پیاده‌رو فروشی در خیابان‌های تهران

آرمان ملي

بروزرسانی 1404/07/03 - 20:42

آرمان ملی/متن پیش رو در آرمان ملی منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

شفق محمدحسینی| بخش قابل توجهی از پیاده‌روهای شهر تهران، که باید محل عبور و مرور عابرانی باشد که شهر را پیاده گز می‌کنند، تبدیل به مقرر دستفروش‌ها شده است و یا مورد استفاده رستوران‌ها یا دیگر فروشگاه‌ها قرار گرفته است.

این مساله تنها محدود به یک منطقه در تهران نیست، حالا از میدان تجریش گرفته تا راه‌آهن، از حوالی ایستگاه‌های پرتردد متروهای تهران، تا کنج گوشه‌ای در میدان هفتم تیر، همه پیاده‌روها، به جای اینکه محلی برای رفت و آمد تهرانی‌ها باشند، به تصرف دستفروش‌ها یا صاحبان مشاغلی مانند کافه‌ها و فست فودها تبدیل شده است. حتی برخی از صاحبان کسب و کار نیز پیاده‌روهای مقابل مغازه‌های خود را در حالی اجاره می‌دهند، که این مساله خلاف قانون است، اما برخورد مشهودی، با وجود انتقادهای مکرر مردم و نهادهای مختلف، صورت نمی‌گیرد. حتی شهرداری در ساماندهی دستفروشان نیز که به طور مکرر به آن اشاره می‌کند نیز چندان موفق عمل نکرده است. زیرا در سطح شهر، به هر گوشه که نگاهی بیاندازی، تعداد قابل توجهی از دستفروشان را مشاهده می‌کنید، که پیاده‌روها را به اختیار خود، به هرشکل و شمایلی که دلشان می‌خواهد، درآورده‌اند.

دستفروش‌ها حاکمان پیاده‌روها
در سنگفرش‌های شطرنجی پیاده‌روهای تهران، این روزها دستفروش‌ها حکم شاه را دارند. پیاده‌ها هم چاره‌ای جز گذشتن از جمعیت انبوه مشتریان در لابه‌لای خیابان برای رسیدن به مقصد ندارند. تعداد دستفروش‌های اطراف برخی خیابان‌های شلوغ تر، به‌خصوص در جاهایی که چند مرکز خرید بزرگ هم وجود دارد، این روزها بیش از گذشته شده است. دستفروش‌ها با فروش اجناسی بی‌کیفیت‌تر و ارزان‌تر از فروشگاه‌هایی که مجبور به پرداخت مالیات نیز هستند، حالا سال‌هاست که طرافداران خاص خود را دارند، اما غیر از منظره نامناسبی که برای شهر ایجاد شده است، بسیاری از صاحبان کسب و کارها از حضور دستفروشان که حالا تقریبا دیگر همه خیابان‌های تهران را غصب کرده‌اند، رضایت چندانی ندارند.

با اینکه شهرداری مرتب اعلام می‌کند که قصد ساماندهی دستفروشان را دارد، اما آنچه در پهنه شهری تهران مشاهده می‌کنیم، حجم انبوهی از دستفروشان است، که حالا با پرداخت اجاره بهای ماهانه و سالانه، منطقه و فضای خاص خود را دارند. برخی از آنها با وجود ثابت ماندن در یک فضا، بعد از چند سال، دیگر مشتری‌های ویژه خود را هم دارند.

اگر سری به آگهی‌های اجاره پیاده‌روها برای دستفروشی هم بزنید، خواهید دید که برخی از آنها دست کمی از اجاره بهای یک مغازه ندارند. با چندصد میلیون پول به عنوان ودیعه و اجاره‌های ماهانه چندده میلیون تومانی، می‌شود در برخی مناطق شلوغ تهران، که شهروندان بیشتری تردد می‌کنند، مکان قابل قبولی را برای اجاره پیدا کرد. هرچند بسته به منطقه، قیمت‌ها متفاوت است. منظره حجم انبوه دستفروش‌ها و جمعیتی که در میانشان می‌جنبند، این روزها بیش از همه شهروندان تهرانی را آزار می‌دهد، به طوری که شهروندانی که در حومه تجریش زندگی می‌کنند، معتقدند حجم انبوه دستفروش‌ها در میدان تجریش و خیابان‌های اطراف آن، این میدان خاطره انگیز را به محلی شلوغ و آزاردهنده تبدیل کرده است.

مطابق قانون خلاف است
محمد حقانی، عضو شورای چهارم شهر تهران، درباره وجود دستفروش‌ها و سد معبر آنها به «آرمان ملی» گفت: اگر شهر با قانون اداره شود، هیچ وقت مشکلی پیش نمی آید. در بند27 بند یکم ماده 55قانون شهرداری‌ها آمده است که ایجاد هر نوع سدمعبر در پیاده‌روها، اماکن عمومی و پارک‌ها، توسط افراد و به هر شکل و نحو، ممنوع است. متاسفانه در گذشته مطلقا به این مطلب توجهی نشده است و به جایی رسیده است که شهرداری راسا نسبت به پیاده رو فروشی، اقدام می‌کنند و این کار خلاف قانون است.

