«جنگ قدرت» در واشنگتن

 رسانه انگلیسی در مطلبی با اشاره به جدل‌های لفظی اخیر میان «ایلان ماسک» کارآفرین آمریکایی و «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور این کشور، گزارش داد که نبرد قدرت بی‌سابقه‌ای میان این ۲ چهره در جریان است؛ نبردی که به‌سختی می‌توان برای آن در تاریخ نمونه مشابهی یافت.

به گزارش «میدل‌ایست‌آی»، شاید چند نمونه نزدیک وجود داشته باشد، مانند زمانی که «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان سعودی در سال ۲۰۱۷ شاهزادگان و تاجران ولخرج را در هتلی در ریاض بازداشت کرد و آن‌ها را وادار به تبعیت ساخت. یا زمانی که رئیس‌جمهور روسیه حدود ۲ دهه پیش، الیگارش‌هایی را که در دوره پساشوروی ثروتمند شده بودند، با خود همراه ساخت.

در ظاهر، اختلاف میان ترامپ و ماسک بر سر سیاست‌گذاری‌هاست. مدیرعامل تسلا و رئیس پیشین اداره بهره‌وری دولت آمریکا این هفته لایحه مالیاتی ترامپ را «افتضاحی چندش‌آور» توصیف کرد. ماسک نگرانی‌های اقتصاددانانی را بازتاب داد که بیم دارند این لایحه هزاران میلیارد دلار به بدهی آمریکا بیفزاید، آن‌هم در شرایطی که ارزش دلار کاهش یافته و تقاضا برای اوراق قرضه جدید آمریکا به‌شدت کاهش یافته است.

ترامپ که این لایحه را یک اقدام سرنوشت‌ساز توصیف کرده، روز پنج‌شنبه در دیدار با «فردریش مرتس» صدراعظم آلمان در دفتر بیضی‌شکل کاخ سفید گفت: «ترجیح می‌دهم ایلان از من انتقاد کند تا از این لایحه»، و افزود: «من و ایلان رابطه خوبی داشتیم، اما فکر نکنم دیگر این‌طور باشد.»

ساعاتی بعد اوضاع به شدت متشنج شد. ماسک در شبکه اجتماعی «ایکس» خواستار استیضاح ترامپ شد و گفت که «جی‌دی ونس»، معاون ترامپ، باید جایگزین او شود. خود ونس با حمایت و راهنمایی «پیتر تیل»، میلیاردر و کارآفرین حوزه فناوری، وارد عرصه سیاست شده است.

ماسک تهدید کرد که یک حزب سیاسی جدید تأسیس خواهد کرد و همکاری با ناسا برای اعزام فضانوردان را متوقف می‌کند. او ادعا کرد که ترامپ بدون حمایت او در انتخابات ریاست‌جمهوری شکست می‌خورد و همچنین به‌طور تلویحی ترامپ را به ارتباط با «جفری اپستین» قاچاقچی جنسی مرتبط دانست.

ترامپ نیز واکنش نشان داد و گفت انگیزه واقعی ماسک از حمله به لایحه، نه حس میهن‌پرستی، بلکه حذف مشوق‌های مالیاتی برای خودروهای برقی بود که به نفع تسلا عمل می‌کرد. او گفت: «ایلان داشت صبر ما را لبریز می‌کرد.»

ترامپ در پست دیگری نوشت: «ساده‌ترین راه برای صرفه‌جویی میلیاردها دلار در بودجه ما، قطع یارانه‌ها و قراردادهای دولتی ایلان است. همیشه تعجب می‌کردم که چرا بایدن این کار را نکرد!»

این تهدید به استفاده از قدرت ریاست‌جمهوری علیه امپراتوری تجاری ماسک – از جمله تسلا و اسپیس‌ایکس – موجب افت حدود ۱۴ درصدی ارزش سهام تسلا در روز پنج‌شنبه شد. طبق شاخص میلیاردرهای بلومبرگ، دارایی ماسک در آن روز ۳۴ میلیارد دلار کاهش یافت. با این حال، سهام تسلا روز جمعه حدود پنج درصد رشد کرد.

سیلیکون‌ولی در برابر ناسیونالیست‌های حامی ترامپ

به گزارش میدل‌ایست آی، درگیری میان ترامپ و ماسک تمام مشخصه‌های یک دعوای آمریکایی را دارد: نمایشی، پوپولیستی، و ساخته‌شده برای شبکه‌های اجتماعی. ماسک در ایکس فعال است و ترامپ در شبکه اجتماعی «تروث سوشال» که توسط شرکت رسانه‌ای خود راه‌اندازی کرد پست منتشر می‌کند.

البته ایالات متحده با جدال‌های میان نخبگان بیگانه نیست. در سال‌های آغازین جمهوری در آمریکا، مثال‌هایی مانند دوئل مرگبار «آرون بِر»، معاون رئیس‌جمهور وقت با «الکساندر همیلتون» وزیر خزانه‌داری پیشین در سال ۱۸۰۴ وجود دارد. یا زمانی که «تئودور روزولت» در اوایل قرن بیستم با موج پوپولیستی ضد انحصار، علیه نخبگان طلایی عصر، از جمله «جان دی. راکفلر» صف‌آرایی کرد.

اما به گزارش رسانه انگلیسی، اختلاف میان ترامپ و ماسک تفاوت‌های اساسی دارد. این ۲ پیش‌تر ائتلافی بی‌سابقه شکل داده بودند که نمادی از اتحاد میان کارآفرینان فناوری سیلیکون‌ولی و فعالان حوزه رمزارز از یک‌سو و ناسیونالیست‌های طبقه کارگر از سوی دیگر بود.

