
ناسا با انتشار تصاویر مورد انتظار از دنبالهدار اطلس، به شایعات پایان داد

زومیت/ با بازگشایی دولت آمریکا، ناسا سرانجام تصاویر گرفتهشده توسط ناوگان فضاپیماهای خود از دنبالهدار خبرساز اطلس را منتشر کرد.
عکسهای یکماهه از یک دنبالهدار در حالت عادی برای اغلب مردم اهمیت چندانی ندارند و به تئوریهای توطئه دربارهی تهاجم قریبالوقوع بیگانگان دامن نمیزنند. اما این دنبالهدار جسمی معمولی نیست. 3I/ATLAS از ماورای منظومه شمسی آمده و اکنون در مسیر بازگشت به نواحی خالی میانستارهای کهکشان راه شیری است. تعطیلی ۴۳ روزهی اخیر دولت فدرال آمریکا نیز به ماجرای این دنبالهدار خبرساز، رنگوبوی توطئهآمیز و مرموز افزوده است.
اوایل اکتبر، وقتی 3I/ATLAS از کنار مریخ عبور کرد، فضاپیماهای نزدیک این سیاره، از جمله ناوگان کاوشگران ناسا دوربینهایشان را به سوی آن نشانه رفتند. اما در طول تعطیلی دولت آمریکا، نهتنها تصاویر ثبتشده توسط فضاپیماهای ناسا منتشر نشدند، بلکه مسئولان ناسا حتی وجود این عکسها را هم تأیید نکردند.
ناسا سرانجام روز چهارشنبه تصاویر مورد انتظار از دنبالهدار اطلس را منتشر کرد. آمیت کشاتریا، نایبرئیس ناسا در کنفرانسی خبری که چهارشنبه ساعت ۲۳:۳۰ به وقت ایران برگزار شد، گفت: «میخواهم از همین ابتدا به شایعات پاسخ بدهم. این جسم یک دنبالهدار است و ظاهر و رفتارش دقیقاً به دنبالهدارها شباهت دارد.»
کشاتریا و دیگر مسئولان ناسا مجموعهای از تصاویر ثبتشده توسط ناوگان فضاپیماها، از جمله مدارگرد شناسایی مریخ، کاوشگر لوسی که در مسیر گذر از کنار سیارکهای بهدامافتاده در مدار مشتری است و رصدخانه خورشیدی و هلیوسفری را ارائه کردند.
«ترکیب نماهای مختلف از فضاپیماها و تلسکوپهای زمینی میتواند به دانشمندان کمک کند تصویری سهبعدی از اطلس بسازند»
تام استتلر، دانشمند ارشد ناسا در زمینهی اجرام کوچک منظومهی شمسی، در توصیف عکسبرداری فضاپیماها از اطلس گفت: «این موقعیت کمی شبیه وقتی است که فضاپیماهایمان در مسابقهی بیسبال از نقاط مختلف استادیوم در حال تماشای بازی باشند. هرکسی یک دوربین دارد و تلاش میکند از توپ عکس بگیرد؛ اما هیچکس دید کامل ندارد و دوربین هر شخص نیز متفاوت است.»
تصویر گرفتهشده توسط لوسی، نمایی پشت به نور خورشید از دنبالهدار نشان میدهد. استتلر گفت: «ما نمیتوانستیم این منظره را از روی زمین چنین ببینیم.» او افزود ترکیب نماهای مختلف از فضاپیماها و تلسکوپهای زمینی میتواند به دانشمندان کمک کند تصویری سهبعدی از دنبالهدار بسازند.

ترکیبی از تصاویر گرفتهشده بهوسیله فضاپیمای استریو در ماه سپتامبر از اطلس

تصویر مدارگرد مریخی ماون از اطلس در ۹ اکتبر.

