چرا پزشکیان نهضت توسعه عدالت در فضای آموزشی را کلید زد؟

ایرنا/ تهران- ایرنا- نظام آموزش‌وپرورش با وجود پیشرفت‌های بسیار در ابعاد کمی و کیفی، از نظر فضا و کیفیت آموزشی همچنان با چالش‌ها و مشکلاتی روبه‌روست؛ مشکلات و چالش‌هایی که همواره دغدغه همه دولتمردان بوده است، از کاهش دانش‌آموزان و کمبود معلم گرفته تا کمبود فضای آموزشی در مناطق محروم و کم‌برخوردار.

کاهش موالید، ترک تحصیل بویژه در مناطق محروم و کم‌برخوردار به دلیل فقر اقتصادی، کمبود زیرساخت‌های آموزشی و عدم دسترسی به مدرسه و معلم، همه دست به دست هم داد تا با کاهش تعداد دانش‌آموزان مواجه شویم؛ کاهشی که حساسیت صاحب‌نظران و کارشناسان مسائل آموزشی را برانگخیت تا اینکه تبدیل به دغدغه‌ای برای دولت‌ها شد. گرچه کاهش تعداد دانش‌آموزان مشکلی جدی و البته بسیار مهم تلقی می‌شود اما در کنار آن کمبود معلمان به دلیل مشکلات معیشتی که ناشی از حقوق‌های پایین و عدم اجرای رتبه‌بندی معلمان بود، مزید بر علت شد.

---

بازار

---

دلایل کاهش تعداد دانش‌آموزان

احساس شکاف طبقاتی در سیستم آموزش‌وپرورش از دیگر درد و رنج‌های مردم و فریادهای بی‌امان صاحب‌نظران این بخش است. افزایش مدارس غیرانتفاعی و ایجاد فاصله بیشتر بین دانش‌آموزان مناطق محروم و کلان شهرها. در چنین شرایطی کودکان مناطق محروم از هر جهت محروم‌تر می‌شوند و نبود فضای آموزشی یا دسترسی سخت به این مراکز و در کنار آن فقر اقتصادی، کودکان این مناظق را مجبور به ترک تحصیل می‌کند و این چنین است که آمار تعداد دانش‌آموزان در حال تحصیل کاهش می‌یابد.

گاه یک دانش‌آموز از یک منطقه محروم مجبور است ساعت‌ها با پای پیاده از چند روستا عبور کند تا خود را به مدرسه‌ای برساند که کیلومترها از خانه‌اش فاصله دارد؛ ساعت‌ها پیاده‌روی او را خسته می‌کند؛ او فقط کودک یک خانه نیست بلکه دست راست و چپ والدینش در کار خانه، کشاورزی و دامدار است و این گونه می‌شود که درس را به لقایش می‌بخشد.

و اما دولت وفاق ملی با آگاهی از همه این کمبود و کاستی، گام به میدان گذاشت و با رویکرد عدالت محوری؛ «نهضت توسعه عدالت در فضاها و تجهیزات آموزشی» را در اولویت برنامه‌های خود قرار داد و پزشکیان پیشتاز این جریان بزرگ شد. بی‌تردید این حرکت ارزشمند با همت والای جامعه مدرسه‌سازی کشور می‌تواند الگو و سرمشق عدالت برای سایر عرصه‌ها باشد.

گزیده‌ای از سخنان پزشکیان در مورد عدالت آموزشی

عدالت آموزشی و حذف نابرابری‌ها همواره از شعارهای مسئولان و دولتمردان بوده است به همین دلیل در جریان تبلیغات انتخاباتی چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری نیز یکی از مباحث مورد تاکید کاندیدهای ریاست جمهوری، همین مساله بود. اما پزشکیان به عدالت آموزشی به‌گونه‌ای دیگر پرداخت و عدالت آموزشی را به عنوان یکی از محورهای کلیدی برنامه‌های دولت برای پرورش نسلی خالق، متعهد و توانمند برای حل چالش‌های ملی در قالب «نهضت توسعه عدالت در فضای آموزشی» کلید زد.

پزشکیان به عدالت آموزشی به‌گونه‌ای دیگر پرداخت و عدالت آموزشی به عنوان یکی از محورهای کلیدی برنامه‌های دولت برای پرورش نسلی خالق، متعهد و توانمند برای حل چالش‌های ملی در قالب «نهضت توسعه عدالت در فضای آموزشی» کلید خورد«پزشکیان» عدالت را به عنوان محور اصلی برنامه‌های خود معرفی کرد و شعار «برای ایران با ایرانیان براساس حق و عدالت» را سرلوحه کار خود قرار داد؛ در این راستا سخن از عدالت آموزشی به میان آورد و آن را فراتر از دسترسی صرف به امکانات مادی دانست.

پس از پیروزی در انتخابات نیز این مهم را به یکی از اولویت‌های آشکار خود تبدیل کرد. عدالت آموزشی در اندیشه پزشکیان، هم یک حق بنیادین و هم یک استراتژی برای توسعه پایدار و انسجام ملی است که با پرورش نیروی انسانی توانمند، آینده‌ای روشن‌تر برای ایران رقم می‌زند و گفتمان او به طور خاص بر دانش‌آموزان مناطق محروم، اقوام و گروه‌های حاشیه‌ای متمرکز است.

