برگزیده

نتانیاهو در بن‌بست؛ تحلیل «کارشناسان اسرائیلی» از مذاکرات ایران و آمریکا

مشرق

بروزرسانی 1404/02/20 - 23:59

نتانیاهو در بن‌بست؛ تحلیل «کارشناسان اسرائیلی» از مذاکرات ایران و آمریکا

مشرق/متن پیش رو در مشرق منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

با آغاز مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا، این موضوع بار دیگر به تیتر اصلی گفتگوهای کارشناسان و مقامات رژیم صهیونیستی تبدیل شده و تحلیل‌های متعددی از نحوه برخورد اسرائیل با این مسئله شنیده می‌شود.

بر خلاف آنچه که صهیونیست‌ها انتظارش را داشتند، دولت دونالد ترامپ در برابر ایران از طریق مسیر دیپلماتیک عمل کرده و اقدام به آغاز مذاکرات با ایران کرد، مسئله‌ای که تا حد زیادی محاسبات رژیم صهیونیستی در رابطه با تحولات را دگرگون کرد.

دولت فعلی رژیم صهیونیستی، در زمان انتخابات ۲۰۲۴، تمامی حمایت خود را به سمت دونالد ترامپ و پیروزی آن کاملا هریس منعطف کرد، به این امید که با روی کار آمدن دونالد ترامپ، او کمک بسیاری به طرح‌های منطقه‌ای این رژیم، خصوصا در شدت دادن تقابل با ایران خواهد کرد، اما اکنون به نظر می‌رسد که صهیونیست‌ها متوجه این مسئله شده اند که ترامپ در این دوره، از آنچه که آنها تصورش را داشتند، فاصله قابل‌ توجهی دارد.

اوج این مسئله، در دیدار غیر برنامه ریزی شده ترامپ و نتانیاهو بود، دیداری که در آن ترامپ در مقابل نخست وزیر رژیم صهیونیستی و هیئت همراه آن به صورت ناگهانی اعلام کرد که مذاکرات هسته‌ای با ایران از چند روز آینده آغاز خواهد شد تا بنیامین نتانیاهو در بهتی عمیق فرو برود.

اما اکنون که مذاکرات میان ایران و آمریکا آغاز شده است، صهیونیست‌ها و خصوصا نتانیاهو که در مقابل ترامپ قادر به مخالفت و یا اقدام خاصی در رابطه با مذاکرات با ایران نمی‌باشند، بدون آنکه بتوانند عکس العملی نشان دهند، چشم به نتیجه گفتگوها میان ایران و آمریکا دوخته اند.

در حال حاضر دو جریان کلی در رژیم صهیونیستی در رابطه با مذاکرات هسته‌ای میان ایران و آمریکا وجود دارد.

جریان تندرو (مخالف مذاکره و طرفدار اقدام قاطع)
این جریان، که عمدتاً توسط جناح راست‌گرای دولت اسرائیل، به‌ویژه تحت رهبری بنیامین نتانیاهو و متحدانش، نمایندگی می‌شود، با هرگونه مذاکره‌ای که به کاهش فشار بر ایران یا احیای توافقی شبیه برجام منجر شود، به شدت مخالف است.

این جریان معتقد است که ایران یک تهدید وجودی برای رژیم صهیونیستی است، نه فقط به دلیل برنامه هسته‌ای، بلکه به خاطر حمایت از محور مقاومت و دشمنی ذاتی آن با این رژیم. این جریان هرگونه توافق با ایران را به‌عنوان فرصتی برای تقویت اقتصادی و نظامی تهران می‌بینند، که به ضرر امنیت این رژیم است، از این هر توافقی میان ایران و آمریکا نفی کرده و تلاش خود را می‌کند تا مانع از تحقق آن شود.

