آیا هوش مصنوعی، قدرت تفکر را از ما می‌گیرد؟

گجت نيوز

بروزرسانی 1404/04/13 - 15:00

آیا هوش مصنوعی، قدرت تفکر را از ما می‌گیرد؟

گجت نیوز/ آیا هوش مصنوعی قدرت تفکر و خلاقیت را از ما می‌گیرد؟ آیا واقعا اتکای بیش از حد به AI می‌تواند اصالت فکری انسان را به خطر بیندازد؟

در گذشته انقلاب صنعتی باعث شد کارهای دستی کمتر شوند. امروز هم نگرانیم که هوش مصنوعی همین کار را با فکر کردن و خلاقیت ما بکند. این سوال برای خیلی‌ها پیش آمده که آیا هوش مصنوعی دارد قدرت تفکر را از ما می‌گیرد؟
انقلاب صنعتی نیاز به کارگر را کم کرد و حالا به نظر می‌رسد هوش مصنوعی هم می‌خواهد جای فکر کردن ما را بگیرد. از دانش‌آموزانی که با هوش مصنوعی مقاله می‌نویسند تا طراحانی که در چند دقیقه لوگو طراحی می‌کنند، همه داریم از این ابزار استفاده می‌کنیم. اما این راحتی و سرعت چه قیمتی دارد؟

شباهت هوش مصنوعی و انقلاب صنعتی
در زمان انقلاب صنعتی، کارخانه‌ها کالاهای زیادی را سریع و شبیه به هم تولید می‌کردند. دیگر از آن هنر و سلیقه دستی در محصولات خبری نبود و همه چیز یک‌شکل شده بود. به این ترتیب کارهای هنری و دستی به کالایی لوکس تبدیل شدند.
امروزه هم خطر مشابهی برای خلاقیت و تفکر ما وجود دارد. هوش مصنوعی ما را وسوسه می‌کند که کارهایمان را خیلی سریع انجام دهیم، حتی اگر کیفیت و خلاقیت زیادی نداشته باشند.
خطر اصلی این نیست که هوش مصنوعی بد کار کند، بلکه این است که ما به خروجی‌های معمولی و «قابل قبول» آن عادت کنیم و دیگر دنبال کارهای عالی و فوق‌العاده نباشیم.
وقتی همه چیز سریع و راحت است، دیگر آن عمق و خلاقیتی که کارهای برجسته انسانی را می‌سازد، کم‌کم از بین می‌رود.

هوش مصنوعی واقعا فکر نمی‌کند
ابزارهای هوش مصنوعی مثل ChatGPT واقعا قدرت تفکر ندارند. آن‌ها فقط حجم بسیار زیادی از نوشته‌ها و عکس‌هایی را که انسان‌ها قبلا تولید کرده‌اند، بررسی می‌کنند و بر اساس آن‌ها حدس می‌زنند که کلمه یا تصویر بعدی چه باید باشد. در واقع آن‌ها مثل آینه‌ای هستند که کارهای ما را به شکلی جدید به خودمان نشان می‌دهند، اما چیز جدید و اصیلی خلق نمی‌کنند.
به همین خاطر است که هوش مصنوعی در انجام کارهای تکراری و فرمولی مثل نوشتن ایمیل یا خلاصه کردن متن‌ها خوب عمل می‌کند، چون این کارها نیاز به خلاقیت چندانی ندارند.

هوش مصنوعی: کمکی برای خلاقیت یا مانعی برای آن؟
با وجود تمام این نگرانی‌ها، هوش مصنوعی می‌تواند به خلاقیت ما کمک هم بکند. تحقیقات نشان داده کسانی که از هوش مصنوعی ایده می‌گیرند، گاهی ایده‌های خلاقانه‌تری پیدا می‌کنند. پس هوش مصنوعی می‌تواند خلاقیت ما را تا حدی بالا ببرد.

اما یک مشکل بزرگ وجود دارد؛ وقتی بیش از حد به هوش مصنوعی تکیه می‌کنیم، ایده‌هایمان تنوع خود را از دست می‌دهند و همه شبیه به هم می‌شوند. هوش مصنوعی ما را به سمت راه‌های تکراری و قابل‌پیش‌بینی هل می‌دهد.
از آن بدتر، کار کردن با هوش مصنوعی می‌تواند روی قدرت تفکر ما هم تأثیر بگذارد. در یک آزمایش کسانی که از یک هوش مصنوعی با پیشنهادهای اشتباه استفاده کردند، حتی بعد از کنار گذاشتن آن به صورت ناخودآگاه همان اشتباه‌ها را در تصمیم‌هایشان تکرار می‌کردند.

این‌گونه است که خلاقیت ما کم‌کم محدود می‌شود؛ نه به این دلیل که هوش مصنوعی بد است، بلکه چون ما را به راه‌های تکراری و ساده عادت می‌دهد.

در این دنیای جدید چه باید کرد؟
خلاقیت واقعی و نوآوری به تجربه‌های دنیای واقعی و فکرهای ناگهانی نیاز دارد که هوش مصنوعی آن‌ها را ندارد. هوش مصنوعی فقط می‌تواند گذشته را کپی و ترکیب کند، نه اینکه آینده را بسازد.
چالش اصلی ما فرهنگی است، نه فقط تکنولوژیک. باید یاد بگیریم چطور از خلاقیت و تفکر اصیل انسانی در میان این همه محتوای مصنوعی محافظت کنیم.
همان‌طور که اختراع ماشین‌ها باعث به وجود آمدن شغل‌های جدید شد، هوش مصنوعی هم می‌تواند به ما کمک کند تا کارهای فکری جدیدی انجام دهیم. این وظیفه همه ماست که این تغییر بزرگ را به درستی مدیریت کنیم. آیا هوش مصنوعی باعث پیشرفت فکر ما می‌شود یا ما را به خودش وابسته می‌کند؟ هنوز جواب قطعی این سؤال را نمی‌دانیم.