حوزه آموزش‌وپرورش و تحقق عدالت آموزشی چنان برای دولت اهمیت دارد که پزشکیان در ۲۱ جسله دو یا سه ساعته شورای آموزش‌وپرورش حضور یافته و در مواردی بدون حضور وزیر آموزش‌وپرورش جلسه را برگزار کرد.
وی در سخنرانی آیین بازگشایی مدارس و در نشست‌های نهضت توسعه عدالت در فضای آموزشی در خراسان شمالی، خوزستان، بوشهر و سیستان‌وبلوچستان با اشاره به تجربه موفق در ساخت خانه‌های بهداشت، بر ضرورت رفع کمبود فضاهای آموزشی در مناطق محروم تأکید کرد و وعده داد این مشکل در مدت یک‌سال با مشارکت مردمی و بهره‌گیری از همه امکانات اجرایی برطرف شود.

وی همچنین در جلسه شورای آموزش‌وپرورش به موضوع عدالت آموزشی پرداخت؛ اینکه آموزش و سلامت قابل‌واگذاری به بازار نیست و حق انسان‌هاست و ما به‌ عنوان مسلمان باید به بچه‌هایمان و خانواده‌ها، منصفانه آموزش بدهیم، امکانات برابر بدهیم و تلاش کنیم اینها را درست تربیت کنیم.

پزشکیان در آیین تکریم و معارفه وزیران سابق و کنونی آموزش‌وپرورش با صدایی رسا و بلند به نابرابری‌ها در امکانات آموزشی اشاره کرد؛ اینکه آیا بچه‌هایی که در سیستان‌وبلوچستان درس می‌خوانند با بچه‌هایی که در تهران هستند و مدرسه‌ دولتی‌اند با دانش‌آموزانی که در کلاس‌های ۷۰، ۸۰ و ۱۰۰ نفره‌اند، یکسان آموزش می‌بینند؟ این ساختار نظام عدالت اسلامی است که ما درست کرده‌ایم؟ وی تاکید کرد که باید این بی‌عدالتی‌ها براساس عدالت اصلاح شود.

تاکید رئیس‌جمهوری بر اجرای عدالت آموزشی

_ براساس تجربه‌ای که در گذشته در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و استفاده از مشارکت‌های مردمی برای ساخت خانه‌های بهداشت داریم، مصمم هستیم همه فضاهای آموزشی مورد نیاز مدارس در نقاط مختلف کشور را نیز در مدت یکسال با همراهی و یاری مردم و با نگاه بسیجی بسازیم.
_ اگر به مردم اعتماد کنیم و مردم هم به ما اعتماد داشته باشند حتماً کمک خواهند کرد.
_ برای ما زمان‌بندی قطعی در اجرای این طرح بسیار اهمیت دارد و لازم است آن را به شکل عملیاتی پیگیری و دنبال کنید؛ در این راستا حتما وظایفی به استانداران در قالب یک بسته جامع محول خواهد شد و بنده نیز حاضرم شخصا در ساخت مدارس روستایی مشارکت کنم.
_ بنای دولت چهاردهم تقویت مدارس دولتی است و در این زمینه برای ساخت کل مدارس مناطق محروم و با مشارکت مردم و دیگر نهادها هدف‌گذاری و برنامه‌ریزی می‌شود.

دولت وفاق ملی به رهبری پزشکیان با شعار «برای ایران با ایرانیان براساس حق و عدالت» تعهد خود را به رفع نابرابری‌ها و ایجاد فرصت‌های برابر برای همه ایرانیان به‌ویژه در حوزه آموزش به عنوان یکی از ارکان توسعه پایدار در عمل به اثبات رسانده و در این زمینه اقداماتی در حوزه‌های مختلف آموزشی از نوسازی، توسعه و تجیهز مدارس کشور گرفته تا مباحث کیفی را به مرحله اجرا رسانده است.

اجرای نهضت توسعه عدالت در فضا و تجهیزات آموزشی‌وپرورشی

سازمان نوسازی، توسعه و تجیهز مدارس کشور یکی از سازمان‌های مهم و وابسته به وزارت آموزش‌وپرورش است که در زمینه توسعه مدارس در کشور و همچنین نوسازی و تجهیز آنها فعالیت می‌کند. در راستای اجرای نهضت توسعه عدالت در فضای آموزشی، این سازمان اقداماتی در طول آغاز فعالیت دولت چهاردهم انجام داده زیرا این دولت بر این باور است که باید فضایی ایجاد شود تا کیفیت آموزش در بستر آن جریان یابد

براین اساس، ساخت مدارس و تجهیز آنها از اولویت‌هاست به همین منظور مسائل استانی و بُرش‌های شهرستانی و منطقه‌ای با مکان‌یابی (GIS) به صورت دقیق توسط سازمان نوسازی مدارس کشور تهیه و در اختیار استانداران قرار گرفت تا ضمن اولویت‌بندی مبتنی بر ظرفیت‌ها اقدام لازم انجام شود.