در روزهای گذشته، نتانیاهو در پیام ویدیویی پس از دور دوم مذاکرات ایران و آمریکا در رم (آوریل ۲۰۲۵)، گفت: من متعهد هستیم که حتی یک میلی‌متر از جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای کوتاه نیایم، مسئله‌ای که حاکی از آن است که نخست وزیر این رژیم همانند مذاکرات هسته‌ای در دوره باراک اوباما، به موضع خود در رابطه با نفی هرگونه مذاکراه و توافق میان ایران و آمریکا ادامه‌ می‌دهد.

این جریان از جمله حملات نظامی محدود یا گسترده به تأسیسات هسته‌ای ایران، است. طبق گزارش رویترز (آوریل ۲۰۲۵)، اسرائیل همچنان طرح حمله به ایران در ماه مه را منتفی ندانسته، هرچند با مخالفت دونالد ترامپ مواجه شده است.

همچنین، این جریان از لابی‌گری گسترده در آمریکا، به‌ویژه از طریق سازمان‌هایی مثل آیپک (کمیته روابط عمومی آمریکا و اسرائیل)، برای فشار بر دولت آمریکا استفاده می‌کند تا مذاکرات را به سمت شروط سخت‌گیرانه‌تر یا حتی شکست بکشاند.

جریان میانه (حامی مذاکره مشروط یا همراهی با توافق)
این جریان، که عمدتاً توسط سیاست‌مداران میانه‌رو، برخی تحلیل‌گران امنیتی و مخالفان داخلی نتانیاهو نمایندگی می‌شود، معتقد است که اگر مذاکرات ایران و آمریکا به توافقی منجر شود که برنامه هسته‌ای ایران را به‌طور مؤثر کنترل کند، اسرائیل می‌تواند با آن کنار بیاید. ویژگی‌ها و مواضع این جریان:

این جریان معتقد است که یک توافق قوی، حتی اگر کاملاً ایده‌آل نباشد، بهتر از ادامه بحران هسته‌ای یا درگیری نظامی مستقیم با ایران است. آنها استدلال می‌کنند که اگر ایران به عقب‌نشینی از برنامه هسته‌ای وادار شود (مثل محدودیت‌های برجام)، این به نفع امنیت اسرائیل خواهد بود.

در نگاه این جریان، اقدام بنیامین نتانیاهو در راضی کردن ترامپ برای خروج از برجام، نتیجه‌ای جز خسارت و ضرر برای این رژیم در پی نداشت، چرا که بعد از برجام، توانایی‌ هسته‌ای ایران به شدت پیشرفت کرده است و در مذاکرات فعلی، بسیاری بعید است که ایران آنچه را که در دوره برجام پذیرفته بود، اکنون حاضر به پذیرش آن شود.

به عقیده این جریان، نتانیاهو در این دوره از مذاکرات نیز اشتباه قبل را تکرای می‌کند و تصور درستی از واقعیت ندارد، از این رو کسی مواضع و اظهارات این رژیم را مدنظر قرار نمی‌دهد و این رژیم قادر به اثر گذاری بر نتیجه انتخابات در جهت اهداف مطلوب خود نخواهد بود.

جریان تندرو مذاکرات ایران و آمریکا را تهدیدی برای امنیت خود می‌بیند و بر اقدام نظامی یا فشار حداکثری تأکید دارد، در حالی که جریان میانه موافقت مشروط دیپلماسی را فرصتی برای کاهش تنش‌ها و حفظ منافع این رژیم در چارچوب همکاری با آمریکا می‌داند.

با توجه به ادامه مذاکرات (مثل دور چهارم در رم) و اظهارات مثبت مقامات عمانی و ایرانی، به نظر می‌رسد نگاه جریان میانه نزدیکی بیشتری به روند تحولات دارد، اما مخالفت‌های جریان تندرو همچنان چالش جدی در مسیر مذاکرات ایجاد می‌کند، باتوجه به آنکه برخی از کارشناسان و تحلیلگران نیز ارزیابی‌ می کنند که احتمال انجام اقدامات خرابکارانه علیه ایران از سوی نتانیاهو به منظور برهم زدن جریان مذاکرات وجود دارد.