نفتکش «زنگه‌زور» آذربایجان در تور تحریم‌های انگلیس

یکی از موضوعات اصلی مورد بحث در هفته گذشته، اعمال تحریم از سوی بریتانیا علیه نفتکش «زنگه‌زور» متعلق به آذربایجان بود. این کشتی در فهرست 100 نفتکشی قرار گرفته که به حمل نفت روسیه متهم شده‌اند.

دارایی‌های مدیران آذربایجانی شرکت نفتی مسدود شد

در میان تحریم‌شدگان، دارایی‌های مسدود شده مدیران آذربایجانی شرکت تجارت نفت «کورال انرژی گروپ» (Coral Energy Group) که با نام «گروه 2 ریورز» (2Rivers Group) نیز شناخته می‌شود، به چشم می‌خورد. در اسناد اشاره شده که «کورال انرژی گروپ» در بخش انرژی فعالیت می‌کند که برای دولت روسیه اهمیت استراتژیک دارد.

این دومین بسته تحریمی بریتانیا علیه «گروه 2 ریورز» است؛ اولین بسته در دسامبر 2024 ارائه شده بود. دولت بریتانیا با ذکر نام بازرگانان آذربایجانی نظیر احمد کریموف، طاهر قارایوف، آنار مددلی، طلعت صفروف و اعتبار ایوب، اعلام کرده که آنها "از دولت روسیه منتفع شده یا از آن حمایت کرده‌اند."

سکوت باکو در قبال تحریم نفتکش حامل نام مورد تاکید علی‌اف

اگرچه این تصمیم در تاریخ 9 مه (20 اردیبهشت 1404) اتخاذ شده، اما دولت آذربایجان هنوز موضع رسمی در این خصوص اعلام نکرده است.

این در حالی است که نفتکش «زنگه‌زور» متعلق به شرکت مشترک کشتیرانی دریای خزر آذربایجان (ASCO) و شرکت دولتی نفت آذربایجان (SOCAR) است. پیشتر در سال 2023، خبرگزاری «ریپورت» گزارش داده بود که با دستور الهام علی‌اف، نام «زنگه‌زور» بر این نفتکش متعلق به دو نهاد دولتی نهاده شده است.

اروپا دیگر چشم بر انتقال نفت روسیه از طریق آذربایجان نمی‌بندد

المان فتاح، مفسر سیاسی، معتقد است که تصور تاثیرات سنگین این تحریم صحیح نخواهد بود، زیرا این یک حقیقت شناخته شده بود که اروپا اگرچه تجارت مستقیم با روسیه را متوقف کرده، اما استفاده از نفت روسیه را به طور کامل کنار نگذاشته بود.

وی افزود: «تجارت مستقیم با روسیه متوقف شده بود، اما آنها نتوانسته بودند نیاز خود به نفت روسیه را به طور کامل برطرف کنند. به همین دلیل کشورهایی مانند آذربایجان را به عنوان ترانزیت انتخاب کرده و قراردادهای جداگانه‌ای امضا کردند. با امضای قراردادی که خرید انرژی بیش از پتانسیل آذربایجان را پیش‌بینی می‌کرد، نشان دادند که چشم‌پوشی خواهند کرد. آنها مشخص کرده بودند که 'ما نفت بیشتری می‌خواهیم و چشم خود را بر اینکه از کجا تهیه و تحویل داده می‌شود، خواهیم بست'.»

به گفته وی، اکنون به نظر می‌رسد که اروپا می‌تواند نیاز نفتی خود را از طریق ابزارهای جایگزین تامین کند و دیگر از چشم‌پوشی بر حمل نفت روسیه امتناع می‌ورزد.

المان فتاح معتقد است که باید به این مسئله از منظر سیاسی نگریست: «این نکته همچنین یک آزمون است که دوراهی اخلاقی اروپا در قبال آذربایجان را به کدام سو خواهد کشاند. نگاه من این است که به آرامی مسائل اصولی در حال برجسته شدن هستند و این تحریم نیز می‌تواند بخشی از آن تلقی شود. اصول مربوط به آذربایجان، هرچند آهسته، اما با آهنگی فزاینده ادامه دارد. تعمیق اقتدارگرایی در آذربایجان و همچنین سیاست خارجی الهام علی‌اف در این امر تاثیرگذار است.»

جزئیات فنی نفتکش «زنگه‌زور» تحت تحریم

دو کشتی متعلق به آذربایجان به نام «زنگه‌زور» وجود دارد. یکی از آنها در دریای خزر و دیگری در آب‌های بین‌المللی تردد می‌کند.

نفتکش تحریم شده، نفتکش «زنگه‌زور» از نوع "آفراماکس" است. رئوف ولی‌اف، رئیس شرکت کشتیرانی دریای خزر آذربایجان، در آگوست سال گذشته (مرداد 1403) از نزدیک با فرآیند تخلیه بار این نفتکش در پالایشگاه نفت استار (STAR) آشنا شده بود.

نماینده مجلس آذربایجان: برای موضع‌گیری رسمی زود است

اما موضع دولت آذربایجان در قبال این تصمیم که مشخصاً از سوی بریتانیا اتخاذ شده، چیست؟

زاهد عروج، نماینده مجلس ملی و عضو گروه کاری روابط بین پارلمانی آذربایجان و بریتانیا، می‌گوید که روابط خوبی هم از نظر سیاسی و هم اقتصادی میان دو کشور وجود دارد، اما با این وجود گاهی اوقات "اتفاقات نامطلوب" نیز رخ می‌دهد.

وی اظهار داشت: «در پارلمان بریتانیا و همچنین در محافل دولتی و رسانه‌ها، محیطی با دیدگاه‌های سیاسی متنوع و مختلف وجود دارد. به همین دلیل گاهی اوقات شاهد رفتارها، تصمیمات، اقدامات، بیانیه‌ها و مقالاتی در مورد آذربایجان هستیم که مطلوب ما نیست. اما ما همه اینها را به طور کلی به عنوان موضع دولت بریتانیا تلقی نمی‌کنیم. به همین دلیل، روابط به طور منظم در حال توسعه است و می‌توان نتایج دیگری از آن را نیز برشمرد.»

زاهد عروج معتقد است که برای اتخاذ موضع در پارلمان آذربایجان در مورد این تحریم نباید عجله کرد، زیرا مسئله هنوز به طور کامل روشن نشده است.

وی افزود: «تا زمانی که مسئله به طور کامل روشن نشده، تمام شرایط حقوقی آن مشخص نشده و حتی صحت خود خبر تایید نشده، انتظار اینکه دولت آذربایجان و اداره سیاست خارجی آن موضع رسمی اعلام کنند، نادرست است. دولت آذربایجان در مسائل مربوط به منافع ملی موضع خود را بیان می‌کند.»

گفتنی است،تحریم اعمال شده بر نفتکش «زنگه‌زور»، اگرچه یک حامل نفت خاص را هدف قرار داده، اما پیامدهای آن تنها به حوزه فعالیت آن محدود نمی‌شود. اینکه این اقدام چه تاثیرات مستقیمی بر اقتصاد و اعتبار تجاری کشور خواهد داشت، هنوز نامشخص است.