کاوشگر نیوهورایزنز ناسا اولین آزمایش ناوبری میان‌ستاره‌ای تاریخ را انجام داد

زومیت/اخترشناسان با مشاهده جابه‌جایی ستارگان در عکس‌های نیوهورایزنز، موقعیت آن را در کهکشان محاسبه کرده‌اند؛ تکنیکی که برای سفرهای میان ستاره‌ای مفید است.

درحالی که فضاپیمای «نیوهوریزانز» ناسا با سرعت به بیرون از منظومه شمسی ما می‌تازد، آن‌قدر از زمین فاصله گرفته که جایگاه ستارگان در کهکشان راه شیری از دید آن، به‌طور محسوسی متفاوت از آن چیزی است که ما از زمین می‌بینیم. اخترشناسان اکنون از این تفاوت زاویه دید استفاده کرده‌اند تا موقعیت این فضاپیما را در کهکشان مشخص کنند؛ این نخستین نمونه از ناوبری میان‌ستاره‌ای در تاریخ محسوب می‌شود.

---

بازار

---

«نیوهورایزنز» که در سال ۲۰۰۶ برای بررسی پلوتو به فضا پرتاب شد، در سال ۲۰۱۵ به این هدف دست یافت.

این کاوشگر از آن زمان بسیار فراتر رفت و اکنون درحال عبور از «کمربند کویپر» است؛ ناحیه‌ای وسیع و مملو از اجرام کوچک در فاصله میلیاردها کیلومتری از خورشید. فضاپیما اکنون با سرعت ده‌ها هزار کیلومتر بر ساعت در حرکت است.از روی زمین، وقتی به آسمان شب نگاه می‌کنیم، ستاره‌ها آن‌قدر دورند که حتی با تغییر مکان، جایگاهشان تقریباً ثابت به نظر می‌رسد؛ مگر اینکه تلسکوپی قدرتمند داشته باشیم.

اما از دید «نیوهورایزنز»، به دلیل اثر اختلاف منظر (پارالاکس)، جایگاه ستارگان دچار تغییر قابل‌توجهی شده است. این موضوع در سال ۲۰۲۰ تأیید شد؛ زمانی که فضاپیما تصاویری از دو ستاره‌ی نزدیک، «پروکسیما قنطورس» و «وُلف ۳۵۹»، به زمین فرستاد.اکنون، «تاد لاور» از آزمایشگاه تحقیقات نجومی فدرال آمریکا (NOIRLab) در آریزونا و همکارانش با بهره‌گیری از همین اثر، توانسته‌اند موقعیت فضاپیما را تعیین کنند.

آن‌ها این کار را با مقایسه تصاویر گرفته‌شده توسط نیوهورایزنز از پروکسیما قنطورس و وُلف ۳۵۹ با داده‌های «تلسکوپ فضایی گایا» انجام دادند که دقیق‌ترین نقشه‌ی ستارگان راه شیری را تهیه کرده است.لاور می‌گوید: «ما نقشه‌ای سه‌بعدی و به‌اندازه‌ی کافی دقیق از کهکشان اطرافمان داریم که بتوانید بفهمید کجای آن هستید. این دقت، آن هم فقط با دوربین خودتان [روی یک فضاپیما]، شگفت‌انگیز است.»برای محاسبه موقعیت فضاپیما، لاور و تیمش به موقعیت ستارگان از دید دوربین سوارشده روی نیوهورایزنز نگاه کردند. آن‌ها با رسم خط دید از هر ستاره به سمت فضاپیما، نقطه‌ای را یافتند که این دو خط بیشترین نزدیکی را به هم دارند. سپس با استفاده از موقعیت دقیق این دو ستاره که در نقشه ستاره‌ای گایا ثبت شده، مشخص کردند این نقطه نسبت به منظومه شمسی دقیقاً کجا قرار دارد.تقریباً همه‌ی فضاپیماها برای تعیین موقعیت خود با دقتی در حد ده‌ها متر، از «شبکه فضای دوردست» ناسا (DSN) استفاده می‌کنند؛ مجموعه‌ای از فرستنده‌های رادیویی روی زمین که به‌طور منظم سیگنال‌هایی به فضا می‌فرستند.

روش اختلاف منظر در مقایسه با این شبکه دقت بسیار کمتری داشت و توانست موقعیت نیوهورایزنز را تنها درون کره‌ای با شعاع ۶۰ میلیون کیلومتر تعیین کند؛ یعنی تقریباً نصف فاصله زمین تا خورشید.

لاور می‌گوید: «ما قرار نیست شبکه فضای دوردست را کنار بگذاریم، این فقط یک آزمایش نمایشی است.» با این حال، او می‌گوید که با دوربین و تجهیزات بهتر، می‌توان دقت این روش را تا ۱۰۰ برابر افزایش داد.به گفته‌ی «ماسیمیلیانو واسیله» از دانشگاه استرکلاید بریتانیا، استفاده از تکنیک جدید برای ناوبری میان‌ستاره‌ای می‌تواند نسبت به DSN مزایایی داشته باشد؛ زیرا با دورشدن بیشتر فضاپیما از زمین، می‌تواند موقعیت دقیق‌تری ارائه دهد و همچنین این امکان را می‌دهد که فضاپیما بدون نیاز به انتظار برای سیگنال رادیویی از منظومه شمسی، به‌صورت مستقل عمل کند.

واسیله می‌گوید: «اگر بخواهید به یک ستاره واقعی سفر کنید، داریم از فاصله‌هایی در حد سال نوری صحبت می‌کنیم. در این صورت سیگنال شما از شبکه فضای دوردست باید تمام آن مسیر را طی کند و برگردد، و چون با سرعت نور حرکت می‌کند، این رفت و برگشت ممکن است سال‌ها طول بکشد.»بااین‌حال، واسیله اشاره می‌کند که درحال حاضر هیچ مأموریتی برای سفر به اعماق فضای میان‌ستاره‌ای در دست اجرا نیست، بنابراین کاربرد این تکنیک تا زمانی که چنین مأموریتی شکل نگیرد، محدود باقی می‌ماند.

🔹"آخرین خبر" در روبیکا
🔹"آخرین خبر" در ایتا
🔹"آخرین خبر" در بله