گرچه برخی رسانه‌ها می‌گویند اطرافیان ترامپ و ماسک سعی دارند این ۲ چهره قدرتمند را آشتی دهند، اما حامیان جریان ملی‌گرایی «اول آمریکا» گویا ترامپ را به ادامه نبرد تشویق می‌کنند و از سقوط جایگاه ماسک لذت می‌برند.

«استیو بنن»، مشاور پیشین ترامپ که حامی سیاست‌های «اول آمریکا» است، از ترامپ خواست شرکت «اسپیس‌ایکس» متعلق به ماسک را مصادره کرده و وضعیت مهاجرتی او را بررسی کند. ماسک متولد آفریقای جنوبی است. بنن اگرچه خود از منتقدان لایحه مالیاتی ترامپ است، اما از معدود حامیان اوست که خواستار افزایش مالیات بر ثروتمندان شده بود.

او با اشاره به جریان «عظمت را به آمریکا برگردانیم» که به جریان «ماگا» موسوم شده، گفت: «تعدادی از بچه‌پولدارهای حوزه فناوری و رمزارز همچنان پشت ایلان خواهند ماند، چون او برای آن‌ها حکم یک فرقه را دارد. اما پایگاه ماگا صد درصد از ترامپ حمایت خواهد کرد. هیچ‌یک از افراد حامی ماگا تسلا نمی‌خرد.»

با این حال، ماسک در کارزار انتخاباتی ترامپ در سال ۲۰۲۴ بیش از ۲۵۰ میلیون دلار کمک مالی کرده و آشکارا نشان داده که اگر کسی در حزب جمهوری‌خواه علیه او موضع بگیرد، حاضر است علیه او هزینه کند.

ماسک شب پنج‌شنبه در شبکه اجتماعی «ایکس» نوشت: «ترامپ فقط ۳.۵ سال دیگر رئیس‌جمهور است، ولی من بیش از ۴۰ سال دیگر خواهم بود...»

آیا ترامپ و ماسک راه بازگشتی دارند؟

ترامپ سابقه درگیری‌های شدید عمومی را دارد که بعدها به آشتی ختم شده‌اند. «مارکو روبیو» وزیر خارجه فعلی و جی‌دی ونس هر ۲ در سال ۲۰۱۶ از منتقدان سرسخت ترامپ بودند. اما تفاوت کلیدی اینجاست که هیچ‌کدام از این ۲ قدرت مالی مرد ثروتمند جهان را نداشتند تا در نبرد با رئیس‌جمهور دوام بیاورند.

به‌نوعی می‌توان گفت ماسک خود کشوری مستقل است. فناوری‌هایی چون «استارلینک» او در میدان‌های نبرد اوکراین فعال‌اند و شرکت‌هایش فضانوردان ناسا را به فضا می‌فرستند. دانشی که او درباره خانواده ترامپ و سازوکار کاخ سفید دارد، می‌تواند او را به مهره‌ای ارزشمند برای هر رهبری تبدیل کند، از جمله متحدان آمریکا.

به گزارش میدل‌ایست آی، در نگاهی کلان‌تر، این جدال می‌تواند برای دوستان و دشمنان ایالات متحده این تصور را تقویت کند که ساختار داخلی این کشور دچار تزلزل شده است.

در کمتر از یک روز، رئیس‌جمهور ایالات متحده در شبکه‌های اجتماعی تهدید کرد که از قدرت ریاست‌جمهوری برای ضربه زدن به یک متحد سابق استفاده خواهد کرد، در حالی که ثروتمندترین مرد جهان خواستار استیضاح او شد.

بسیاری از ناظران معتقد بودند که دوستی نمایشی میان ترامپ و ماسک سرانجام فرو خواهد پاشید، چرا که هر ۲ قدرت‌طلب و دارای غرور بیش از حد هستند. همچنین برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که ماسک احساس می‌کرد سرمایه‌گذاری‌اش در کارزار ترامپ سودی برایش نداشته است.

در ماه مه، وال‌استریت ژورنال گزارش داد که ماسک تلاش کرده بود پروژه احداث یکی از بزرگ‌ترین مراکز داده هوش مصنوعی در جهان در ابوظبی را متوقف کند. اما ترامپ و دستیارانش با این درخواست مخالفت کردند و پروژه را به نفع شرکت هوش مصنوعی ماسک لغو نکردند.

در روز چهارشنبه نیز «جرد آیزاکمن»، میلیاردر فناوری و دوست نزدیک ماسک، مدعی شد که ترامپ نامزدی او برای ریاست ناسا را به‌دلیل روابطش با ماسک رد کرده است.

اگر این جدال ادامه یابد، ممکن است وارد مرحله‌ای زشت و تند شود؛ چرا که رئیس‌جمهور ابزارهای متعددی برای فشار بر ماسک و امپراتوری اقتصادی‌اش در اختیار دارد. ترامپ از زمان بازگشت به قدرت نشان داده که برای تسویه‌حساب‌های شخصی از اهرم‌های حکومتی ابایی ندارد.

در عین حال، ماسک آن‌قدر ثروت دارد که بتواند انتخابات میان‌دوره‌ای آینده را برای ترامپ و هوادارانش دشوار سازد.

اگر کار به درگیری تمام‌عیار برسد، جهان شاهد نبردی بی‌سابقه میان قدرتمندترین سیاستمدار جهان و ثروتمندترین مرد جهان خواهد بود؛ نبردی که به‌صورت زنده در شبکه‌های اجتماعی دنبال خواهد شد.