دنبالهدار اطلس از نگاه فضاپیمای سوهو در ۱۵ و ۱۶ اکتبر

دنبالهدار اطلس از نگاه فضاپیمای لوسی در ۱۶ سپتامبر
اندازهگیریها نشان میدهند که دنبالهدار اطلس از برخی جهات نسبت به دنبالهدارهای تشکیلشده در منظومه شمسی غیرمعمول است؛ اما هیچکدام از این تفاوتها نشانهای از ساخت بهدست تمدنی بیگانه نیست. نیکولا فاکس، مدیر واحد مأموریتهای علمی ناسا گفت: «ما هیچ نشانهای از فناوری بیگانه ندیدهایم.»
استتلر گفت 3I/ATLAS در چند ویژگی کلیدی با دنبالهدارهای معمولی فرق دارد؛ از جمله نسبت دیاکسید کربن به آب و نسبت نیکل به آهن. همچنین نور بازتابشده از غبار دنبالهدار «غیرعادی» است و نشان میدهد توزیع اندازهی ذرات غبار با الگوهای معمول تفاوت دارد. اما او افزود این تفاوتها مثل تفاوت طعم قهوهی کونای هاوایی با قهوهای از منطقهای دیگر است: «متفاوت است، اما همچنان قهوه است.»
دوربین پروضوح مدارگرد مریخ تصویری نسبتاً نزدیک، از فاصلهی تقریباً ۳۰ میلیون کیلومتری ثبت کرده؛ درحالیکه این دوربین برای عکسبرداری از سطح روشن مریخ طراحی شده است. تصویر حاصل، یک مرکز روشن و یک ابر گاز و غبار بهنام کُما را نشان میدهد.
آلفرد مکاِوِن، استاد زمینشناسی سیارهای دانشگاه آریزونا با اشاره به عکس مدارگرد مریخ گفت: «این تصویر تار است. فضاپیما برای پایدارماندن در بازهی ۱۰ میلیثانیه طراحی شده، اما این شبیه نوردهی سهثانیهای است.» به همین دلیل، احتمالاً این تصویر به تعیین اندازهی دقیق هستهی دنبالهدار کمکی نخواهد کرد. در ماه ژوئیه، دانشمندان با استفاده از تلسکوپ هابل، قطر دنبالهدار را حداکثر ۵٫۶ کیلومتر و شاید حتی فقط ۴۲۷ متر تخمین زده بودند.
مکاون گفت: «چیز خاص و واضحی در تصویر جدید دیده نمیشود.» او افزود: «قطعاً شبیه دنبالهدار است. بله، مهآلود است و کُما دارد. شبیه فضاپیما نیست.»
اطلس نخستینبار در ژوئیه توسط تلسکوپهای زمینی دیده شد. ماه گذشته، نزدیکترین فاصلهاش با خورشید را ثبت کرد و از درون مدار مریخ گذشت. سرعت زیاد (بیش از ۲۴۰هزار کیلومتر بر ساعت) نشان میدهد از فضای میانستارهای آمده و اکنون در حال خروج از منظومه شمسی است.
اوی لوب، اخترفیزیکدان دانشگاه هاروارد، توجهات زیادی را به اطلس جلب کرده؛ زیرا بارها اعلام کرده که این دنبالهدار بهدلیل داشتن برخی ویژگیهای عجیب، ممکن است منشأ بیگانه داشته باشد.
دکتر کشاتریا گفت این توجه از سوی مردم فوقالعاده بوده است. او افزود: «این موضوع ذهن مردم را برای فکرکردن در مورد اینکه جهان چقدر میتواند جادویی باشد، گسترش داد.»
اطلس بهدلیل قرارگیری در آنسوی خورشید، برای چند ماه از دید تلسکوپهای زمینی پنهان بود. کارن میچ، ستارهشناس دانشگاه هاوایی نوشت: «بهدستآوردن داده در زمانی که هیچ تلسکوپی از روی زمین نمیتواند آن را ببیند بسیار ارزشمند است. این اطلاعات شامل اندازهگیری روشنایی و میزان گاز خروجی از دنبالهدار میشود.»
میچ به اندازهگیریهای انتشار هیدروژن توسط مدارگرد مریخی ماون اشاره کرد؛ هیدروژن زمانی تولید میشود که نور خورشید مولکولهای آب را بشکند. شدت این تابشها «در نهایت به ما خواهد گفت چه مقدار آب از دنبالهدار خارج میشده است.»
مشاهدات بیشتر در راه است. دنبالهدار ۱۹ دسامبر به نزدیکترین فاصلهاش از زمین (حدود ۲۷۰ میلیون کیلومتر) میرسد. بهار آینده نیز از کنار مشتری میگذرد و فضاپیمای جونو میتواند از آن تصویربرداری کند.