حقانی با بیان اینکه امروز از لحاظ اقتصادی کشور دچار بحران است، افزود: امروز ما با بحران اقتصادی روبه‌رو هستیم، اما اگر از همان روز اول که در شرایط متعادل و عادی قرار داشتیم، با این گونه خلاف‌ها برخورد می‌شد، امروز به جایی نمی‌رسیدیم، که یا توسط خود شهرداری یا مغازه‌دارها، پیاده‌روها اجاره داده شود. با توجه به اینکه کشور هنوز در حالت جنگ است و افراد بسیاری بیکار هستند، باید شهرداری بخاطر کمک به مردم، مکان‌هایی را برای اجتماع دستفروشان اختصاص دهد، اما اشغال پیاده‌روها به شکل امروز، که محل عبور و مرور مردم هستند، مناسب نیست.

او با اشاره به وظایف شهرداری، افزود: شهرداری براساس قانون موظف است، نه تنها خودش این اقدام اجاره پیاده‌روها را انجام ندهد، بلکه نسبت به سدمعبرها اقدام کند. من زمانی که خودم در شهرداری بودم، حتی اجازه نمی‌دادم یک مورد دستفروش یا بساطی در سطح خیابان‌ها و کوچه‌ها و معابر عمومی باشد و به طور کامل اجرای قانون می‌کردیم. ولی در بازه‌های متفاوتی متاسفانه شهرداری با اینکه آن زمان در شرایط عادی قرار داشتیم، از این اقدام جلوگیری نکرد.

حقانی درباره ساماندهی دستفروشان هم بیان کرد: زمانی که در شورای شهر بودیم و بحث ساماندهی دستفروشان مطرح شد، ما معتقد بودیم که حتی اگر ساماندهی هم صورت بگیرد، باز از شهرهای دیگر برای دستفروشی به تهران و دیگر شهرهای بزرگ می روند. بنابراین نباید از روز اول اجازه داده می شد که این اقدام صورت بگیرد. البته به علت بیکاری بسیار مردم، به علت خشک سالی در روستاها، مردم از حاشیه ها به متن شهرها، بخصوص به تهران می‌آیند.

این عضو سابق شورای شهر تهران، درباره وجود دکه ها در معابر نیز بیان کرد: متاسفانه هرروز در گوشه و کنار تهران مشاهده می‌کنم که دکه های بسیاری ایجاد می‌شود. با وجود این حجم انبوه از مغازه‌ها و این همه کسب و کار زیاد و خریدار کم، هرروز مشاهده می‌کنم که دکه واگذار می‌کنند. این هم خلاف قانون و نوعی سدمعبر است. آن هم در حالی که صاحبان مشاغل و مغازه ها، عوارض و مالیات می دهند، پول آب و برق و اجاره می‌دهند، چگونه کنار آنها تازه دکه زده می‌شود و دکه می‌زنید و البته اینکه به چه صورت و به چه افرادی این دکه‌ها واگذار می‌شود، خود بحث دیگری است. این نوع واگذاری‌ها هم خلاف قانون است.

چهره مخدوش تهران
حالا صدای اعضای شورای شهر تهران نیز درآمده است. هرچند کسی حریف شهرداری نمی‌شود. سید احمد علوی، عضو شورای اسلامی شهر تهران، با اشاره به اینکه پیاده‌رو ملک شخصی هیچ‌کس نیست و اجاره دادن پیاده‌روها تجاوز آشکار به حقوق شهروندان است، به ایسنا گفت: شورا این موضوع را به‌طور جدی پیگیری خواهد کرد و انتظار داریم شهرداری گزارش شفافی در این زمینه ارائه دهد. اینکه پیاده‌روهای شهر تهران به ابزاری برای سوداگری و اجاره‌های میلیاردی تبدیل شود، به هیچ عنوان قابل پذیرش نیست.

او با بیان اینکه پیاده‌رو ملک شخصی هیچ‌کس نیست، افزود: این فضا متعلق به عموم مردم است و تبدیل آن به منبع درآمد شخصی، تجاوز آشکار به حقوق شهروندان محسوب می‌شود.

عضو شورای اسلامی شهر تهران افزود: تأسف‌آورتر این است که برخی با گرفتن پول‌های کلان، بخشی از پیاده‌رو را به دستفروشان اجاره می‌دهند. این رفتار هم از نظر قانونی تخلف است و هم از نظر اجتماعی نوعی فشار مضاعف بر قشر ضعیف جامعه که برای تأمین معاش به دستفروشی روی آورده‌اند، وارد می‌کند.

علوی با بیان اینکه شهرداری تهران و دستگاه‌های نظارتی باید فوراً با این تخلفات برخورد کنند، گفت: کوتاهی در این زمینه به معنای نادیده گرفتن حقوق عمومی شهروندان است. پیاده‌رو باید برای تردد و استفاده مردم آزاد باشد نه اینکه به حراج گذاشته شود. اگر چنین رویه‌هایی ادامه پیدا کند، نه تنها اعتماد عمومی آسیب می‌بیند؛ بلکه چهره شهر تهران هم بیش از پیش مخدوش خواهد شد. شورا این موضوع را به‌طور جدی پیگیری خواهد کرد و انتظار داریم شهرداری گزارش شفافی در این زمینه ارائه دهد.