ‌زده (حداقل از دید خارجی‌ها) به‌نظر می‌رسد.

تفاوت مبهم بین رنگ سبز و آبی خیلی هم عجیب نیست. آزمون آنلاین پرطرفداری به نام ismy.blue وجود دارد که رنگ‌هایی را به افراد نشان می‌دهد و سپس از آن‌ها می‌پرسد رنگ‌ها را سبز می‌بینند یا آبی. نتایج آزمون نشان می‌دهد که افراد در تشخیص مرز بین رنگ سبز و آبی تفاوت دارند. مشخص شده است که حتی اگر زبان مادری‌ ما یکسان باشد، هرکدام از ما در درک رنگ‌های فیروزه‌ای، سبزدودی، فیروزه‌ای روشن و رنگ‌های میان این طیف، کمی تفاوت داریم.