بیشترین ضعف مناسب‌سازی در آسانسورهاست/صدور پایان کار در گروی اجرای الزامات مناسب‌سازی

ایرنا/ تهران- ایرنا- رئیس دبیرخانه ستاد هماهنگی و پیگیری مناسب‌سازی کشور با بیان اینکه میانگین مناسب‌سازی در دستگاه‌های دولتی کشور حدود ۵۶ درصد است، گفت: بیشترین ضعف در بخش آسانسورها و سرویس‌های بهداشتی دیده می‌شود که نیازمند رسیدگی فوری است.

به گزارش روز چهارشنبه ایرنا از سازمان بهزیستی کشور، غلامرضا رضایی‌فر در سی و چهارمین ستاد هماهنگی و پیگیری مناسب‌سازی کشور افزود: از سال ۱۳۹۶ موضوع مناسب‌سازی در جشنواره شهید رجایی مطرح و به صورت عملیاتی اجرا شد، در واقع، واحدهای اجرایی ساختمان‌های دولتی تحت ارزیابی قرار می‌گیرند و امسال تحلیلی انجام دادیم از اقداماتی که در سال ۱۴۰۳ در حوزه مناسب سازی صورت گرفته است.

---

بازار

---

وی ادامه داد: برای تهیه این تحلیل، بازدیدها در دو سطح ملی و استانی انجام شد، در سطح استانی نزدیک به ۲۴ هزار ساختمان مورد بازدید و ارزیابی قرار گرفت، همچنین حدود ۷۰ دستگاه اجرایی در ۳۱ استان و ۴۵۰ شهر تحت بررسی بودند، در سطح ملی نیز ۱۲۵ دستگاه مورد ارزیابی قرار گرفت که مجموعا ۳۴۵ ساختمان بازدید شده‌اند.

رضایی‌فر افزود: حدود ۴۸۰ نفر از نیروهای کارشناسی سازمان بهزیستی در این طرح همکاری داشتند و ارزیابی بر اساس ۴ شاخص اصلی شامل ورودی ساختمان، فضای بهداشتی، سطح شیبدار و آسانسور انجام می‌شود. ابتدا دستگاه‌ها خوداظهاری می‌کنند و پس از ارسال گزارش، بازدید میدانی صورت می‌گیرد و امتیاز ثبت می‌شود، در مواردی که اعتراض وجود داشته باشد، بررسی و بازدید مجدد انجام می‌شود و ثبت نهایی در سامانه صورت می‌گیرد، این فرآیند از بهمن سال گذشته تا تیر ماه امسال ادامه داشته است.

رییس دبیرخانه ستاد هماهنگی و پیگیری مناسب‌سازی کشور ادامه داد: در سال ۱۴۰۰ میانگین ارزیابی ۵۲ درصد بود که اکنون به ۵۶ درصد رسیده است، این یعنی طی چهار سال تلاش، جلسات و تخصیص بودجه تنها ۴ درصد افزایش در میانگین مناسب‌سازی داشته‌ایم یعنی متوسط رشد سالانه حدود یک درصد است، این نشان می‌دهد دستگاه‌های اجرایی هنوز به صورت جدی به موضوع مناسب‌سازی توجه لازم را ندارند.

نظام مهندسی ظرفیتی برای نظارت بر مناسب‌سازی

وحید قربانی مدیرکل دفتر فنی و برنامه‌ریزی عمرانی وزارت کشور نیز در این جلسه گفت: در مقام مقایسه نمی‌توان شهرداری‌ها را با یکدیگر سنجید بلکه هر شهرداری باید بر اساس شرایط و استانداردهای خاص خود ارزیابی شود، به عنوان نمونه در هر شهر، شهرداری با مسائل متفاوتی در حوزه مناسب‌سازی روبه‌رو است که باید با توجه به واقعیت‌های همان شهر برای حل آن‌ها اقدام کند.

وی افزود: اعمال سیاست‌های مناسب‌سازی در فضاهای اداری تنها در مواردی امکان‌پذیر است که توسعه فضا یا ساخت‌وساز جدید در دستور کار باشد چراکه در همان زمان باید الزامات مناسب‌سازی رعایت شود، بسیاری از ساختمان‌های اداری موجود در گروه ساختمان‌های ناایمن و ناپایدار قرار دارند و عملا امکان ایجاد تغییراتی همچون نصب آسانسور در ورودی‌ها یا سرویس‌های بهداشتی آن‌ها وجود ندارد بنابراین لازم است در آمارها این دسته از ساختمان‌ها را از سایر موارد جدا کنیم؛ یعنی بناهایی که ذاتا امکان مناسب‌سازی ندارند نباید در اهداف ما گنجانده شوند بلکه تمرکز باید بر ساختمان‌هایی باشد که قابلیت اصلاح دارند.

