معمار توافق‌نامه اسلو: نتانیاهو برای جهان زیان‌بار است

دنياي اقتصاد

بروزرسانی 1404/07/16 - 23:37

معمار توافق‌نامه اسلو: نتانیاهو برای جهان زیان‌بار است

دنیای اقتصاد/متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

رینا باسیست-المانیتور| یوسی بیلین، سیاستمدار چپ‌گرا و وزیر پیشین کابینه اسرائیل، می‌گوید بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، مسوول اصلی انزوای روزافزون بین‌المللی این رژیم و گرفتار شدن ارتش در باتلاق غزه است.

در حالی‌ که دومین سالگرد حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ را پشت سر گذاشتیم و هم‌زمان مذاکراتی برای آزادی گروگان‌های باقی‌مانده در غزه ادامه دارد، یوسی بیلین - یکی از طراحان اصلی توافق‌نامه اسلو در سال ۱۹۹۳ - در گفت‌وگو با المانیتور، نتانیاهو را عامل اصلی بحران کنونی این رژیم دانست. او گفت: «نتانیاهو، بسیار بیشتر از شرکای افراطی‌اش، مسوول فاجعه‌ امروز اسرائیل است». بیلین، از نزدیکان شیمون پرز، رئیس‌جمهور پیشین اسرائیل، پس از انتخابات ۱۹۹۲ به‌عنوان معاون وزیر خارجه منصوب شد؛ در آن زمان پرز وزیر امور خارجه بود. او از مذاکره‌کنندگان اصلی توافق‌نامه اسلو میان اسرائیل و سازمان آزادی‌بخش فلسطین بود. بیلین در سال‌های بعد در چندین سمت وزارتی خدمت کرد و سپس رهبری حزب چپ‌گرای «مرتس» را بر عهده گرفت. وی در سال ۲۰۱۵ خواستار تشکیل کنفدراسیونی مشترک میان اسرائیل و فلسطین شد؛ طرحی که تاکنون با همکاری فعال فلسطینی، هیبا حسینی، دنبال می‌کند.

بیلین در پاسخ به این پرسش المانیتور که آیا نتانیاهو هنوز از حمایت داخلی برخوردار است؟ می‌گوید: اکثریت خواهان توافقی هستند که به جنگ پایان دهد و گروگان‌ها را بازگرداند، اما این به هیچ وجه به معنای حمایت از نتانیاهو نیست. برعکس، نظرسنجی‌ها به‌روشنی نشان می‌دهد که حمایت از او در پایین‌ترین سطح است. به‌نظر می‌رسد حتی خود نتانیاهو هم دریافته که امیدی به انتخاب مجدد ندارد.

با این حال، طبق عادت همیشگی‌اش، تا آخرین لحظه به قدرت چنگ خواهد زد، تا زمانی که انتخابات — احتمالا طی یک سال آینده یا زودتر — برگزار شود. او بر این باور است که اکثریت علیه او رای خواهند داد؛ نه تنها برای کنار زدن شخص او، بلکه برای رهایی از افراط‌گرایانی که او وارد کابینه اش کرده است. نتانیاهو ناچار شد طرح آتش‌بس ترامپ را بپذیرد؛ طرحی که شامل مواردی است که او در دو سال گذشته با آن مخالفت می‌کرد. او خواهان کنار گذاشتن تشکیلات خودگردان فلسطین و محمود عباس از آینده غزه بود، اما طبق این طرح، پس از اصلاح تشکیلات، اداره غزه از کابینه موقت تکنوکرات‌ها به آن نهاد واگذار می‌شود.

او معتقد است اسرائیل از انزوای دیپلماتیک رنج می‌برد و این پس از به رسمیت شناختن دولت فلسطین توسط چند کشور غربی در سازمان ملل در ماه گذشته، تشدید شده است. بیلین می‌افزاید جامعه جهانی از نتانیاهو خسته شده است؛ از جمله دولت آمریکا و شخص رئیس‌جمهور، که گمان می‌کنند او میراث منطقه‌ای‌شان، یعنی توافق‌های ابراهیم، را به خطر انداخته است. در واقع، مهم نیست نخست‌وزیر آینده اسرائیل از جناح راست باشد یا چپ؛ آنچه اهمیت دارد، تمایل او به گفت‌وگو درباره آینده خاورمیانه و روابط اسرائیل و فلسطین است.

این معمار سابق اسلو بر این باور است که انزوای بین‌المللی اسرائیل ریشه در شخص نتانیاهو دارد؛ طبق نظرسنجی ۴ اکتبر واشنگتن‌پست، نزدیک به ۷۰ درصد یهودیان پاسخ‌دهنده گفته‌اند که نتانیاهو برای اسرائیل زیان‌بار است. این بحران از زمانی آغاز شد که او پس از انتخابات نوامبر ۲۰۲۲ احزاب افراطی را وارد کابینه کرد.

بیلین می‌افزاید، اسرائیل پس از رویدادهای ۷ اکتبر دچار شکافی عمیق شده است، اما سیاستمداران نیز در این روند نقش جدی داشته‌اند. مانند بسیاری از نمونه‌های دیگر، سیاستمداران اسرائیلی به جای تلاش برای جذب رأی‌دهندگان مردد، صرفا به تقویت پایگاه‌های خود پرداخته‌اند. نفرت میان یهودیان و عرب‌ها در دو سال اخیر افزایش یافته است، اما این امر مانع از پذیرش طرح ترامپ - حتی شامل راه‌حل دو دولتی - از سوی یهودیان نخواهد شد. یهودیان اسرائیل در گذشته نیز از چهره‌هایی چون مناخیم بگین برای صلح با مصر و اسحاق رابین برای امضای توافق اسلو حمایت کردند. اگر نخست‌وزیر آینده شهامت ازسرگیری گفت‌وگو با تشکیلات خودگردان فلسطین را داشته باشد،

حمایت عمومی را به دست خواهد آورد. بیلین همچنین افزود تمام نظرسنجی‌های دو سال گذشته نشان می‌دهد که نتانیاهو دیگر قادر به تشکیل ائتلاف اکثریت نخواهد بود. از میان چهره‌های سیاسی، نفتالی بنت، نخست‌وزیر پیشین (که در حال حاضر عضو کنست نیست)، به‌عنوان جایگزینی محتمل مطرح است؛ گرچه از نظر ایدئولوژیک از نتانیاهو راست‌گراتر است. با این حال، بنت احتمال بیشتری دارد بتواند احزاب میانه و حتی چپ را برای تشکیل ائتلافی گسترده گرد هم آورد. او می‌افزاید،

نتانیاهو موفق شده با تحریف واقعیت، یهودیان را قانع کند که «همه عرب‌ها یکسان‌اند». اما در واقع بخشی از جامعه فلسطینی، به‌ویژه در رام‌الله، خواهان توافق با اسرائیل است. بیلین تصریح می‌کند که واقعیت دارد که سربازان مرتکب اعمالی هولناک شده‌اند. بیشتر این رفتارها از سوی جناح راست افراطی ترویج می‌شود.