همچنین برای هدایت و راهبری نهضت توسعه عدالت در فضاهای آموزشی و پرورشی و مسئولیت‌پذیری اجرای پروژه‌ها و تقسیم و تسهیل‌گری با مشارکت مردم، ساختار چند سطحی در سطوح استان، شهرستان، شهر و بخش تشکیل شد.

با هدف اجرای برنامه‌های نهضت توسعه عدالت در فضاهای آموزشی‌وپرورشی، کمیته‌های مشارکت و مردمی‌سازی و کمیته فنی، نظارت، اطلاع‌رسانی و تبیین شکل گرفت تا اقدامات و پروژه‌ها به شکل اصولی و کاربردی پیش رود. در این طرح ضمن استفاده از ظرفیت‌های دولتی، رکن اصلی این نهضت عظیم ملی، مردم خیراندیش ایران اسلامی تعریف شد زیرا امروز نیاز به مردم بیش از پیش احساس می‌شود و باید همه مدیران و متولیان امر مدرسه‌سازی را به مردم واگذار کرد و خود، نقش تسهیل‌گر و تنظیم‌گر را برعهده داشت.
در این راستا تیم مشارکت مردمی دارای سه رکن اساسی حامیان (بنیاد مستضعفان، ستاد فرمان اجرایی حضرت امام(ره) _ اتاق‌های بازرگانی _ سازمان بسیج سازندگی _ بانک‌ها _ نهادهای عمومی غیردولتی _ شهرداری‌ها _ صندوق ذخیره فرهنگیان _ مسئولیت اجتماعی صاحبان صنایع، کارخانجات و شرکت‌های خصوصی _ شرکت‌های نفتی) حلقه‌های میانی (مجامع خیرین مدرسه‌ساز- پایگاه‌های مقاومت بسیج _ قرارگاه جهادی آموزش‌وپرورش _ شورای شهر و شورای محلات _ هیئت امنای مساجد _ ستادهای نماز جمعه _ هیات‌های مذهبی) و مسئول پروژه و تیم مردمی (خیّرین بسیجیان _ معلمان _ گروه‌های جهادی _ کسبه‌وتجار _ دانشجویان _ طلاب و همه افراد افراد علاقمندی که می‌توانند در این نهضت مشارکت داشته باشند) شکل گرفت.

تهیه و ابلاغ الگوی عمل نهضت منطقه توسعه عدالت در فضای آموزشی به استانداران و مدیران کل آموزش‌وپرورش و نوسازی استان‌ها برای شکل‌دهی به تیم‌های روابط بین محلی استانی شهرستان و مردمی، برنامه‌ریزی و اجرایی‌سازی پویش «صد آفرین» با همکاری و هماهنگی معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم ریاست جمهوری، راه‌اندازی پویش سراسری دانش‌آموزی محور با همکلاسی، آغاز دوره‌های آموزشی ویژه مسئولان مردمی پروژه‌ها، راه‌اندازی سامانه مشارکت همگانی «بساز مدرسه» برای ایجاد امکان مشارکت همه مردم با هر میزان مالی، تشکیل یک هزار و ۷۵۰ تیم مردمی پروژه‌ها، ساماندهی مدارس کانکسی با هدف‌گذاری بهره‌برداری از یک هزار و ۱۱ مدرسه به استعداد یک هزار و ۸۰۰ کلاس در سال تحصیلی ۱۴۰۵ _ ۱۴۰۴ و ساماندهی مدارس سنگی با هدف‌گذاری بهره‌برداری از ۹۵۹ مدرسه به استعداد سه هزار و ۸۶۰ کلاس درس در سال تحصیلی ۱۴۰۵_ ۱۴۰۴ از جمله اقدامات لازم در این حوزه بوده است.

البته باید به این نکته نیز اشاره کرد که شوراهای تخصصی منطقه‌ای نهضت مدرسه‌سازی ایران نیز در حاشیه بازدید از مدرسه خیری کرمانشاه احیا شد. از آن جهت فعالیت این شورا اهمیت دارد که می‌تواند عامل تقویت و کیفیت بخشی فضاهای در حال ساخت شود؛ موضوع‌های مهمی همچون معماری، هویت، عناصر فنی صنعتی محور، مدیریت زمان و هزینه، توجه به اقلیم و ده‌ها مطالب متنوع از این دست را مورد بررسی قرار دهد.

«باید از همین امروز، برای نسل آینده برنامه داشته باشیم، سرمایه‌گذاری در آموزش، هزینه نیست، بلکه تضمین آینده کشور است؛ هیچ کشوری بدون یک نظام آموزشی قوی و عادلانه، به پیشرفت پایدار نرسیده است.» این جمله پزشکیان، درک واقعیت وجودی وزارت آموزش‌وپرورش و در نهایت وزارت علوم است که اگر همگان به آن برسند، کشوری آباد خواهیم داشت.