مدیرکل دفتر فنی و برنامه‌ریزی عمرانی وزارت کشور تصریح کرد: خوشبختانه در ساختمان‌های نوساز، سازمان نظام مهندسی و شهرداری‌ها نظارت مناسبی اعمال می‌کنند و آیین‌نامه‌های مرتبط با الزامات مناسب‌سازی در فرآیند صدور پروانه‌های ساختمانی شهرها مورد توجه قرار گرفته است. همچنین ظرفیت سازمان نظام مهندسی این امکان را فراهم می‌کند که در قالب وظیفه سازمانی و حتی فعالیت‌های داوطلبانه به عنوان ناظر در فرآیند تحویل‌گیری پروژه‌ها ایفای نقش کند. به عنوان مثال، ممکن است پیمانکاران شهرداری تسلط کافی بر جزئیات مناسب‌سازی نداشته باشند اما مهندسان سازمان نظام مهندسی با آموزش‌های لازم می‌توانند بر نحوه اجرای مناسب‌سازی نظارت کنند.

وی افزود: کارشناسان این سازمان می‌توانند در پروژه‌های عمرانی، اداری و شهری، موضوع مناسب‌سازی را به‌طور تخصصی دنبال کنند، همچنین با توجه به محدودیت منابع، لازم است اولویت‌بندی در این حوزه صورت گیرد؛ به گونه‌ای که ابتدا دستگاه‌ها و اماکنی که بیشترین میزان مراجعه افراد دارای معلولیت را دارند در اولویت مناسب‌سازی قرار گیرند.

صدور پایان کار در گروی اجرای الزامات مناسب سازی

علی صفری معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری البرز نیز در این جلسه به موضوع اقدامات انجام شده در حوزه مناسب سازی در استانش پرداخت و گفت: شهرداری‌های استان البرز و به‌ویژه کرج، موضوع مناسب‌سازی را در دستور کار دارند و تاکنون هیچ پروژه‌ای در حوزه بهسازی و بهبود محیط شهری در استان اجرا نشده که مناسب‌سازی برای افراد دارای معلولیت در آن لحاظ نشده باشد، در طرح‌های پیاده‌روسازی نیز این موضوع مورد توجه قرار گرفته و بر اساس دستورالعمل‌های فنی اگر پروژه‌ای بدون درنظر گرفتن نیازهای معلولان اجرا شود، شورای فنی استان آن را تأیید نخواهد کرد.

صفری ادامه داد: ممکن است در برخی موارد استانداردهای لازم به‌طور کامل رعایت نشود یعنی نحوه اجرای مناسب‌سازی با اشکال مواجه باشد، در این موارد، سازمان بهزیستی باید نقش نظارتی فعال‌تری ایفا کند چراکه پیمانکاران شهرداری تخصص لازم در جزئیات مناسب‌سازی را ندارند، بنابراین، کارشناسان سازمان بهزیستی باید دستورالعمل‌های دقیق ارائه دهند و در حین اجرای پروژه‌ها بر حسن اجرای آن‌ها نظارت کنند، نه اینکه پس از اتمام کار اعلام شود که پروژه به درستی اجرا نشده است.

وی تصریح کرد: در شهرداری‌های استان هیچ پایان‌کاری صادر نمی‌شود مگر اینکه الزامات مناسب‌سازی از جمله احداث رمپ‌های ویژه معلولان رعایت شده باشد.

سید جواد حسینی رئیس سازمان بهزیستی درباره مباحث مطرح شده به ویژه موضوع نظارت سازمان بهزیستی بیان کرد: بحث نظارت به معنای مستقیم جزو مأموریت‌های اصلی سازمان بهزیستی نیست. این سازمان بیش از ۱۷۰ مأموریت دارد و نقش آن بیشتر در جایگاه دبیرخانه هماهنگی است؛ به این معنا که شهرداری‌ها و وزارت راه باید نیروهای خود را آموزش دهند تا بتوانند به خوبی کار را انجام دهند و ما موظفیم بر اجرا و یا اجرا نشدن این آموزش‌ها نظارت کنیم.

تامین سرویس رایگان برای دانش‌آموزان استثنایی باید در ستاد مناسب‌سازی تصویب شود

سالار قاسمی رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور نیز در این جلسه با تأکید بر اهمیت نگاه انسانی به موضوع مناسب‌سازی گفت: از دید ما، مناسب‌سازی فضاها ـ چه فضاهای شهری و چه فضاهای آموزشی ـ صرفاً یک الزام ستادی، اداری یا فیزیکی نیست بلکه یک اصل حقوقی و انسانی است که با تحقق آن بسیاری از مسائل حل خواهد شد.

وی افزود: در چارچوب نهضت مدرسه‌سازی که با هدف احداث نزدیک به ۱۰ هزار واحد آموزشی آغاز شده است می‌توان در ستاد مناسب سازی مصوب کرد که یک تیم فنی به سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس اعزام شود تا در فرآیند ساخت، موضوع مناسب‌سازی را به‌طور جدی دنبال کند و مدارس ساخته شده به لحاظ مناسب سازی می‌تواند الگویی برای سایر فضاها نیز باشد چراکه بزرگ‌ترین فرصت طلایی پیش روی ماست تا همزمان با اجرای این پروژه ملی و با نگاه رئیس‌جمهور، مناسب‌سازی فضاهای آموزشی را به‌طور کامل محقق کنیم.

قاسمی در ادامه به اهمیت موضوع حمل‌ونقل دانش‌آموزان استثنایی اشاره کرد و گفت: با توجه به آغاز سال تحصیلی جدید، تأمین سرویس رایگان برای دانش‌آموزان استثنایی باید در ستاد مناسب‌سازی تصویب و به‌عنوان یک الزام برای شهرداری‌ها مورد توجه قرار گیرد چراکه در قانون، این موضوع صرفا به‌صورت اختیاری ذکر شده و ضمانت اجرایی ندارد بنابراین ضروری است شهرداری‌ها در قالب مصوبات ستاد مناسب‌سازی به اجرای این وظیفه مکلف شوند.

مناسب سازی با نگاه محله‌محوری

مسعود نصرتی رئیس سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور نیز در این جلسه با تأکید بر لزوم بازنگری در مصوبات سال‌های گذشته گفت: طی سال‌های اخیر مصوبات متعددی در حوزه مناسب‌سازی داشته‌ایم و ضروری است بررسی کنیم که درصد تحقق این مصوبات در استان‌ها چقدر بوده است. همچنین دبیرخانه ستاد باید نظارت و کنترل جدی‌تری بر اجرای این مصوبات داشته باشد.

وی افزود: در بحث مناسب‌سازی نباید تنها نگاه شهری داشت، بلکه محیط‌های روستایی نیز باید مورد توجه قرار گیرند چراکه حدود ۲۴ درصد جمعیت کشور در روستاها زندگی می‌کنند و از منظر حقوق شهروندی، تفاوتی میان شهر و روستا وجود ندارد.

رئیس سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها با اشاره به ظرفیت «محلات» اظهار کرد: رئیس‌جمهور نیز بر موضوع محله‌محوری تأکید ویژه دارد و می‌توان از این ظرفیت در ستاد مناسب‌سازی استفاده کرد، متأسفانه در کشور ما طی سال‌های گذشته موضوع محله‌ها تا حدی فراموش شده بود در حالی که اگر محله به‌عنوان کوچک‌ترین واحد برنامه‌ریزی شهری مبنا قرار گیرد بسیاری از نقاط ضعف مناسب‌سازی را می‌توان در همین سطح برطرف کرد.

نصرتی ادامه داد: تجربه کشورهای اروپایی نشان داده است که با اجرای طرح «دسترسی ۱۵ دقیقه‌ای» در مقیاس محله، شهروندان می‌توانند در مدت کوتاهی به نیازهای اساسی خود از جمله مدرسه، درمانگاه، مسجد و سایر خدمات عمومی دسترسی پیدا کنند، این الگو هم‌اکنون در برخی نقاط کشور به‌صورت پایلوت در حال اجراست و نتایج مطلوبی داشته است.

وی تأکید کرد: اگر کاربری‌های هفتگانه مصوب شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در مقیاس محلی پیاده‌سازی شود، علاوه بر تسهیل دسترسی شهروندان، کنترل و نظارت نیز به مراتب ساده‌تر خواهد بود، در این صورت می‌توان اجرای برنامه‌ها را از طریق شهرداران مناطق و محلات به‌طور مستقیم پیگیری کرد.